Avrupa Birliği’nin Balkanlar’daki önemli üyelerinden biri olan Bulgaristan, ulusal para birimi Leva’yı bırakıp Euro’ya geçme konusunda tarihi bir karar arifesinde. Bulgaristan Cumhurbaşkanı Rumen Radev, ülkenin Avrupa para birimini kabul edip etmeyeceğine halkın karar vermesi gerektiğini belirterek, parlamentoya resmi bir referandum talebinde bulunacağını duyurdu. Radev, yaptığı açıklamada, “Avrupa Birliği’nin tam üyesi olan Bulgaristan stratejik bir kararla karşı karşıya. Bu da Avrupa para biriminin uygulamaya konması. Bu referandum, Ulusal Meclis’in demokrasi sınavı olacak ve kimin demokrasi ilkelerine uyduğunu, kimin Bulgarların geleceğini belirleme hakkını reddettiğini gösterecek. Referandum Bulgar demokrasisi için hayırlı olacak” ifadelerini kullandı.
Euro bölgesi’ne giriş süreci sancılı: enflasyon ve ekonomik koşullar engel
Bulgaristan’ın Euro Bölgesi’ne dahil olma süreci, geçmişte birçok engelle karşılaştı. Avrupa Merkez Bankası (ECB), 2024 yılında ülkedeki yüksek enflasyon nedeniyle Bulgaristan’ın Euro para birliğine katılamayacağını bildirmişti. Bu durum, ülkede Euro’ya geçiş konusundaki tartışmaları daha da alevlendirmişti. Bazı ekonomistler, Bulgaristan’ın Euro Bölgesi’ne katılmak için gerekli olan istikrarlı ekonomik koşullardan ve düşük enflasyon oranlarından henüz yoksun olduğunu iddia ediyor. Özellikle enerji fiyatlarındaki dalgalanmalar ve küresel ekonomik belirsizlikler, Bulgaristan ekonomisi üzerinde baskı oluşturmaya devam ediyor.
Halkın tepkisi ve siyasi istikrarsızlık gölgesi
Euro’ya geçiş planları, Bulgaristan kamuoyunda da farklı tepkilere neden oluyor. 2025 yılının Şubat ayında başkent Sofya’da düzenlenen protesto gösterilerinde, Euro Bölgesi’ne katılma planlarının iptal edilmesi talep edilmiş ve polis ile göstericiler arasında çatışmalar yaşanmıştı. Avrupa Komisyonu’nun Sofya ofisi önünde toplanan binlerce protestocu, Euro’ya geçişin hayat pahalılığını artıracağı ve ulusal egemenliği zedeleyeceği yönündeki endişelerini dile getirmişti.
2007 yılında Avrupa Birliği’ne katılan Bulgaristan, son birkaç yıldır derin bir siyasi istikrarsızlık dönemi yaşıyor. Sık sık değişen hükümetler ve erken seçimler, ülkenin önemli reformları hayata geçirmesini zorlaştırıyor. Geçtiğimiz ay kurulan yeni teknokrat hükümeti, Euro Bölgesi üyeliğini temel bir öncelik olarak belirledi. Parlamentodaki diğer Avrupa yanlısı partiler tarafından da desteklenen hükümet, artan jeopolitik gerilimler ve Rusya’nın bölgedeki etkisi karşısında Avrupa entegrasyonunu derinleştirmenin siyasi önemini vurguluyor. Ancak, halkın tamamı Bulgaristan’ın Euro’ya geçmeye hazır olduğuna ikna olmuş değil.
Rusya yanlısı muhalefet ve dezenformasyon iddiaları
Bulgaristan’da Euro’ya geçiş tartışmaları, aynı zamanda ülkedeki Rusya yanlısı milliyetçi kesimlerin de yoğun muhalefetiyle karşılaşıyor. Bu grupların, ülkeyi Avrupa Birliği hedefinden uzaklaştırmak ve Rusya ile ilişkileri güçlendirmek için hararetli tartışmalara hazırlandığı ve halk arasında korku yaymak amacıyla dezenformasyon kampanyaları yürüttüğü iddia ediliyor. Özellikle sosyal medya üzerinden yayılan yanlış bilgiler ve Euro karşıtı propaganda, kamuoyunun kararını etkilemeye çalışıyor.
Referandum süreci ve olası sonuçlar
Cumhurbaşkanı Radev’in referandum çağrısının parlamentoda nasıl bir karşılık bulacağı ve referandumun yapılıp yapılmayacağı henüz belirsizliğini koruyor. Eğer referandum kararı alınırsa, Bulgar halkı ulusal para biriminin geleceği hakkında doğrudan söz sahibi olacak. Referandumdan çıkacak “evet” veya “hayır” oyu, sadece Bulgaristan’ın ekonomik geleceğini değil, aynı zamanda ülkenin Avrupa Birliği içindeki konumunu ve siyasi yönelimini de derinden etkileyecek.
Ekonomik beklentiler ve riskler
Euro’ya geçişin Bulgaristan ekonomisi üzerindeki olası etkileri de tartışma konusu. Destekleyenler, Euro’nun ülkeye daha fazla yabancı yatırım çekeceğini, ticareti kolaylaştıracağını ve fiyat istikrarına katkı sağlayacağını savunuyor. Karşı çıkanlar ise, Euro’nun Leva üzerindeki kontrolü ortadan kaldıracağını, enflasyonu tetikleyebileceğini ve küçük işletmeler için rekabet koşullarını zorlaştırabileceğini iddia ediyor.
Avrupa birliği’nin tutumu ve entegrasyon süreci
Avrupa Birliği yetkilileri, Bulgaristan’ın Euro Bölgesi’ne katılımını desteklemekle birlikte, ülkenin öncelikle Maastricht kriterlerini (düşük enflasyon, kamu borcu ve faiz oranları) tam olarak karşılaması gerektiğini vurguluyor. Bulgaristan’ın bu kriterleri ne zaman ve nasıl karşılayacağı, referandum sürecinin de önemli bir başlığını oluşturacak.
