Lozan Antlaşması'nın maddeleri, Türkiye'nin bağımsızlığı, sınırları, azınlık hakları, borçların iptali, boğazlar ve deniz hakları gibi önemli konuları kapsamaktadır. Bu antlaşma sayesinde Türkiye, uluslararası alanda tanınan ve kabul gören bir devlet statüsü elde etmiştir. Ayrıca, ülkenin toprak bütünlüğü ve egemenliği de güvence altına alınmıştır. Lozan Antlaşması, Türkiye'nin geleceğini belirlemede kritik bir rol oynamış ve tarih boyunca önemli bir dönüm noktası olmuştur. Peki, Lozan Antlaşması 100. yılı: Lozan antlaşması maddeleri neler?
Lozan antlaşması maddeleri neler?
Fransızlarla İmzalanan Ankara Anlaşması'nda Çizilen Sınırlar Kabul Edildi: Lozan Antlaşması, Fransızlarla imzalanan Ankara Anlaşması'nda belirlenen sınırları kabul etmiştir.
Irak Sınırı ve Musul Meselesi: Musul üzerinde anlaşma sağlanamadığı için İngiltere ve Türkiye Hükümeti, bu konuda kendi aralarında görüşme yapma hakkına sahip oldular.
Türk-Yunan Sınırı ve Adalar Meselesi: Türk-Yunan sınırı, Mudanya Ateşkes Antlaşması'nda belirlenen şekliyle kabul edildi. Gökçeada ile Bozcaada özerk bir yönetime tabi tutulmak şartıyla (Türkiye antlaşmanın bu maddesini uygulamadı) Türkiye'de, diğer Ege Adaları ise İtalya'ya devredildi. Aynı zamanda, Yunanistan'ın Batı Anadolu'da yaptığı tahribata karşılık savaş tazminatı olarak Türkiye'ye Karaağaç istasyonu ve Bosnaköy verildi.
Türkiye-İran Sınırı: Türkiye-İran sınırı, Osmanlı İmparatorluğu ile Safevî Devleti arasında 17 Mayıs 1639'da imzalanan Kasr-ı Şirin Antlaşması'na göre belirlendi.
Kapitülasyonlar Tamamen Kaldırıldı: Lozan Antlaşması ile Türkiye'nin üzerindeki kapitülasyonlar tamamen kaldırıldı.
Azınlıklar Konusunda Düzenlemeler: Antlaşmada, azınlık kavramı Müslüman olmayanlar olarak belirlendi. Tüm azınlıklar Türk uyrukları olarak kabul edildi ve herhangi bir ayrıcalık tanınmayacağı vurgulandı. Azınlıkların dini ve sosyal kurumlar kurma, eğitim ve dini ayinlerini serbestçe yapma hakları güvence altına alındı. Ancak Batı Trakya'daki Türklerle İstanbul'daki Rumlar dışında, Anadolu ve Doğu Trakya'daki Rumlar ile Yunanistan'daki Türkler'in mübadele edilmelerine karar verildi.
Savaş Tazminatları ve Borçlar: İtilaf Devletleri, Türkiye'ye I. Dünya Savaşı nedeniyle talep ettikleri savaş tazminatlarından vazgeçtiler. Sadece Yunanistan, Karaağaç bölgesini Türkiye'ye savaş tazminatı olarak verdi. Ayrıca Osmanlı İmparatorluğu'nun borçları, ayrılan devletler arasında paylaştırıldı ve Türkiye'ye düşen bölüm, taksitlendirme ile Fransız frangı olarak ödenmesine karar verildi.
Boğazlar ve Türk Askerlerinin Girişi Yasaklandı: Boğazlar, askeri olmayan gemi ve uçakların barış zamanında geçişine izin veren geçici bir çözümle düzenlendi. Türk askerlerinin Boğazlar bölgesine girişi yasaklandı ve uluslararası bir kurul oluşturularak Boğazlar'ın başkanı Türk olan bir denetim mekanizması kuruldu.
Yabancı Okullar ve Patrikhaneler: Türkiye'nin eğitim politikalarını belirleme hakkı tanındı ve yabancı okullar Türkiye'nin koyacağı kanunlar doğrultusunda faaliyet göstermeye devam etti. Ayrıca, İstanbul'da Dünya Ortodokslarının dini lideri olan patrikhanenin siyasi yetkileri alındı ve patrikhanenin İstanbul'da kalmasına izin verildi.
Lozan Antlaşması'nın Önemi
Lozan Antlaşması, Türkiye Cumhuriyeti'nin bağımsızlık mücadelesinin zafere ulaştığı, uluslararası alanda egemenliğini ve sınırlarını tescillediği bir dönüm noktasıdır. Türkiye'nin Lozan Antlaşması ile kazandığı bağımsızlık, ekonomik, siyasi ve hukuki bağımsızlığı ülkenin geleceği açısından büyük önem taşımaktadır.
Antlaşma, Türk ulusunun iradesini ve mücadelesini tüm dünyaya göstermiş, Atatürk tarafından "Türkiye'nin tapu senedi" olarak nitelendirilmiştir. Lozan, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucu anlaşması olarak kabul edilirken, Mustafa Kemal Atatürk tarafından milli bayram olarak kutlanması talep edilmiştir.
Lozan Antlaşması, Türk halkı için bağımsızlık ve egemenlik simgesi olmuş, uluslararası alanda Türkiye'nin saygınlığını ve güvenini pekiştirmiştir. Türkiye'nin çağdaş bir devlet olarak yoluna devam etmesinde Lozan'ın yeri ve önemi her zaman özel bir yer tutacaktır.
