Doğalgaz, günümüzde birçok ev ve iş yerinde ısınma ve pişirme amaçlı kullanılan temiz ve ekonomik bir enerji kaynağıdır. Ancak doğalgazın yanlış kullanımı, sızıntıları, sıkışmaları ve bakımsızlığı, ciddi tehlikelere ve patlamalara yol açabilir. Doğalgaz patlamaları, hem can hem de mal kaybına neden olabilecek kadar güçlüdür. Peki, doğalgaz patlaması neden olur? Doğalgaz patlamasına karşı nasıl önlem alınır? İşte, doğalgaz patlamasıyla ilgili merak edilenler…
Doğalgaz nedir?
Doğalgaz, yer altından çıkarılan ve temelde metan gazından oluşan bir hidrokarbon gazıdır. Doğalgaz, renksiz ve kokusuzdur. Ancak doğal gazın sızıntılarını fark edebilmek için, gaz şirketleri tarafından çürümüş sarımsak kokusuna benzeyen bir koku verici madde eklenir. Doğalgaz, ateşle temas ettiğinde yanar ve ısı enerjisi üretir. Bu nedenle, doğalgazın ateşten uzak tutulması ve sızıntı olmamasına dikkat edilmesi gerekir.
Doğalgaz patlaması nasıl olur?
Doğalgaz patlaması, doğal gazın kapalı bir ortamda havayla karışması ve bir kıvılcım veya ateşle temas etmesi sonucunda meydana gelen şiddetli bir yanma olayıdır. Doğalgaz, havadan hafif bir gaz olduğu için, sızıntı durumunda yukarıya doğru yükselir ve tavanda birikir. Kapalı hacimde, doğal gazın havayla karışım oranı %5 ile %15 arasında olduğunda, patlama riski en yüksek seviyeye ulaşır. Bu durumda, en ufak bir kıvılcım veya ateş, doğal gazın alev almasına ve patlamasına neden olabilir. Kıvılcım veya ateş kaynağı, elektrikli cihazlar, sigara, kibrit, çakmak, kapı zilleri, asansörler, telefonlar, statik elektrik gibi şeyler olabilir.
Doğalgaz patlamasının nedenleri nelerdir?
Doğalgaz patlamasının birçok nedeni olabilir. Bunlar arasında en yaygın olanları şunlardır:
- Yetersiz havalandırma: Doğalgaz kullanılan ortamların yeterli havalandırılmaması, gazın birikmesine ve sıkışmasına neden olabilir. Bu nedenle, doğalgaz tesisatı olan yerlerde, menfezlerin açık olması ve havalandırmanın sağlanması gerekir.
- Doğalgaz borularındaki sızıntılar veya gaz ekipmanlarındaki arızalar: Doğalgaz boruları, zamanla yıpranabilir, hasar görebilir, paslanabilir veya delinebilir. Bu durumda, gaz borulardan sızarak ortama yayılır. Aynı şekilde, kombi, ocak, fırın gibi gaz ekipmanlarında da arızalar veya sızıntılar oluşabilir. Bu nedenle, doğalgaz boruları ve ekipmanları düzenli olarak kontrol edilmeli ve gerekli bakımlar yapılmalıdır.
- Düşük veya kapalı alanlar: Doğalgaz, havadan hafif olduğu için, yukarıya doğru yükselir. Ancak engellendiği veya sıkıştığı yerlerde, özellikle bina veya alanın alt kısımlarında birikebilir. Örneğin, bodrum katları, garajlar, kapalı park yerleri gibi yerlerde, doğalgaz sıkışabilir ve patlamaya neden olabilir.
- Yanlış kurulum veya kullanım: Doğalgaz tesisatı ve ekipmanları, mutlaka yetkili ve uzman kişiler tarafından kurulmalı ve kullanılmalıdır. Yanlış veya eksik kurulum, gaz kaçağına veya patlamasına yol açabilir. Ayrıca, doğalgaz kullanımında, gaz vanalarının açık veya kapalı olduğuna dikkat edilmeli, gazlı cihazlar yanlış veya gereksiz yere çalıştırılmamalıdır.
Doğalgaz patlamasına karşı alınması gereken önlemler nelerdir?
Doğalgaz patlamasını önlemek veya riski en aza indirmek için, şu önlemler alınmalıdır:
- Doğalgaz kaçağı algılama: Ev veya iş yerlerinde, gaz kaçağı algılayıcı cihazlar kullanarak, sızıntıları erken aşamada tespit edebilir ve önleyebilirsiniz. Bu cihazlar, gaz kokusu duyulmadan önce uyarı verir ve gaz vanasını otomatik olarak kapatır.
- Düzenli bakım ve kontrol: Doğalgaz tesisatı ve ekipmanları, periyodik olarak yetkili servisler tarafından kontrol edilmeli ve bakımı yapılmalıdır. Eski, hasarlı veya uygun olmayan boru ve ekipmanlar, yenilenmeli veya tamir edilmelidir.
- Havalandırma sağlama: Doğalgaz kullanılan ortamların yeterli havalandırıldığından emin olunmalıdır. Pencere, kapı veya menfezler açık tutulmalı, gazın dışarı atılmasına izin verilmelidir.
- Gaz kokusu duyulduğunda yapılması gerekenler: Eğer bulunduğunuz yerde gaz kokusu duyarsanız, hemen 187 doğal gaz acil hattını arayın ve bölgeden uzaklaşın. Bu sırada, gaz vanalarını kapatın, pencereleri açın, elektrikli cihazları, sigarayı, kibriti, çakmağı, telefonu, asansörü kullanmayın, kıvılcım çıkartabilecek herhangi bir şeye dokunmayın. Gaz kokusunun kaynağını bulmaya veya gidermeye çalışmayın. Yetkililer gelene kadar bekleyin.
