İzmir’in Kemalpaşa ilçesindeki Ulucak Höyüğü kazılarında, kilden yapılmış 8 bin yıllık tilki postlu erkek heykelcik ortaya çıkarıldı. Batı Anadolu’nun en eski köy yerleşimlerinden biri olan Ulucak’ta bulunan eser, ikonografik açıdan Göbeklitepe ile benzerlikleri nedeniyle arkeoloji dünyasında büyük ilgi uyandırdı.
İzmir’in tarihi 8 bin 850 yıl öncesine gidiyor
Kültür ve Turizm Bakanlığı, İzmir Büyükşehir Belediyesi, Kemalpaşa Belediyesi ve Kemalpaşa OSB’nin desteklediği kazılarda elde edilen bulgular, Ulucak Höyüğü’nün önemini bir kez daha gözler önüne serdi. Kazı Başkanı Prof. Dr. Özlem Çevik, yerleşimin 45 kuşak boyunca kesintisiz iskan edildiğini belirterek şunları söyledi:
“Ulucak, Batı Anadolu için anahtar niteliğinde bir yerleşim. Daha önce 8 bin 500 yıl öncesine tarihleniyordu, son bulgularla birlikte 350 yıl daha geriye giderek 8 bin 850 yıl öncesine tarihlendi. Burada çiftçiliğe dayalı yaşamın izlerini, sosyal ve ekonomik düzeni, 1150 yıl boyunca kesintisiz bir köy hayatını inceleyebiliyoruz.”
Göbeklitepe ile 4 bin yıllık bağ
Kazılarda bugüne dek çoğunlukla kadın ya da cinsiyetsiz figürinlerin bulunduğunu söyleyen Prof. Dr. Çevik, bu yıl çıkarılan erkek figürinin farklılığına dikkat çekti:
“Şimdiye kadar yalnızca bir erkek heykelcik bulmuştuk. Bu yıl ortaya çıkan eser, kostümüyle ve üslubuyla diğerlerinden ayrılıyor. Göbeklitepe’deki T sütunlarda gördüğümüz kemer, el ve giysi detaylarının burada da varlığını görüyoruz. Özellikle belden aşağıya doğru tasvir edilen tilki postu, Göbeklitepe ile ikonografik bağı kuruyor. Arada 4 bin yıllık bir zaman farkı var ama bu kültürel motiflerin Batı Anadolu’da da karşımıza çıkması çok önemli.”
Yaklaşık 9 santimetre uzunluğunda olan figürin, törensel bir şapka benzeri başlık ve tilki postu kıyafetiyle betimlendi. Kadın figürinlerinin çıplak, erkek figürinlerinin ise giysili tasvir edilmesinin toplumsal rollerin yansıması olabileceğini söyleyen Çevik, “Kadının gücü beden üzerinden simgelenirken, erkeğin giysiyle avcılık ve dış dünyadaki rolüne vurgu yapılmış görünüyor” dedi.
Batı Anadolu’da yeni bir dönemin kapısı
Uzmanlar, bu buluntunun yalnızca Ulucak için değil, tüm Anadolu arkeolojisi için önemli bir referans noktası olacağını belirtiyor. Göbeklitepe’de Doğu Anadolu’da görülen sembollerin binlerce yıl sonra Batı Anadolu’da da karşımıza çıkması, kültürel etkileşimin ve sembolik dilin ne kadar geniş bir coğrafyada etkili olduğunu gösteriyor.