Ticaret Bakanlığı bünyesinde faaliyet gösteren Reklam Kurulu, ticari reklamlarda uyulması gereken ilkeleri belirleme, haksız ticari uygulamalara karşı tüketiciyi korumaya yönelik düzenlemeler yapma, inceleme ve denetim yapma, inceleme ve denetim sonucuna göre durdurma, düzeltme veya para cezası verme gibi görevleri yerine getiriyor. Reklam Kurulu, tüketicileri aldatan, yanıltan, tecrübe ve bilgi eksikliklerini istismar eden, can ve mal güvenliğini tehlikeye düşüren, şiddet ve suç özendiren, kamu sağlığını bozan, hastaları, yaşlıları, çocukları ve engellileri istismar eden reklamlara karşı mücadele ediyor.
Reklam Kurulu, 13 Şubat 2024 tarihinde gerçekleştirdiği 342. toplantısında, tüketicilerden gelen şikayetler ve kendi inisiyatifiyle başlattığı soruşturmalar sonucunda, 185 adet reklam ve ticari uygulama dosyasını görüştü. Kurul, bu dosyalardan 157’sinin mevzuata aykırı olduğunu tespit etti. Bu reklam ve ticari uygulamalar hakkında durdurma cezasının yanı sıra, toplam 24 milyon 16 bin 573 lira idari para cezası uygulanmasına karar verdi. Kurul, bu yılın ilk iki ayında toplam 345 adet dosya hakkında görüş ve değerlendirmelerde bulundu. Tüketicileri aldatan, yanıltan, tecrübe ve bilgi eksikliklerini istismar eden aldatıcı reklam veya haksız ticari uygulama olduğu tespit edilen 296 adet dosya hakkında durdurma cezasının yanı sıra, toplam 47 milyon 900 bin 904 lira idari para cezası uygulanmasına karar verildi.
Reklam Kurulu’nun Gündeminde Sağlık Ürünleri ve Hizmetleri Vardı
Reklam Kurulu’nun bu ayki toplantısının ana gündem maddesini, tüketicilerin sağlığını ilgilendiren reklamlar oluşturdu. Özellikle mevsimsel değişikliklerle birlikte tüketici sağlığına yönelik dönemsel reklamların ön plana çıkmasıyla birlikte, başta takviye edici gıdalar olmak üzere, gıda ve kozmetik ürünleri gibi doğrudan tüketicilerin kullanımına yönelik sağlık beyanı içeren ürün reklamları ve sağlık hizmetlerine ilişkin reklamlar Reklam Kurulu tarafından titizlikle takip edildi ve incelendi. Vadedilen beşeri faydaları hakkında tüketicileri yanıltan, kamu sağlığını bozucu nitelikte, mevzuata aykırı bulunan reklamlar hakkında müeyyide uygulanmaktadır. Bu doğrultuda, Kurul’un bu ayki gündeminde görüşülerek aykırı bulunan 47 adet dosya hakkında toplam 9 milyon 126 bin 735 lira idari para ceza uygulanmıştır.
Reklam Kurulu, ayrıca, tüketicilerin takviye edici gıda reklamlarına ilişkin farkındalıklarının artırılması ve sektör aktörlerine yol göstermek amacıyla, Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan 2023 Yılı Takviye Edici Gıda Reklamları Raporu’nu kamuoyuyla paylaştı. Raporda, takviye edici gıdalara ilişkin düzenlemeler ve genel sektör değerlendirmesiyle birlikte, sektörün genel hatları çizilirken, takviye edici gıda reklamlarına ilişkin mevzuat ve reklam örneklerinin ayrıntılı incelemeleriyle kapsamlı bir sektör analizi ortaya konuldu. Raporda, pandemi sürecinin yol açtığı toplumsal kaygı ve beraberinde hızlı dijitalleşmeyle birlikte takviye edici gıdalar başta olmak üzere sağlık beyanıyla satışa sunulan ürünler hakkında tüketici aleyhine bilgi asimetrisi oluştuğu gözlemlendiği belirtildi. Bu bağlamda, sosyal medya kullanımın yaygınlaşmasıyla birlikte sosyal medya etkileyicilerinin (influencerlar) tanıtımlarının olumsuz etkileri göz önünde bulundurularak, raporun hazırlandığı ifade edildi.
