İzmir Büyükşehir Belediyesi meclisi Ağustos ayı olağan toplantısının üçüncü birleşimi gerçekleşti. Meclis Başkanvekili Levent Yıldır başkanlığında yapılan toplantıda, kritik bir karar alındı. İzmir ulaşımında önemli bir yere sahip olan İZBAN ve Halk Taşıt uygulamalarındaki 90 dakika ücretsiz aktarma hakkı oy çokluğuyla kaldırıldı. Geçtiğimiz hafta İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi gündemine gelen önerge, Plan ve Bütçe ile Hukuk Komisyonları’ndan oy çokluğuyla geçti. AK Parti ve MHP’li üyelerin “ret” oyu kullandığı önerge, CHP’li üyelerin desteğiyle komisyonlardan geçti.
Ne değişecek?
İZBAN ve Halk Taşıt hatları, İzmirim Kart’ın sağladığı 90 dakika ücretsiz aktarma hakkından çıkarılacak. Ayrıca İZBAN ücretlendirme sistemi tamamen İZBAN ve Halk Taşıt hatları, İzmirim Kart’ın sağladığı 90 dakika ücretsiz aktarma hakkından çıkarılacak. Ayrıca İZBAN ücretlendirme sistemi tamamen İzmirim Kart uygulamasının dışında kalacak. Bu düzenleme hayata geçerse, söz konusu toplu taşıma sistemlerinde ücretsiz aktarma hakkı sona erecek.
İZBAN A.Ş.’nin, toplu ulaşım teşvikleri ve elektronik ücret toplama sistemindeki ayrıcalıklardan ayrılma talebi üzerine hazırlanan değişiklik, 11 Nisan 2025 tarihli UKOME Genel Kurul Kararı’nda yer alan “Halk Taşıt uygulaması geçerlidir ve 90 Dakika Aktarma Hakkı vardır” ifadelerinin kaldırılmasını öngörüyor.
Acil koduyla gelmesine tepki
AK Parti Bornova Meclis üyesi Ercan Tekin şunları söyledi:
“Bu madde ne için acil koduyla geldi? Günde 250 bin kişinin taşındığı İZBAN hattı gündemini acil koduyla meclise getirilmesi hatalı diye düşünüyorum. İZBAN ortak bir yapı ve bütün ulaşım ağının ortak buluştuğu nokta. İzmir’de bugün İZBAN finansal bir sorun yaşıyorsa belediyenin de payı var. Üç kere finansman kaynağı istendi. Bu hassas bir konu ancak altyapı yokken, sistemimiz yokken neden acil koduyla getiriyoruz? Nasıl bir süreç işleyecek, 90 dakika konusunu ne yapacağız? Bunların cevabı yok. Aceleci davranıldığını ve bu işin önemsenmediğini doğru bulmadığımızı belirtmek istiyorum.
“Ekonomideki istikrarsızlık esas neden”
CHP Karşıyaka Meclis Üyesi Candaş Yeter ise şöyle cevap verdi:
Kar ve zarar tabloları verilerine göre zarar söz konusu. İzmir Banliyö Taşımacılığı A.Ş.’nin temsil ve imzaya yetkili iki genel müdürünün imzasıyla, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nden talep edilen "90 Dakika Uygulaması"ndan ve "Halk Taşıt Uygulaması"ndan çıkma talepleri, bağımsız denetim raporundaki finansal veriler dikkate alındığında komisyonumuzca uygun bulunmuştur.
Özellikle “sermaye artırımı yapılmadığı” yönünde bir eleştiri vardı. Bununla ilgili müjdeyi vereyim: 964 milyon TL tutarında sermaye artırımı kararı alınmıştır. Bu karar, bağımsız denetim raporuna dayanılarak alınmıştır.
İkinci olarak, zararların bu sermaye artırımına katılmamaktan kaynaklandığı ifade edildi. Sayın Ercan Bey’in bağımsız denetim raporunu okuduğuna eminim; kendisi detaylı araştırmalar yapan bir arkadaşımız. Ancak yine de Meclis’i bilgilendirmek adına o bölüme ilişkin bazı verileri paylaşmak istiyorum:
Bağımsız denetim raporunun kar/zarar tablolarına bakıldığında:
- 2023 takvim yılı içerisinde:
2.372.222.956 TL tutarındaki finansal giderlerin,
1.677.062.140 TL’si olumsuz kur farklarından kaynaklanmaktadır. - 2024 takvim yılı için:
978.962.791 TL tutarındaki finansal giderlerin,
559.254.013 TL’si yine olumsuz kur farklarından kaynaklanmaktadır.
Bu nokta oldukça önemlidir. İzban’ın mali yapısındaki bozulmanın nedenlerinden biri sermaye artırımlarına katılmamak olabilir. Ancak asıl nedenlerden biri, ne yazık ki ülke ekonomisinin henüz istikrara ulaşamamış olması ve sık sık karşılaşılan kur şoklarıdır.
