KOAH, kronik obstrüktif akciğer hastalığı anlamına gelir. Solunum yollarında tıkanıklığa ve akciğerlerde hasara yol açan bir hastalıktır. KOAH’ın en önemli nedeni sigara içmektir. Ancak sigara içmeyenlerde de KOAH gelişebileceğini biliyor muydunuz?
KOAH Nasıl Anlaşılır?
KOAH’ın en sık görülen belirtileri şunlardır:
- Sürekli veya aralıklı öksürük
- Balgam çıkarma
- Nefes darlığı
- Hırıltılı solunum
- Egzersiz toleransında azalma
- Göğüs ağrısı
- Yorgunluk
Bu belirtiler başka hastalıklarda da görülebilir. Bu nedenle KOAH tanısı için mutlaka doktora başvurmak gerekir. Doktorunuz sizden solunum fonksiyon testleri, akciğer röntgeni veya tomografisi, kan gazı analizi gibi tetkikler isteyebilir.
Sigara İçmeyenlerde KOAH Neden Olur?
Sigara içmeyenlerde KOAH gelişmesinin birçok nedeni olabilir. Bunlardan bazıları şunlardır:
- Mesleki maruziyetler: Madencilik, kaynakçılık, taşçılık, tarım, hayvancılık gibi mesleklerde çalışanlar, toz, duman, gaz, kimyasal madde gibi solunum yollarını tahriş eden maddelere maruz kalabilirler. Bu da KOAH riskini artırabilir.
- Hava kirliliği: İç ve dış ortam havası kirliliği de KOAH’a neden olabilir. Özellikle trafik yoğunluğu, sanayi bölgeleri, yakıt kalitesi gibi faktörler dış ortam havasını kirletir. Ayrıca ev içinde kullanılan soba, şömine, kuzine, tandır gibi ısınma ve pişirme araçları da biyo-yakıt dumanı üretir. Bu dumanlar da solunum yollarına zarar verir.
- Genetik faktörler: KOAH’ın gelişiminde genetik yatkınlık da rol oynayabilir. Bazı kişilerde alfa-1 antitripsin adlı bir protein eksikliği vardır. Bu protein akciğerleri korur. Eksikliği durumunda akciğerlerde kolayca hasar oluşabilir. Bu durum sigara içmeyenlerde de KOAH’a yol açabilir.
- Çocukluk dönemi enfeksiyonları: Çocukluk döneminde geçirilen solunum yolu enfeksiyonları da akciğer gelişimini etkileyebilir. Özellikle erken doğan ve düşük doğum ağırlığı olan bebeklerde akciğer dokusu daha hassastır. Bu nedenle çocukluk döneminde solunum yolu enfeksiyonları geçirenlerde KOAH riski artabilir.
- Pasif sigara içimi: Sigara içmeyenler de sigara dumanına maruz kalabilirler. Bu da KOAH’a neden olabilir. Özellikle anne-babanın veya eşin sigara içmesi, çocukluk veya yetişkinlik döneminde pasif sigara içimine yol açabilir.
KOAH Nasıl Tedavi Edilir?
KOAH tedavisinde amaç, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak, semptomları azaltmak ve yaşam kalitesini artırmaktır. KOAH tedavisinde şunlar yapılabilir:
- Sigara bırakma: Sigara içen KOAH hastaları için en önemli tedavi sigarayı bırakmaktır. Sigara bırakmak, hastalığın ilerlemesini yavaşlatır, semptomları hafifletir ve yaşam süresini uzatır.
- İlaç tedavisi: KOAH tedavisinde bronkodilatörler, kortikosteroidler, mukolitikler, antibiyotikler gibi ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçlar solunum yollarını açar, iltihabı azaltır, balgamı söker ve enfeksiyonu önler. İlaçlar doktorunuzun önerdiği şekilde ve düzenli olarak kullanılmalıdır.
- Oksijen tedavisi: KOAH hastalarında kan oksijen seviyesi düşebilir. Bu durumda oksijen tedavisi gerekebilir. Oksijen tedavisi, hastanın nefes almasını kolaylaştırır, organlara yeterli oksijen gitmesini sağlar ve yaşam kalitesini artırır.
- Solunum egzersizleri ve fiziksel aktivite: KOAH hastaları için solunum egzersizleri ve fiziksel aktivite önemlidir. Solunum egzersizleri, akciğer kapasitesini artırır, nefes darlığını azaltır, solunum kaslarını güçlendirir. Fiziksel aktivite, kas kuvvetini ve dayanıklılığını artırır, kilo kontrolünü sağlar, stresi azaltır, ruh halini iyileştirir.
- Aşılar: KOAH hastaları, solunum yolu enfeksiyonlarına karşı hassastır. Bu nedenle grip ve zatürre aşıları yaptırmaları önerilir. Aşılar, enfeksiyon riskini azaltır, hastalığın ağırlaşmasını önler.
