31 Mart yerel seçimlerinde oy kullanmama konusunda soru işaretleri devam ediyor. Seçimlerde oy kullanımı zorunlu mu, kullanmayanlar ne kadar ceza ödeyecek? İşte bilinmesi gerekenler...
Seçimlerde Oy Kullanımı Zorunlu mu?
Türkiye'de seçmen kütüğüne kayıtlı vatandaşlar için sandığa gitmek bir zorunluluktur. Bu durum, 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun'un 25. maddesinde yer almaktadır. Kanuna göre; seçmen kütüğüne kayıtlı ve oy kullanma yeterliliği bulunanlar, mazeretleri olmadığı takdirde oy kullanmak zorundadır.
Seçimlerde Oy Kullanmama Mazeretleri Nelerdir?
Seçimlerde oy kullanmamanın zorunlu olduğu bilinse de bazı durumlarda seçmenler oy kullanamayabilir. Seçmenlerin oy kullanmasına engel teşkil eden durumlar ise yine Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun'da belirtilmiştir. Bu mazereti belgelemek seçmenin sorumluluğundadır. Kanunda belirtilen geçerli mazeretler şunlardır:
- Sağlık durumu nedeniyle oy kullanacak durumda olmamak: Bu durumun hastane raporu ile belgelendirilmesi gerekmektedir.
- Tutuklu veya hükümlü olmak: Seçmen kâğıt üzerinde oyunu kullanabilir.
- Yurt dışında bulunmak: Yurt dışında bulunan seçmenler, belirlenen yerlerde oy kullanabilirler.
- Görevli olarak yurt dışında bulunmak: Bu durumda da seçmen kâğıt üzerinde oyunu kullanma hakkı vardır.
Seçim Mazereti Nasıl Belgelendirilir?
Seçmenler, oy kullanmamalarına engel teşkil eden mazeretlerini belgelemelidir. Sağlık durumu nedeniyle oy kullanamayan seçmenler, sağlık raporlarını ilgili sandık kuruluna sunmalıdır. Tutuklu veya hükümlü olan seçmenler ise cezaevi yönetiminden belge alarak oy kullanma hakkını kullanabilir. Yurt dışında bulunan seçmenler ise yurt dışı temsilciliklerine başvurarak oy kullanabilirler. Görevli olarak yurt dışında bulunanlar ise bağlı oldukları kurumdan belge temin ederek oy kullanma hakkını kullanabilirler.
Seçimlerde Oy Kullanmamanın Cezası Var mı? Ne Kadar?
Seçimlerde oy kullanmayan seçmenlere idari para cezası uygulanmaktadır. Ancak bu cezanın tutarı her seçimde Yüksek Seçim Kurulu (YSK) tarafından belirlenmektedir. YSK, son olarak 2023 yılında yapılan genel seçimlerde oy kullanmayan seçmenlere 300 TL idari para cezası verilmesine karar vermişti.
Seçim Cezası Ne Zaman Ödenir?
Seçimlerde oy kullanmayan seçmenlere uygulanan idari para cezası tebligat tarihinden itibaren 30 gün içerisinde ödenmelidir. Aksi takdirde gecikme zamları ile birlikte tahsil edilmektedir.
Seçim Cezası Ödenmezse Ne Olur?
Seçimlerde oy kullanmayan seçmenlere verilen idari para cezası ödenmediği takdirde; borçlu olan seçmenlerin kamu kurumlarından alacakları bloke edilebilir. Ayrıca, gecikme zamları ile birlikte borç tahakkuk ettirilir.
