Türkiye tarımı, tarihinin en zorlu dönemlerinden birini yaşarken, çiftçinin feryadı Ankara koridorlarında yankılandı. Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Niğde Milletvekili ve Zirai Don Afeti Araştırma Komisyonu üyesi Ömer Fethi Gürer, Meclis'te düzenlediği basın toplantısında, 2025 yılının Nisan ayında yaşanan zirai don ve ardından gelen kuraklık felaketinin tarımda yarattığı yıkımı ve hükümetin vurdumduymazlığını sert bir dille eleştirdi. Gürer, aylardır destek bekleyen üreticinin adeta kaderine terk edildiğini vurguladı.
Nisan ayının faturası hala ödenmedi
Konuşmasına, 65 ilde etkili olan ve özellikle 34 ilde ağır hasara yol açan zirai don felaketinin sonuçlarını hatırlatarak başlayan Gürer, afetin üzerinden aylar geçmesine rağmen üreticinin yaralarının sarılmadığını söyledi. Meclis Araştırma Komisyonu üyesi olarak yaklaşık 20 ilde sahada incelemeler yaptığını belirten Gürer, "Tespitler çok net: TARSİM sigortası olan üreticilerin bile zararları tam olarak karşılanmadı. 7 milyar liralık bir ödeme yapıldı, geri kalan 16 milyar liranın ise Kasım sonuna kadar ödeneceği söylendi. Nisan'da yaşanan afetin acısını çeken çiftçi, sonbahar bitmek üzereyken hala bekliyor" dedi. Bu gecikmenin, üretim zincirinde onarılamaz hasarlar bıraktığını ifade etti.
Çks'si olmayan 39 bin çiftçi nerede?
Gürer, hükümetin destek politikasındaki çelişkilere ve adaletsizliğe de dikkat çekti. Cumhurbaşkanı'nın 13 Eylül'de yaptığı açıklamada, zararların sadece Çiftçi Kayıt Sistemi'ne (ÇKS) kayıtlı ve TARSİM sigortası bulunan üreticiler için karşılanacağının belirtildiğini hatırlattı. Gürer, "Sahada gördük; 30-40 dekarlık bahçeleri dondan tamamen yanmış ama ÇKS kaydı olmayan on binlerce çiftçi var. Trabzon hurması gibi nice ürün dondan etkilendi ama destek listesinde bile yer almadı. Bu üreticiler resmen yok sayıldı" diye konuştu. TARSİM'in komisyona "dondan etkilenen çiftçi sayısı 89 bin 713" dediğini, Cumhurbaşkanı'nın ise bu sayıyı "50 bin 300" olarak açıkladığını belirten Gürer, "Aradaki 39 bin kayıp çiftçi nereye gitti? Bu rakamlar, ya on binlerce üreticinin destek dışı bırakıldığını gösteriyor ya da tespitlerde ciddi bir skandal var" ifadelerini kullandı.
Borç 1 trilyon lirayı aştı, icralar kapıda
Zirai donun ardından gelen kuraklık felaketinin ise çiftçiye son darbeyi vurduğunu vurgulayan CHP'li vekil, ekonomik tabloyu da gözler önüne serdi. Çiftçilerin bankalara olan borcunun 1 trilyon 1 milyar liraya ulaştığını belirten Gürer, "Üretici, ürününü maliyetinin altında satmak zorunda kalıyor. Girdi maliyetleri tavan yapmış, devlet alım yapmıyor, tüccar ise fiyat kırıyor. Bu sarmalın içinde çiftçi eziliyor. Don bölgesinde binlerce üretici icralık. Traktörüne, tarlasına el konuluyor. Biz, borçların üç yıl ödemesiz ertelenmesi, faizlerin silinmesi ve icraların durdurulması için kanun teklifi verdik ama hükümet oralı olmadı" dedi.
Üretim çöküyor, gıda krizi kapıda
Afetlerin üretimde yarattığı tahribatın korkutucu boyutlara ulaştığını rakamlarla açıklayan Gürer, "Türkiye’nin toplam meyve üretimi bu yıl 28 milyon tondan 21 milyon tona düştü. Sadece bir yılda 7 milyon tonluk bir kayıp var. Çiftçi bu şekilde yalnız bırakılmaya devam ederse, tarım çöker ve Türkiye çok ciddi bir gıda kriziyle karşı karşıya kalır" uyarısında bulundu. Gürer, BAĞ-KUR primlerini ödeyemeyen çiftçinin sorunlarına da değinerek, prim gün sayısının düşürülmesi ve afetzede çiftçilere prim desteği sağlanması gerektiğini belirtti. Sözlerini, "Çözüm masa başında değil, sahadadır. Üretici korunmazsa, bu ülkenin gıda geleceği tehlikeye girer" çağrısıyla tamamladı.
