Türkiye'de kamu sağlığının en ön saflarında mücadele veren doktorlar ve sağlık çalışanları için temmuz ayı, yeni maaş artışlarını da beraberinde getirdi. Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) 3 Temmuz Perşembe sabahı duyurduğu haziran ayı enflasyon rakamları, memur maaşlarına yapılacak zammın da çerçevesini çizdi. Yılın ilk altı ayında gerçekleşen kümülatif enflasyon farkı ve toplu sözleşme hükümlerinin birleştirilmesiyle, memur maaşlarına yüzde 15,57 oranında zam yapılması kesinleşti. Bu oran, pratisyen hekimlerden uzman doktorlara, asistan hekimlerden emeklilere kadar tüm sağlık personelinin maaşlarına doğrudan yansıtılacak.
Bu zamla birlikte, hekimlerin ekonomik koşullarında bir iyileşme hedeflenirken, artışın detayları ve farklı kademelerdeki yansımaları da netleşmeye başladı. Ocak ve temmuz aylarında olmak üzere yılda iki kez güncellenen doktor maaşları, hekimlerin uzmanlık alanları, kıdemleri ve görev yaptıkları bölgelere göre farklılık gösteriyor.
Rakamlarla yeni dönem: kim, ne kadar maaş alacak?
Yapılan yüzde 15,57'lik artış, farklı kademe ve derecelerdeki doktorların maaş bordrolarını yeniden şekillendirdi. Özellikle kariyerinin farklı aşamalarındaki hekimler için bu artışın anlamı da farklı olacak. İşte bazı örnek kademeler için zamlı maaş beklentileri:
-
Uzman Doktor Maaşı: Sağlık sisteminde önemli bir yükü omuzlayan ve uzun bir eğitim sürecinin ardından bu unvanı kazanan 7'ye 1 kademesindeki bir uzman doktorun, ocak ayında 62.305 TL olan maaşı, temmuz zammıyla birlikte 72.006 TL seviyesine yükseldi. Bu rakam, bekar bir hekim için hesaplanmış olup, evli ve çocuklu hekimler için aile yardımı ödeneğiyle birlikte daha da artacak.
-
Pratisyen Hekim ve Yeni Mezunlar: Tıp fakültesinden yeni mezun olmuş ve kamu hizmetine yeni başlamış bir pratisyen hekimin maaşı da aynı oranda artacak. Bu artış, mesleğe yeni adım atan genç hekimler için bir başlangıç motivasyonu olarak görülse de, özellikle büyükşehirlerdeki yaşam maliyetleri karşısında yeterliliği tartışılıyor.
-
Emekli Doktor Maaşı: Yıllarını kamu sağlığına adamış ve emekliliğe ayrılmış hekimler de zamdan nasibini aldı. Emekli Sandığı'na tabi olan bir pratisyen hekimin emekli aylığı yaklaşık 46.131 TL'den 53.318 TL'ye, 1/4 derecesindeki bir profesörün emekli aylığı ise 50.394 TL'den 58.348 TL'ye yükseldi. Ancak, emekli maaşlarının, aktif çalışma dönemindeki gelirin oldukça altında kalması, hekimlerin emeklilik dönemindeki en büyük sorunlarından biri olmaya devam ediyor.
Sadece temel maaş değil: ek ödemeler ve döner sermaye ne olacak?
Doktor maaşlarını değerlendirirken, sadece temel maaşı göz önünde bulundurmak, tablonun eksik görülmesine neden olur. Hekimlerin toplam geliri içinde, döner sermayeden gelen performans ödemeleri, tutulan nöbetler için ödenen nöbet ücretleri ve diğer ek tazminatlar da önemli bir yer tutuyor.
Memur maaş katsayısına yapılan yüzde 15,57'lik zam, bu ek ödemelerin hesaplanmasında kullanılan katsayıları da artıracak. Bu da, hekimlerin toplam gelirlerinde temel maaş artışının üzerinde bir iyileşme olabileceği anlamına geliyor. Ancak, döner sermaye ödemelerindeki adaletsizlikler, performans kriterlerindeki belirsizlikler ve bu ödemelerin emekliliğe yansımaması gibi kronik sorunlar, hekimlerin en temel şikayet başlıkları arasında yer almaya devam ediyor. Birçok hekim, emeklilikte büyük bir gelir kaybı yaşamamak için, ek ödemelerin de emekliliğe esas kazanca dahil edilmesini talep ediyor.
Enflasyon karşısında eriyen maaşlar: zam yeterli mi?
Kağıt üzerinde yapılan bu artış, çarşıdaki ve pazardaki gerçek hayat pahalılığı karşısında ne kadar anlam ifade ediyor? Bu soru, tüm sağlık çalışanlarının ve sendikaların ortak gündem maddesi. TÜİK tarafından açıklanan yıllık yüzde 35,05'lik resmi enflasyona karşın, bağımsız araştırma gruplarının ve vatandaşın bizzat yaşadığı "hissedilen enflasyon"un çok daha yüksek seviyelerde olması, yapılan zammın alım gücünü korumakta yetersiz kalacağı endişesini doğuruyor.
Özellikle İstanbul, Ankara ve İzmir gibi metropollerde görev yapan doktorlar için, fahiş kira artışları, ulaşım masrafları ve çocukların eğitim giderleri, maaşların önemli bir kısmının daha ayın başında erimesine neden oluyor. Bu durum, hekimlerin yaşam kalitesini düşürürken, mesleki motivasyonlarını da olumsuz etkiliyor.
Beyin göçü ve ağır çalışma koşulları alarm veriyor
Doktor maaşlarındaki artış, Türkiye'nin son yıllarda yüzleştiği en büyük sorunlardan biri olan beyin göçü tartışmalarını da yeniden alevlendirdi. Hekimler, sadece ekonomik nedenlerle değil, aynı zamanda artan iş yükü, günde 36 saati bulan insanlık dışı nöbetler, mobbing ve en önemlisi de can güvenliklerini tehdit eden sağlıkta şiddet olayları nedeniyle de mesleklerini yurt dışında yapmayı tercih ediyor.
Avrupa ülkeleri ve ABD'de bir uzman doktorun kazancının Türkiye'deki emsallerinin katbekat üzerinde olması, bu göçü daha da cazip hale getiriyor. Yapılan maaş zamları, bu uluslararası rekabette Türkiye'yi avantajlı bir konuma getirmekten henüz çok uzak. Uzmanlar, hekimleri ülkede tutmak için, sadece maaş iyileştirmelerinin yeterli olmayacağını, çalışma koşullarının insani standartlara çekilmesi, sağlıkta şiddeti önleyecek caydırıcı yasal düzenlemelerin hayata geçirilmesi ve hekimlerin mesleki saygınlığının korunması gibi yapısal adımların da atılması gerektiğini vurguluyor.
Ödeme takvimi: zamlı maaşlar ne zaman hesaplara yatacak?
Zamlı maaşlarını bekleyen doktorlar ve diğer sağlık çalışanları için ödeme takvimi de netleşti. Kamu görevlileri, yüzde 15,57 oranında artırılmış yeni maaşlarını 15 Temmuz'da hesaplarında görecekler. Ayrıca, 1 Temmuz ile 14 Temmuz arasını kapsayan 14 günlük maaş farkı da yine aynı tarihte maaşlarıyla birlikte ödenecek.
Emekli hekimler için ise, maaşlarını ayın başında aldıklarından, oluşan zam farkı ayrıca hesaplanarak, temmuz ayının son haftasında veya ağustos ayının başında hesaplarına yatırılacak. Bu süreçle ilgili en net bilgiler, Sağlık Bakanlığı ve Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın yapacağı resmi duyurularla netleşecek.
