Türkiye'de milyonlarca vatandaşın bütçesini doğrudan etkileyecek ve yaz aylarının en önemli ekonomik gündem maddesi olan memur ve emekli maaşı zamları için son viraja girildi. Yılın ikinci yarısında geçerli olacak yeni maaşların belirlenmesinde kilit rol oynayan 6 aylık enflasyon farkı, kamuoyunun en çok merak ettiği konu başlıkları arasında yer alıyor. Yılbaşından bu yana yaşanan fiyat artışları ve hayat pahalılığı karşısında alım gücünü korumaya çalışan çalışanlar ve emekliler, 3 Temmuz sabahını adeta iple çekiyor. Bu tarihte açıklanacak olan Haziran ayı enflasyon rakamları, milyonların kaderini belirleyecek zam oranlarını da matematiksel olarak netleştirecek.
Geri sayım başladı: Milyonların kaderini belirleyecek gün
Ekonomik takvimde en kritik günlerden biri olarak işaretlenen 3 Temmuz 2025 Perşembe sabahı, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından saat 10:00'da açıklanacak Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) verileri, sadece bir aylık bir ekonomik veriyi değil, milyonlarca insanın önümüzdeki altı aydaki geçim standardını da ortaya koyacak. Bu veriyle birlikte, Ocak-Haziran 2025 dönemini kapsayan altı aylık toplam enflasyon oranı kesinleşmiş olacak.
Bu oran, hem SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin maaşlarına doğrudan yansıyacak zammı, hem de memur ve memur emeklilerinin toplu sözleşmeden doğan haklarının üzerine eklenecek enflasyon farkını belirleyecek. Bu nedenle, 3 Temmuz'da açıklanacak rakamlar, ekonomik çevreler kadar, her hanede büyük bir dikkatle takip ediliyor.
Rakamlar ne söylüyor? 5 aylık veri ve haziran beklentisi
Temmuz zammına dair ilk somut veriler, yılın ilk beş ayında gerçekleşen enflasyon oranlarıyla zaten ortaya çıkmıştı. TÜİK verilerine göre, yılın ilk beş ayındaki tüketici enflasyonu şu şekilde gerçekleşti:
-
Ocak: Yüzde 5,03
-
Şubat: Yüzde 2,27
-
Mart: Yüzde 2,46
-
Nisan: Yüzde 3,00
-
Mayıs: Yüzde 1,53
Bu aylık verilerin birikimli (kümülatif) olarak hesaplanmasıyla, yılın ilk beş ayında gerçekleşen toplam enflasyon oranı yüzde 15,09 olarak kesinleşti. Bu rakam, SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin şimdiden hak ettiği zam oranını ifade ediyor.
Peki, altı aylık enflasyon farkı toplamı ne olacak? Bu sorunun cevabı için gözler Haziran ayı enflasyon beklentisine çevriliyor. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) reel ve finansal sektör temsilcileriyle yaptığı son Piyasa Katılımcıları Anketi, bu konuda önemli bir ipucu veriyor. Ankete göre, Haziran ayı için piyasanın aylık enflasyon beklentisi yüzde 1,61 olarak şekillendi.
Sosyal Güvenlik Müşaviri Emin Yılmaz gibi uzmanlar, bu beklenti üzerinden yaptıkları hesaplamalarda, altı aylık toplam enflasyon oranının yüzde 16,94 civarında çıkmasının muhtemel olduğunu belirtiyor. Bu rakam, şu anki en güçlü tahmin olarak öne çıkıyor.
SSK ve Bağ-kur emeklileri için zam senaryoları
SSK ve Bağ-Kur emeklileri için zam hesabı, diğer gruplara göre daha doğrudan yapılıyor. Bu emekliler, yılda iki kez, Ocak ve Temmuz aylarında, bir önceki altı aylık dönemde gerçekleşen toplam enflasyon oranı kadar zam alıyorlar.
Mevcut beş aylık enflasyon oranı olan yüzde 15,09'luk zam zaten cepte. Eğer Haziran ayı enflasyonu, Merkez Bankası anketindeki gibi yüzde 1,61 olarak gerçekleşirse, SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin maaşlarına yansıyacak toplam zam oranı yüzde 16,94 olacak. Uzmanlar, bu oranın küçük sapmalarla yüzde 16 ile yüzde 18 arasında bir bantta gerçekleşebileceğini tahmin ediyor.
Ancak burada önemli bir detay daha var: kök aylık ve taban aylık kavramları. Yapılan bu zamlar, emeklilerin kök maaşlarına uygulanıyor. Eğer zamlı kök maaş, hükümet tarafından belirlenen en düşük emekli aylığının (taban aylık) altında kalırsa, aradaki fark Hazine tarafından karşılanarak maaş taban aylığa tamamlanıyor. Hükümetin mevcut taban aylık olan 14.469 TL'yi de enflasyon oranında artırması durumunda, yeni en düşük emekli maaşının 16.900 TL seviyelerine yükselmesi bekleniyor.
Memur ve memur emeklileri için farklı hesaplama
Memur ve memur emeklilerinin zam hesabı ise biraz daha farklı işliyor. Onlar, yılda iki kez toplu sözleşmeyle belirlenen bir zam oranını alıyorlar. Eğer altı aylık enflasyon, bu toplu sözleşme zammını aşarsa, aşan kısım "enflasyon farkı" olarak maaşlara ekleniyor.
2025 yılının ilk yarısı için memur ve memur emeklilerinin toplu sözleşme zammı yüzde 6 olarak belirlenmişti. Beş aylık kesinleşen yüzde 15,09'luk enflasyon, bu oranın şimdiden aşıldığını gösteriyor. Beş aylık verilere göre, memurlar için oluşan enflasyon farkı yüzde 8,58 seviyesinde.
Eğer altı aylık enflasyon beklendiği gibi yüzde 16,94 olarak gerçekleşirse, memurlar için enflasyon farkı şu şekilde hesaplanacak: (1,1694 / 1,06) - 1 = %10,32. Bu durumda memur ve memur emeklilerinin toplam zammı, yüzde 6'lık toplu sözleşme zammına ek olarak yüzde 10,32'lik enflasyon farkının eklenmesiyle yaklaşık yüzde 16,32 olacak. Bu oran, SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin alacağı orandan bir miktar daha düşük kalmış oluyor.
Hükümetin masasında ne var? Refah payı beklentisi ve ekonomi yönetimi
Tüm bu matematiksel hesaplamaların ötesinde, milyonların bir diğer beklentisi de refah payı. Hükümetin, sadece enflasyon farkını yansıtmakla kalmayıp, ekonomik büyümeden de pay vererek maaşlara ek bir iyileştirme yapıp yapmayacağı, en büyük merak konularından biri. Geçmiş dönemlerde benzer uygulamalar yapılmış olsa da, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in sıkı para politikası ve enflasyonla mücadele vurgusu, bu yıl refah payı ihtimalini zayıflatıyor.
