ÖZEL HABER/MURAT ERVİN
TBMM'de Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT) Komisyonu'nda konuşan CHP İzmir Milletvekili Atila Sertel, mülkiyeti Türkiye Denizcilik İşletmeleri’ne ait olan ve İZMER tarafından işletilen İzmir'de denize sıfır konumdaki Konak Pier AVM'nin, devlete 30 milyon 822 bin lirayı bulan kira borcunu ödemediğini belirtti. 1867 yılında ünlü mimar Gustave Eiffel tarafından çizildiği iddia edilen tarihi yapıyı içindeki mağazalar, sinema salonları, restoran ve kafelerle birlikte İZMER'in 24 yıldır işletmesine karşın kirayı ödememesi KİT Komisyonu'nda ele alındı. Kiranın ödenmemesi nedeniyle işletmeciye yönelik bir işlem yapılmadığını aktaran Sertel, “Alacakların çok uzun yıllardır tahsil edilememesine, şirketin yükümlülüklerini yerine getirmemesine karşın bu firmanın sözleşmesini niye fesh etmiyorsunuz? Kirayı alamıyorsunuz ama hâlâ sözleşme feshi olmuyor; bunun gerekçesini soruyorum” dedi. 

'BU ŞİRKET KİMİN?'
Konak Pier'i kiralayan İZMER firmasının kime ait olduğunu da soran Sertel, “Bu firmaya kiralamadığınız hâlde 1998 yılından bu yana yirmi dört yıldır tolerans gösterilmesinin nedenini sordum. Yirmi dört yıldır bu firmaya bir tolerans var, alacak birikimi var. Konak Pier'den alacak tutarınızın son durumu nedir? Hâlen aynı işletmeci mi devam ediyor, yoksa bu sözleşme feshedildi mi? Konak Pier'in bugünkü durumuyla oradan elde ettiğiniz gelir nedir? Bunları öğrenmek istiyorum” diye konuştu. 

'NİYE ALAMIYORSUNUZ?'
Kendisine gelen yanıtta 2021 yılı sonu itibarıyla Konak Pier'den devletin toplam alacağının 30 milyon 822 bin liraya çıktığının belirtildiğini kaydeden Atila Sertel, “Vallahi tebrik etmek lazım. Böyle bir yer varsa bize de bildirin, biz de gidip orada ticaret yapalım. Devlete kira verilmiyor ama işletmecisi başkalarından kirayı söke söke, çatır çatır alıyor. Siz nasıl oluyor da kira alamıyorsunuz arkadaş? Alacağınız 30 milyon 822 bin liraya çıkmış hâlâ alamıyorsunuz ya, ben buna şaşırıyorum” ifadelerini kullandı.

'GÖREVİNİZİ YAPMIYORSUNUZ'
Türkiye Denizcilik İşletmeleri'nin kiralarını alamamasına karşın yasal sürecin başlatılmamasına da tepki gösteren Sertel şunları söyledi: “25 yıllığına biz Konak Pier'i verdik diyorsunuz; yani 25 yıl bunu sormayacak mısınız? Oradan para alamıyorsunuz, sizin imzaladığınız sözleşmede ek bir madde yok mu? Kiralayan ödemesini yapmadığı takdirde bunu dışarıya çıkarma, yeniden ihaleye çıkma gibi bir maddeyi şartnameye koymadınız mı? 25 yıllığına adam almış orayı, istediği gibi yönetiyor. Böyle bir şey olabilir mi? Böyle bir yönetim anlayışı olabilir mi? Bu kadar mı bizim kurumlarımızın içi boşaltıldı; böylesine bir şey olmaz. Türkiye Denizcilik İşletmeleri Anonim Şirketi olarak gerçekten görevinizi yapmıyorsunuz. Ben bu noktada ilk kez KİT'ler içerisinde bu kadar ağır bir ifade kullanıyorum ve bunu da haklı olduğumu düşünerek kullanıyorum.”

İKİ ŞÜPHELİDEN BİRİ
KİT Komisyonu'na ulaşan raporda 'şüpheli alacaklar' kısmına dikkat çeken Sertel, “Türkiye Denizcilik İşletmeleri A.Ş'nin 2020 yılı ticari alacaklar tutarı 92 milyon 731 bin lira. Bunun 62 milyon 458 bin lirası da şüpheli, yani tahsil edilmesi zor olan alacaklar. Bu şüpheli alacaklardan ikisinin miktarı oldukça büyük ve uzun yıllardır tahsil edilememiş. Birisi Ordu liman işletmecisine ait 20 milyon 200 bin liralık alacak, diğeri ise benim yaşadığım İzmir'de Konak Pier kiralarından oluşan İZMER adlı firmadan olan 30 milyon 822 bin liralık alacak. Siz bu parayı nasıl oluyor da alamıyor ve devlet kurumunu zarara sokabiliyorsunuz? Tahsil edemiyorsanız sözleşmelerini niye feshetmiyorsunuz? Bu soruları sormaya devam edeceğim.”  


9'DA 1'İNİ ALDI
Atila Sertel'in soru önergesine, Türkiye Denizcilik İşletmeleri (TDİ) tarafından verilen yanıtta: “2021 yıl sonu itibariyle toplam şüpheli alacaklar 106 milyon 165 bin 101 TL olup bu alacaklardan 7 milyon 301 bin 789'ü tahsil edildi. Takipteki alacak ise 16 milyon 754 bin 330 TL. Konak Pier'de ise topla alacaklarımız 30 milyon 822 bin 901 TL'dir. Tahsil edilen alacağımız ise 3 milyon 484 bin 830 TL'yi bulmakta. Konak Pier'de, sözleşmenin feshi hakkı da dahil olmak üzere sözleşme ve kanundan doğan hakların kullanılması için kuruluşumuz tarafından Özelleştirme İdaresi Başkanlığı'na gerekli bildirimlerde bulunulmuş olup bu husus 2020 yılı 9.1.2 no'lu bulguya ilişkin kuruluşumuzca verilen cevaplarda bahse konu edilmiştir” denildi.    

SAYIŞTAY: TAHSİL EDİLEMİYOR
Sayıstaş tarafından 2020 Yılı Denetim Raporu'nda ise Konak Pier ile ilgili şu bilgilere yer verildi: “Mülkiyeti TDİ’ye ait Konak Pier’in, 15 Ağustos 1996 tarihli protokolle işletme hakkı devredilmiştir. Bu sözleşmeye 2 Eylül 1996 tarihinde ek madde ilave edilerek, sözleşmeden doğan tüm hak ve vecibeler İzmer İnşaat Sanayi ve Ticaret Turizm A.Ş.’ye devredilmiştir. 15 Ağustos 1996 tarihli Kullanım Hakkı Devri (Kira) Ana Sözleşmesi’nin “BEDEL” başlıklı 4’üncü maddesinde “Yıllık kira bedeli; Kullanım hakkı devredilen taşınmazların emlak vergisi tutarına eşit miktarda olup, 4 aylık dönemlerde 3 eşit taksitte ödenecektir. İşletme süresince yıllık KDV dışındaki brüt kira gelirinin 62 bin 500 ABD dolarından aşağı olmamak üzere yüzde 2.5 oranında belirlenen brüt gelirin yüzde 50’si TDİ A.Ş’ye ödenecektir. Bu bedel, sözleşme konusu taşınmazlarda yapılacak olan yatırımın İşletmeye açılmasından sonraki yılda elde edilecek brüt gelirin elde edilmesi tarihinden itibaren 20 gün içerisinde ödenecektir” şeklinde ifade edilmiştir. Ancak söz konusu kiracı tarafından kira bedellerinin ödenmesinde sorunlar yaşanmıştır. 2020 yılı sonu itibarıyla dava konusu edilmiş toplam 16 milyon 940 bin TL alacak oluşmuştur. 1998 yılından itibaren kiranın ödenmemeye başlandığı ve bugünlere kadar gelindiği görülmüştür. Yıllar boyu kira alacağını tam olarak tahsil edemeyen TDİ, alacağının tahsili için davalar açmış, her yıl için ayrı alacak davası açarak takibi de oldukça zor bir sürece girilmiştir.”  



ÜNLÜ MİMAR EIFFEL'İN ESERİ
Konak Pier, 1867 yılında İzmir'de gümrük binası olarak kullanılmak üzere inşa edilmiş yapıdır. Binanın projesi Fransız mimar ve inşaat mühendisi Gustave Eiffel tarafından çizildiği düşünülmekte. Bina Konak Meydanı'na yakın bir kıyıda inşaat edilmiştir. Önceleri bina gümrük binası olarak kullanılsa da 1960'larda balık haline dönüştürülmüştür ve 1987 yılına kadar bu işlevini sürdürmüştür. 1990'ların ilk yarısında ESHOT tarafından ofis olarak kullanılmıştır. Eski Gümrük Depoları binası ve yakın çevresi İzmir 1 numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Korumu Kurulu’nun 1994 tarih ve 4840 nolu kararıyla “Tarihi Sit Alanı” olarak tescil edilerek binanın mülkiyeti Türkiye Denizcilik İşletmeleri’ne adına tapu kaydedildi. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin şirketleri İZBELTUR ve Ege Şehircilik Planlama, Özelleştirme İdaresi’nden Konak Pier’in üst kullanım hakkını aldıktan sonra bu haklarını önce özel şirket konumunda olan SASKO'ya, o da yine özel şirket olan İZMER'e devretti. 1996-2002 yılları arasında yapılan restorasyon düzenlemeleriyle Konak Pier bugünkü görüntüsüne ve alışveriş merkezi olan işlevine kavuştu.