İzmir Büyükşehir Belediyesi, Osmanlı döneminde İzmir'de ticaretin kalbinde bulunan Paterson Ailesi tarafından inşa edilen ve yıllarca atıl durumda kalan İzmir'in en büyük Levanten köşkünü canlandırma çalışmalarına hız kesmeden devam ediyor. 2024 yılının ilk yarısında kentin sakinlerine tekrar hizmet sunacak olan bu tarihi köşk, Kültür ve Turizm Bakanlığı'na devredilecek.
Tarihi Bir Hazine: Paterson Köşkü
İzmir Büyükşehir Belediyesi, şehrin önemli bir tarihi yapılarından olan 164 yıllık Paterson Köşkü'nde gerçekleştirilen restorasyon çalışmalarına hız kazandırıyor. Restorasyon tamamlandığında, köşk içinde küçük kafeteryalar, sergi salonları ve idari ofisler bulunduracak, şehre önemli bir kültürel katkı sunacak.
İzmir Büyükşehir Belediyesi Tarihi Yapılar Şube Müdürü Can Yıldızhan, bu çalışmaların amacını açıklarken, "Önceliğimiz, tarihi dokuya zarar vermeden köşkü eski ihtişamına kavuşturmak. Paterson Köşkü, iki ana bölümden oluşuyor ve bu çalışmaların yüzde 80'i, tarihi kuleli binanın restorasyonunu tamamladık. Ana binada yapılan sıva raspaları sonucunda, yapının betonarme eklentilerle büyük ölçüde değiştirildiğini tespit ettik. Bu eklentileri kaldırarak, onaylı projeye uygun şekilde orijinal malzemeler kullanarak restorasyon çalışmalarını yüzde 55 oranında tamamladık. Şimdi sıra, beden duvarlarının tamamlanmasında ve çatı örtüsünün yapılmasında" dedi.
İskoçyalı Bir Tacir ve Onun Eseri
Paterson Köşkü, döneminin özgün mimari örneklerinden biri olarak kabul ediliyor. İlk sahibi olan John Paterson Leith, İskoçyalı bir tacirdi. Bu muazzam köşk, 19. yüzyıl İzmir'in yaşam tarzını yansıtan büyüleyici bir anıt niteliğine sahipti. İnşa edildiği dönemde yüksek duvarlarla çevrili olan köşk, 133 dönüm büyüklüğündeki muhteşem bir bahçenin içinde yer alıyordu. Bu arazide yarış atları, hayvan çiftlikleri, sera ve tarım alanları gibi pek çok tesis bulunuyordu. Köşkün İngiltere'den getirilen şöminelerle süslenmiş 38 oda ve 60 hizmetçisi olduğu biliniyor.
Günümüzde köşk, 25 bin 400 metrekarelik bir alana sahip. 1960 yılına kadar konut olarak kullanılan bu muhteşem yapı, daha sonra ofis, lojman ve halı fabrikası olarak işlev gördü. Ancak, 1986 yılında meydana gelen bir yangın köşkün ana giriş bölümlerini büyük ölçüde tahrip etti.
İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin bu önemli restorasyon çalışmaları, kentin tarihini canlandırmak ve gelecek nesillere aktarmak için atılmış büyük bir adım olarak değerlendiriliyor. Paterson Köşkü, 2024 yılında tekrar kapılarını ziyaretçilere açacak ve İzmir'in kültürel zenginliğine katkıda bulunmaya devam edecek.
Peterson Köşkü'nün tarihi
İngiliz tacir John Peterson tarafından 1859 yılında inşa edilmeye başlanmıştır. Bugünkü Mustafa Kemal Caddesi üzerinde bulunan 38 odalı köşkün birçok yapı malzemesi Kıta Avrupası ve İngiltere'den getirilmiştir. Yedi kez değişikliğe uğrayan köşkte 1991 yılında Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından restorasyon çalışmaları başlatılmış, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu'nun onayı ile de çevresindeki 54 bin metrekarelik alanda Büyükşehir Belediyesi tarafından çevre düzenlemesi yapılmıştır. Kültür Bakanlığı, Peterson Köşkü'nün kullanım hakkını 49 yıllığına İzmir Büyükşehir Belediyesi'ne kiralamıştır. Günümüzde restorasyonu hala tamamlanamamıştır.
