Türkiye’de bitkisel üretim tahminleri, tarım sektöründe derin endişelere yol açtı. TÜİK tarafından açıklanan verilere göre, bu yıl tarla ürünleri, sebzeler ve meyve gruplarında önemli kayıplar bekleniyor. Tahıllar ve diğer bitkisel ürünleryüzde 5,3, sebzeler yüzde 1,7, meyveler ve baharat bitkileri ise yüzde 24,4 oranında azalacak. Özellikle son aylarda yaşanan don afeti ve kuraklık, üretimi vurdu. Tahminlere göre toplam üretim miktarı tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerde 71,4 milyon ton, sebzelerde 33 milyon ton, meyveler, içecek ve baharat bitkilerinde ise 21,4 milyon ton seviyesinde kalacak.
İklim krizinin etkisi derinleşiyor
Üreticiler için 2025 yılı, adeta iklim krizinin etkilerinin tarıma yansıdığı bir "yok yılı" olacak. Don ve kuraklık, pek çok üründe büyük kayıplara neden oldu. Özellikle kayısı, kiraz ve fındık gibi ihracat ürünlerinde ciddi hasarlar tespit edildi. Don nedeniyle bu yıl kayısıda yüzde 65,1, kirazda yüzde 55,7, fındıkta ise yüzde 27,5 oranında üretim kaybı öngörülüyor.
Dış ticarette büyük darbe kaçınılmaz
Tarım yazarı Gazi Kutlu, özellikle meyvecilik sektöründe yaşanan kayıpların dış ticarete olumsuz yansıyacağını belirtti. 2024’te tarımsal hasılanın yaklaşık yüzde 20’sinin meyvecilikten sağlandığını hatırlatan Kutlu, meyve üretiminin 28,4 milyon tondan 21,4 milyon tona gerilemesiyle yaklaşık 144 milyar liralık bir zarar oluşacağını vurguladı. “Bu rakam, çiftçiler için ayrılan toplam destek bütçesinin bile üzerinde” diyen Kutlu, bu yıl tüketicinin meyveye daha yüksek fiyatlarla ulaşacağını ifade etti.
Tarım bütçesine ek kaynak çağrısı
Kutlu, mevcut tarım destek bütçesinin yetersiz kaldığını belirterek TBMM’nin acilen ek kaynak sağlaması gerektiğinidile getirdi. “Üreticilerin yüzde 80’inin tarım sigortası yok. Don ve kuraklık gibi afetler, üreticinin tek başına altından kalkabileceği boyutta değil. Destek gelmezse, önümüzdeki yıl daha da yüksek fiyatlar kaçınılmaz olur” dedi. Kutlu, kuruyemiş üretimindeki kayıplara da dikkat çekerek, “Badem ve cevizde yıllardır dışa bağımlıyız. Böyle giderse Antep fıstığını da ithal etmek zorunda kalabiliriz” diye konuştu.
Üretici yüksek maliyetlerle baş edemiyor
Son yıllarda artan gübre, mazot ve diğer girdi maliyetleriyle boğuşan çiftçiler, bu yıl iklim koşulları nedeniyle daha büyük bir çıkmazda. Artan maliyetler karşısında üretim yapmanın zorlaştığını belirten üreticiler, hükümetten acil çözüm ve destek paketleri bekliyor. Özellikle meyve üreticileri, devlet desteği olmadan üretime devam edemeyeceklerini vurguluyor.
Don olayları ihracatı vuracak
Şubat, mart ve nisan aylarında yaşanan don olayları, Türkiye'nin meyve ihracatında önemli düşüşlere yol açacak. Özellikle kayısı, kiraz ve fındık, hem iç piyasada yüksek fiyatlarla tüketilecek hem de dış pazarda Türkiye’nin rekabet gücünü zayıflatacak. Tarım sektörünün bu zor dönemi atlatabilmesi için hem kısa hem de uzun vadeli çözümler üzerinde çalışılması gerektiği belirtiliyor.
