İzmir'in kronikleşen trafik sorununa ve yollarda yaşanan can kayıplarına karşı Emniyet Müdürlüğü, "rastgele denetim" anlayışını rafa kaldıran özel bir model geliştirdi. İl Emniyet Müdürlüğü Trafik Denetleme Şubesi bünyesinde 2021 yılında faaliyete geçen 6 kişilik uzman bir ekip, kentin "kaza profili"ni çıkarmak için çalışıyor. "Kaza İnceleme ve Değerlendirme Büro Amirliği" adıyla görev yapan bu özel birim, meydana gelen her kazayı adeta bir laboratuvar titizliğiyle inceleyerek, İzmir'in trafik stratejisinin "beyin takımı" olarak görev alıyor.
'Kara noktalar' tek tek fişleniyor
Bu özel birimin tek görevi, şehir genelindeki trafik kazalarını ve bu kazaların acı sonuçlarını analiz etmek. 6 kişilik ekip, "Kaza neden oldu?" sorusunun ötesine geçiyor. Kazanın tam olarak nerede, hangi gün, hangi saat aralığında meydana geldiğini, hava ve yol durumunu, sürücü kusurlarını ve o bölgenin geometrik yapısını inceleyerek detaylı raporlar hazırlıyor.
Bu hassas bilgiler, il genelindeki trafik denetimlerinin omurgasını oluşturuyor. Kaza analiz biriminin hazırladığı raporlar sayesinde, trafik polisleri artık kentin "kara noktaları" olarak tabir edilen, kaza yoğunluğunun arttığı bölgelere odaklanıyor. Denetim stratejileri tamamen bu analiz sonuçlarına göre belirleniyor; riskli bölgelerde ya denetimler artırılıyor ya da ekstra fiziksel önlemler alınması için ilgili kurumlara veri sağlanıyor.
En büyük neden: Geçiş üstünlüğüne uymamak
Yapılan kaza analizlerinde, İzmir trafiğindeki sürücü alışkanlıklarına dair çarpıcı veriler de ortaya çıkıyor. Ekiplerin raporlarında, kazalara yol açan en temel kriterler "ihmal" ve "acelecilik" olarak öne çıkıyor. Raporlara göre kazaların büyük çoğunluğu; kavşaklarda "geçiş üstünlüğüne uymama", hız limitlerine riayet etmeme, yani "aracın hızını mevcut yolun durumuna göre ayarlayamama" ve kırmızı ışık ihlallerinden kaynaklanıyor.
Bunların yanı sıra, ani şerit ihlalleri ve meteorolojik şartların (yağmur, sis vb.) gerektirdiği düşük hıza riayet etmemek de kaza istatistiklerini artıran başlıca nedenler arasında gösteriliyor. Bu birim, bu kusurların yoğunlaştığı bölgeleri tespit ederek denetimlerin içeriğini de belirliyor.
Özsagulu: Hedef 'sıfır can kaybı', ceza yazmak değil
İzmir İl Emniyet Müdür Yardımcısı Şamil Özsagulu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, trafik güvenliğinin sağlanmasında kaza analiz raporlarının kritik bir rol oynamaya başladığını belirtti. Veri odaklı denetim stratejisinin somut sonuçlarını rakamlarla paylaşan Özsagulu, 2024 ve 2025 yıllarının ilk 10 aylık dönemlerini kıyasladı.
Özsagulu, "Bu yılın (2025) 10 aylık sürecinde 11 bin 307 trafik kazası meydana geldi. 2024 yılının 10 aylık dönemi ile kıyaslandığımızda, toplam kaza sayısında yüzde 13'lük bir azalma söz konusu. Asıl sevindirici olan ise, yine aynı dönemi karşılaştırdığımızda can kaybında yüzde 32'lik bir azalma görüyoruz" dedi.
Bu başarının tesadüf olmadığının altını çizen Özsagulu, "Hedefimiz sıfır can kaybı, sıfır ölümlü ve yaralamalı kaza. Arkadaşlarımızın (Kaza Analiz Birimi) hazırladığı raporlar, bizim il genelinde yürüttüğümüz trafik denetimleri için çok önemli ve hayati bir veri oluşturuyor" şeklinde konuştu.
Emniyet Müdür Yardımcısı Özsagulu, uygulamalardaki temel amaçlarının ceza kesmek olmadığını da güçlü bir dille vurguladı. İzmir'de güvenli bir trafik ortamı sağlamak için çalıştıklarını belirten Özsagulu, "Ana figürümüz kesinlikle ceza yazmak değil. Yapmış olduğumuz çalışmalar neticesinde hem güvenli bir trafik ortamı oluşturup hem de trafik açısından eğitim ve bilinçlendirme faaliyetlerini en üst seviyeye ulaştırmaya gayret ediyoruz" ifadelerini kullandı.
27 yıllık amir: '3 gün uyuyamadığım kazalar oldu'
Kaza İnceleme ve Değerlendirme Büro Amiri İsmail Çakır ise, yaptıkları analizlerin sadece bir istatistik çalışması değil, doğrudan halkın can güvenliğini amaçlayan bir misyon olduğunu belirtti. Sürücülerin kurallara uyarak trafikte daha duyarlı olmalarını talep eden Çakır, meslek hayatında yaşadığı trajedilerin bu birimin kurulmasındaki motivasyonu özetlediğini söyledi.
Çakır, "Vatandaşlarımızın şunu düşünmelerini istiyoruz: Hastanelere gittiklerinde trafik kazası yaşayan insanları bir görsünler ya da çevrelerinde mutlaka trafik kazasının mağduru olmuş insanlar vardır. Bizim amacımız, insanların sağlıklı bir şekilde seyahatlerini yapıp akşam evlerine gidebilmelerini sağlamak. Ben 27 yıldır bu teşkilatın içerisindeyim. Öyle trafik kazalarına rast geldik ki, inanın 3 gün uyuyamadığım zamanlar oldu. Biz istiyoruz ki artık bunlar yaşanmasın" diye konuştu.
Trafikteki sürücüler de veri odaklı denetimlerin artmasından memnun. Sürücülerden Ayşegül Hancıoğlu, "Uygulama noktalarının daha sık olmasını ve denetimlerin artırılması gerektiğini düşünüyorum. Kurallara uymadığımız zaman sonuçlarını görüyoruz" dedi. Yusuf Deniz Üzülmez isimli sürücü ise trafikte en çok aşırı hız ihlaliyle karşılaştığını belirterek, yapılan denetimlerle insan hayatının öncelikli hale getirilmesini arzuladığını ifade etti.
