20 milyondan fazla öğrenci ve 1.178.000 öğretmenin bulunduğu ilköğretim ve ortaöğretim kurumları için yeni eğitim yılı sonunda başladı. CHP, tüm öğrencilere başarılı bir yıl diler. Tatil döneminde önemli bir açıklama yaptık. Şunları söyledik: "Bu dönem çok değerli; tüm okulların ve eğitim sisteminin sorunları hızlıca tartışılmalı ve çözülmelidir." Sorunlar vardı. Sadece deprem bölgelerindeki okullar değil, eğitim sisteminin tüm sorunları ele alınmalı ve çözülmelidir.
Devam Eden Sorunlar
Tatiller bitti, okullar yeniden açıldı, ancak sorunlar çözülmedi; aksine daha da derinleşti. Değerlendirmemizde bu sorunları üç kategoriye ayırdık: eğitime erişim, eğitim kalitesi ve eğitim yönetimi sorunları. Eğitime erişim sorunları okul kayıtları, kalabalık sınıflar, okula ulaşım, okul malzemelerinin temini, konaklama ve beslenme gibi sorunları içerir. Kalite ile ilgili sorunlar eğitim hedefleri, öğretim programları, öğretim yöntemleri, değerlendirme ve okullarda kullanılan eğitim teknolojileri gibi sorunları içerir. Yönetim sorunları ise mali kaynak eksikliği ve öğretmenler dahil personel eksikliğini içeriyordu.
Eğitim Masrafları
Bize gelen bilgilere göre hala velilerden kayıt ücreti alınıyor. Dönemin Eğitim Bakanı Sn. Özer şöyle demişti: "Okullara ihtiyaç duydukları paranın üzerine gönderdik; ekstra finansman ihtiyaçları yok ve ücret talep etmek için bir gerekçe yok. Bu yasal bir dayanağa sahip değil." O dönemde neden para topladıklarını sorduk ve örnekler verdik. Kendileri de buna şahit oldular. Sn. Tekin geldi ve şunları söyledi: "Böyle bir uygulama yok. Bağış falan da yok." Ancak para talebi devam ediyor gibi görünüyor. Örnek olarak, para toplarken şöyle deniyor: "Çocuğunuzun temiz bir tuvalete gitmesini istemez misiniz? Biz bu tuvaletin temizlenmesi için personel istihdam etmek zorundayız ve bunu sizin katkılarınızla yapacağız, zira devlet tarafından ek personel verilmedi." Bunlar gerçekler. Bu sadece bir örnektir. Buna bakıldığında son derece üzücüdür. Sorun okul müdürlerinin, öğretmenlerin, veli derneklerinin veya velilerin değil çünkü okullar yeterli bütçeye ve personel desteğine sahip değil, bu sorunlar görmezden geliniyor.
Eğitim Bütçesinde Düşüş
Devlet, eğitime yatırım yapmaya uygun önem vermezse, özellikle Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) bütçesindeki eğitim yatırımlarını azaltırsa veya Milli Gayri Safi Yurtiçi Hasıla içindeki eğitim harcamalarının oranını düşük tutarsa, eğitim masrafları ağırlıkla velilere yüklenecektir. Bu bir gerçek. MEB bütçesinden eğitim yatırımlarına ayrılan pay 2002 yılında %17,18 iken bu oran 2023 yılında %9,18'e düştü. MEB bütçesinin merkezi yönetim bütçesine oranı bu yıl %9,64'e düştü.
Eğitimde Harcamaların Yükü
OECD ülkeleri arasında hükümetin daha az harcadığı ve vatandaşların daha fazla yük taşıdığı ülkelerden biriyiz. Ülkemizde eğitim harcamalarının %20'si velilerin üzerindedir. Diğer ülkelerde %90'ı hükümet tarafından karşılanırken sadece %10'u velilere yüklenir. Hükümet, eğitim için ayrılan katkısını azalttığında ekonomik çöküntü, yoksulluk, yoksunluk ve işsizlik artar; enflasyon eğitim harcamalarını ve çocuklarını okula gönderen velilerin mali durumlarını daha fazla etkiler.
Öğretmen Maaşları
Sözleşmeli öğretmenler için şartlar değişmedi. Ataması yapılmayan yaklaşık 1 milyon öğretmen bulunmasına rağmen, MEB boş dersleri sözleşmeli öğretmenlerle doldurmayı bir başarı olarak görüyor. Aslında bu, eğitim sistemimizin bir ayıbıdır. Sözleşmeli öğretmenler çoğu zaman asgari ücretin çok altında bir gelir elde edebilirlerken, kadrolu öğretmenler dahil 25 yıllık bir öğretmenin maaşı yetersizdir. Bu kabul edilemez.
Kırsal Alanlardaki Zorluklar
Kırsal bölgelerdeki sorunlar daha da ciddidir. Öğretmenlerin kalacak yerlerinin nerede olduğu belirsiz. Öğretmenlerin kalacakları yerler için hiçbir plan yapılmamıştır. Çok azının kalabileceği yerler vardır. Diğerleri ne yapacaklarını düşünüyorlar. Hatta yerleri olmadığı için okula aileleriyle birlikte gelmiş ve bu akşam nerede kalacaklarını sordular. Sağlam okullardan kamu kurumları hala çıkmamıştır. Bu da bir sorundur. Kırtasiye malzemeleri az ve pahalıdır. Yoksulluk ve yoksunluk burada da yaygındır. İş dinamiği bozulduğu için ekonomik zorluklar vardır. Bunları da unutmamak önemlidir. Beslenme çantası doldurma zorluğu burada da mevcuttur.
İkili Eğitim Sorunları
Okulların bir araya getirilmemesi sorunu daha da artırıyor. İkili eğitime geçildi. Bu sorun pek çok okulda hala devam ediyor. Veliler bundan memnun değil. Bu nedenle ikili eğitim gerekecek ve öğrenciler gece geç saatlere kadar okulda kalacak. Normal yaşama ne zaman dönüleceğini görmek için çalışmaların hızlandırılmasını talep ediyorlar. Çocuklarımızın güvenli ve sağlam okullarda tam zamanlı eğitim alması en önemlisidir."
