Kurban Bayramı süresince Türkiye genelinde 3 milyondan fazla kurbanlık hayvan satışı gerçekleşti. Türkiye Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Merkez Birliği (TÜDKİYEB) Genel Başkanı Nihat Çelik, satışların büyük bölümünü küçükbaş hayvanların oluşturduğunu belirtti. Özellikle son yıllarda yükselen et fiyatları ve ekonomik şartlar nedeniyle vatandaşların küçükbaşa yöneldiği gözlemlendi.
Küçükbaş hayvanlar tercihte öne çıktı
Çelik’in aktardığı bilgilere göre, geçtiğimiz yıla kıyasla küçükbaş kurbanlık satışlarında artış yaşandı. 2024 yılında 2,2 milyonun üzerinde küçükbaş hayvan kesilirken, bu yıl bu sayı 2,5 milyona ulaştı. Küçükbaş hayvanların hem fiyat hem bakım açısından daha erişilebilir olması, bu tercihi pekiştirdi.
Vekalet sistemi yaygınlaşıyor
Vekaletle kurban kesimine olan ilgi de her geçen yıl büyüyor. Türkiye Diyanet Vakfı tarafından yurt içi ve yurt dışında 890 bin, Türk Kızılay aracılığıyla ise yaklaşık 170 bin kurban kesimi gerçekleştirildi. Çelik, diğer yardım kuruluşları ve zincir marketlerin de katkısıyla bu sayının 1 milyon vekaletli kurbanı geçtiğini bildirdi.
Satılamayan hayvanları ESK alacak
Bayram süresince elindeki hayvanları satamayan ya da karantina nedeniyle pazara çıkaramayan yetiştiriciler, yalnız bırakılmayacak. Et ve Süt Kurumu (ESK), bu hayvanları belirlenen tavan fiyatlarla satın alacak. Çelik, bu uygulamanın hem ekonomik hem de psikolojik olarak yetiştiriciye destek sağlayacağını söyledi.
ESK’nın satın alacağı hayvanlar için fiyatlandırma; hayvanın yaşı, cinsi, verim düzeyi ve karkas ağırlığına göre değişiklik gösterecek. Bu sayede satıcıların zarar etmesi engellenmeye çalışılacak. Tarım ve Orman Bakanlığı'nın ilk kez uyguladığı bu yöntem, sektör tarafından olumlu karşılandı.
Karantinadaki hayvanlara da satın alma garantisi
Bu yıl ilk kez hayata geçirilen uygulamalardan biri de karantinada bekletilen kurbanlıkların ESK tarafından satın alınması oldu. Bu konuda açıklama yapan Çelik, "Hayvanların karantina süreci sona erdiğinde ESK devreye girerek satın alımı gerçekleştirecek. Bu çok önemli bir destek." dedi. Tarım Bakanı İbrahim Yumaklı’ya teşekkür eden Çelik, yetiştiricilerin bu adımla rahatladığını belirtti.
Kurban derisi israfı yine gündemde
Her Kurban Bayramı’nda olduğu gibi bu yıl da kurban derilerinin zayi olması, sektörde rahatsızlık yarattı. Toplama, tuzlama ve nakliye maliyetlerinin artması nedeniyle birçok bölgede deriler toplanmadı. Bu durumun ekonomik israfa yol açtığını vurgulayan Çelik, “Eskiden deriler adeta kapışılırdı, bugün ise çoğu heba oluyor” diyerek önemli bir kaybın altını çizdi.
Milyarlarca liralık potansiyel çöpe gidiyor
Çelik, değerlendirilemeyen kurban derilerinin milli servet açısından büyük bir kayıp olduğunu vurguladı. Bu konuda kamuoyunu bilinçlendirmek gerektiğini belirterek, şu ifadeleri kullandı:
“Deri toplama zincirinin güçlendirilmesi, bu kaybın önlenmesi açısından elzemdir. Ortada ciddi bir ekonomik değer var ve bu değer heba edilmemeli.”
Sektör topyekûn bir çözüm bekliyor
Özellikle kırsalda faaliyet gösteren küçük ölçekli yetiştiriciler, bayram sonrası süreçte desteklerin artırılmasını istiyor. Et ve süt üretiminin sürdürülebilirliği için pazar yapısının güçlendirilmesi, lojistik ve maliyet alanında devlet desteğinin devam etmesi gerektiği vurgulanıyor. Hayvancılık sektörü, bu yılki uygulamaların uzun vadeli politikalara dönüştürülmesini talep ediyor.
