24'üncü dönem CHP İzmir Milletvekili Rahmi Aşkın Türeli, Bornova Rotary Kulübü'nün düzenlediği toplantıda '21'inci Yüzyılda Türkiye'de Demokrasi ve Kalkınma Modeli' konulu bir konuşma yaptı. Birleşmiş Milletler'in birkaç göstergeyi esas alan insani gelişme endeksinde 2015 yılında Türkiye'nin yer aldığını belirten eski Milletvekili ve İş Bankası Yönetim Kurulu Üyesi Rahmi Aşkın Türeli, endekste kişi başına düşen milli gelir ile birlikte eğitim ve sağlıkla ilgili göstergelerin de bulunduğunu kaydetti. Doğumda beklenen yaşam süresi, beklenen öğrenim süresi, ortalama öğrenim süresi gibi durumlardan oluşan gelişme endeksine göre Türkiye'nin 188 ülke arasından 71'inci sırada yer aldığını dile getiren Rahmi Aşkın Türeli, sadece milli gelire bakıldığında ise Türkiye'nin 64'üncü sırada bulunduğunu anlattı. 21. yüzyılda teknolojinin çok kullanıldığını ve eşitsizliğin arttığını ifade eden Türeli, "Bu dönem robotik teknolojinin geliştiği, yapay zekanın hayatın her alanına yayıldığı bir dönem oldu. Çalışmaların niteliklerinin değiştiği bu dönemde Türkiye'nin gelişmeleri ıskalamaması gerekir. Dünyada enerji kaynaklarına ilişkin kavgalar var, otoriterliğe eğilim var. Demokrasinin olmazsa olmazı sandıktır, ancak bu yeterli değildir. Ortak aklın egemen kılınmasına ihtiyaç var. Toplumun müzakere ederek en doğru kararları vermesi demokrasidir. Ülkemizde demokrasi, şekli açıdan var. Ama öz ve içerik açısından zenginleşmeli" dedi. Kuvvetler ayrılığına göre yasama, yürütme ve yargının kesin olarak birbirinden ayrılması gerektiğini dile getiren Türeli, yargının tamamen tarafsız ve bağımsız olması gerektiğine de dikkat çekti. Hukuk devleti ve basın özgürlüğü vurgusu yapan Türeli şöyle konuştu:
"Temel hak ve özgürlükler olmazsa olmazdır. Düşünce ve ifade özgürlüğü çok önemli. Toplantı ve gösteri yürüyüşleri hakkı, yani eleştiri yapabilme hakkı olmalıdır. Milyonlarca insanın geleceği hakkında karar verirken sizi protesto etmeleri görüşlerini bildirmeleri bu kadar rahatsız edici olmamalı."
KAMU ÖZEL SEKTÖR İLİŞKİSİ
Kamu kaynaklarının kullanımının denetimi konusunda Türkiye'de eksikler bulunduğunu öne süren CHP'li Rahmi Aşkın Türeli, toplumsal kararların alınırken yurttaşların katılım sağlayabileceğini savundu. Türeli, "Şeffaflığa ihtiyaç var. Meclis yayınları saat 14.00'de başlar, 19.00'da kesilir. Asıl kanun tasarıları sabahlara kadar konuşulur. Bunları toplum neden dinleyemiyor? Türkiye'nin parlamenter demokrasiye dönmesi lazım. Meclis dışındaki muhalefetin güçlendiği bir yapıya ihtiyaç var. Ortak akıl bir kişinin 80 milyona dayatması değildir" dedi.
Sadece milli gelir artışına dayalı değil sosyal, eğitim, sağlık ve güvenlik alanında toplumun gelişmesini sağlayan sistemin kalkınma olduğunu anlatan Rahmi Aşkın Türeli, "Katma değeri yüksek mal ve hizmet üretiminde uzmanlaşmalıyız. Teknoloji ithaline değil, teknoloji üretimine dayalı bir ekonomik model benimsemeliyiz. 21. yüzyılda iş gücü ihtiyacı azalıyor. İş bulunamıyorsa devlet, sosyal yardımları arttırmalı. Sınıfsal farklılıkları azaltacak, bölgesel gelir dengesizliğini giderecek politikalar üretelim. Kamuya ciddi bir rol düşüyor. Kamu, özel sektöre klavuz ve yol arkadaşı olmalı" dedi.
