Her yıl 18-24 Mart tarihleri arasında çeşitli etkinliklerle kutlanan “Yaşlılara Saygı Haftası” dolayısıyla bir açıklama yapan Ege Geriatri Derneği, yaşlı bireylerin yaşadığı sorunların ivedilikle çözülmesini, engellerin kaldırılarak yaşam kalitesini artırıcı yaşlı dostu yaklaşım ve politikaların yaşama geçirilmesini istedi.
Ege Geriatri Derneği Başkanı Psk. Mevlüt Ülgen, 18-24 Mart tarihleri arasında kutlanan “Yaşlılara Saygı Haftası”nın yaşlı refahı ve esenliğini odak alarak, yaşlıların talep ve beklentilerine yönelik farkındalığı artırmak, sorun ve ihtiyaçlarına dikkat çekmek için değerlendirilmesi gerektiğini belirtti. Ülgen, “Yaşlı bireyler birikimi, deneyimi ve yaşama kattıkları değerler ile yaşlılık döneminde refah ve güven içinde, toplumsal yaşamın her aşamasına katılarak saygın bir şekilde yaşamayı hak etmektedirler. Yaşlı bireylerin toplumsal refah ve katılımı için yeterli gelir düzeyine sahip olması gerekmektedir. Bunun için hak temelli örgütlenmiş sosyal koruma ve güvenlik sistemleri büyük önem taşımaktadır’’ dedi.
Yaşlı bireylerle yapılan araştırmalarda yaşlı bireylerin en fazla emekli maaşları ve sosyal desteklerin yetersizliğinden, sağlık hizmetlerine erişim sıkıntısından; sosyal dışlanma ve ayrımcılıktan yakındığını vurgulayan Ülgen, Türkiye’de yaşlı bireylerin çok büyük kesiminin emekli ücreti veya sosyal güvenceye sahip olmayan yaşlı bireylere ödenen yaşlı aylığı ile yaşamını sürdürmeye çalıştığını söyledi.
Evde bakım ve kamusal kurumsal bakım hizmetlerinin yetersizliği ile bakıcı sorununun önemli sorunlar arasında yer aldığını ifade eden Ülgen, şöyle konuştu:
“TÜİK verilerine göre Türkiye’de 2020 yılında 65 üstü yaşlı sayısı 7 milyon 953 bin 555 kişi, 80 üstü nüfus sayısı 1 milyon 527 bin 789 kişi iken evde bakım hizmetlerinden yararlanan kişi sayısı 514 bin 158 kişi olmuştur. Aynı şekilde Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na bağlı Huzurevi sayısı 2020 itibari ile 156 olup kapasitesi 15 bin 156 kişidir. Bakım gereksinimi olan yaşlı bireylerin de yararlandığı engelli bakım ve rehabilitasyon merkezi sayısı 381 olup kapasitesi 8 bin 929 kişidir. Bu veriler de göstermektedir ki, henüz evde bakım ve kurumsal bakım sistemimiz henüz yaşlı nüfusun tercihine göre evde ve kurumda bakım gereksinimini karşılamaktan uzaktır. Bakıcı sorunu ve kamusal kurumsal bakım merkezlerinin yetersizliği günümüzde yaşlı yoksulluğu ile birlikte yaşlılar ve yakınları açısından en can yakıcı sorunlar arasında yer almaktadır. Bu çerçevede ihtiyaç odaklı, erişilebilir, kapsayıcı evde sağlık, evde bakım, rehabilitasyon gibi destekleyici sağlık, bakım sistemleri büyük önem kazanmaktadır.
YAŞLI DOSTU HİZMETLER
Kent planları ve mimariyi de içeren yapılandırılmış fiziksel çevrenin (konutlar, yollar, kaldırımlar, parklar, kamu binaları, plajlar, spor ve rekreasyon alanları, kültür ve sanat merkezleri, kent içi ulaşım ve yaşam alanları) yaşlı bireylerin rahatça kullanabileceği şekilde erişilebilir evrensel tasarım ilkeleri, herkes için mimari anlayışı ile ele alınmalı, yaşlı dostu hizmetler ivedilikle yaşama geçirilmelidir.
Yaşlı bireylere yönelik evde bakım, yaşlı danışma ve dayanışma merkezi, demans ve alzheimer hastalığı olan ileri yaş grubu için gündüz bakım merkezleri vb. yaşlıya yönelik hizmetlerin çeşitlendirilerek ve kapsayıcılığı artırılarak, kent merkezleri dışında kentin dezavantajlı bölgeleri ve kırsal bölgeleri de içerecek şekilde yaygınlaştırılması gerekmektedir.
HAYAT BOYU ÖĞRENME
Hayat boyu öğrenmenin her aşamada teşvik edilmesi bu çerçevede gönüllülük temelinde yürütülen üçüncü yaş üniversitelerinin kurumsallaştırılarak yaygınlaştırılması gerekmektedir.
Yaşlılara yönelik kültür, sanat, hobi merkez ve etkinliklerinin artırılması ve yaygınlaştırılması yararlı olacaktır. Yaşlılara yönelik günlük sosyal aktivite ve gezi olanaklarının artırılması, yaşlı turizminin teşvik edilesi, tatil ve dinlenme olanaklarının sunulması yaşlı sağlığı ve katılımı açısından önem arz etmektedir. Yaş ayrımcılığı, ihmali ve istismarı ile her boyutta mücadele edilmesi, yargı ve kolluğun mevzuat konusunda eğitilmesi, gerekli yasal düzenlemelerinin yapılması yaşlı hakları hakları açısından ivedilik taşımaktadır.
Yerel ve ulusal düzeyde oluşturulacak ekonomik, sosyal ve siyasal programlar, politikalar, kent planlamaları ve yaşam alanları; yaşlılığa özgü temel özellikleri, sosyolojik ve demografik değişimleri dikkate alarak toplumun ve yaşlının yaşam kalitesi, refahı ve esenliğine odaklanarak yapılmalıdır. Ege Geriatri Derneği olarak yaşlı bireylerin yaşadığı sorunların ivedilikle çözülmesini, engellerin kaldırılarak yaşam kalitesini artırıcı yaşlı dostu yaklaşım ve politikaların yaşama geçirilmesini bekliyoruz.’’
