İZSU’nun açıkladığı baraj doluluk oranı verileri, İzmir’in kentiçi içme suyu kaynaklarında ciddi uyarı ışıkları yaktı. 8 Mayıs 2025 tarihi itibarıyla altı barajda ortalama aktif doluluk oranı yüzde 28,7 olarak hesaplandı. Geçen yıl aynı tarihte bu oran yüzde 48,1’di. Özellikle Balçova Barajı’ndaki yüzde 42,5 ve Güzelhisar Barajı’ndaki yüzde 65,5 doluluk, mevsimsel yağış eksikliğinin yarattığı gerilemeyi gözler önüne seriyor.
Baraj doluluk oranları ne anlatıyor
Her barajın doluluk seviyesi, ilçelere ve tarımsal bölgelere yapılan su dağılımını doğrudan etkiliyor. Gördes Barajı’nda doluluk yüzde 4,9’a gerileyerek sulama projelerinde kesintiye neden olabilir. Tahtalı Barajı’nda yüzde 15,4 seviyesinde gerçekleşen doluluk, turizm sezonu başlamadan önce güçlü yağışlar beklenen bir alarm sinyali. Ürkmez Barajı’nda yüzde 26,4, Alaçatı Kutlu Aktaş Barajı’nda ise yüzde 16,2 düzeyindeki doluluk, İzmir’in batı yakasındaki su sıkıntısının boyutlarını netleştiriyor.
Baraj verilerinde geçmişe bakış
2024-2025 karşılaştırması, kış ve ilkbahar aylarında yeterli yağış alamadığımızı ortaya koyuyor. Geçen yıl 8 Mayıs’ta Tahtalı’da 48,9 metre olan göl su yükseltisi, bu yıl 44,1 metreye indi. Balçova Barajı 140,5 metreden 130,7 metreye, Güzelhisar 103,2 metreden 97,4 metreye kadar düştü. Bu geri çekilme, barajların toplam su hacmi ve kullanılabilir su miktarında yüzde 30–40 arasında kayba yol açtı.
Balçova Barajı’nda gerileme
Şehir merkezine su sağlayan Balçova Barajı’nda göl su yükseltisi 130,70 metreye indi. Toplam su hacmi 3,38 milyon m³, kullanılabilir su ise 3,24 milyon m³ olarak ölçüldü. Aktif doluluk oranı yüzde 42,5’e geriledi. Geçen yıl aynı dönemde kullanılabilir su hacmi 5,76 milyon m³ ve doluluk oranı yüzde 75,5 idi. Baraj havzasındaki yağış eksikliği, kentin içme suyu rezervini alarm seviyesine taşıdı.
Gördes Barajı alarm veriyor
Tarım ve sanayi bölgelerini besleyen Gördes Barajı’nda doluluk yalnızca yüzde 4,9. Göl su yükseltisi 213,10 metre, toplam su hacmi 39,75 milyon m³ ve kullanılabilir su 21,15 milyon m³ olarak kayıtlara geçti. Geçen yıla göre aktif doluluk oranı yüzde 12,7’den 4,9’a düştü. Bu barajdaki keskin gerileme, zeytin ve bağ sulamalarında ciddi kısıtlamalar getirebilir.
Tahtalı Barajı’nda mevsimsel endişe
Turizmi besleyen ana kaynaklardan Tahtalı Barajı’nda göl su yükseltisi 44,10 metre oldu. Toplam hacim 63,7 milyon m³, kullanılabilir su 44,1 milyon m³ ve doluluk oranı yüzde 15,4 kaydedildi. Geçen yılın aynı döneminde doluluk oranı yüzde 30,4 idi. İzmir Körfezi’ne deniz suyu girişini kontrol eden bu barajdaki düşüş, hem içme suyu hem de marina işletmeleri açısından kritik.
Ürkmez ve Alaçatı için yağış beklentisi
Ürkmez Barajı’nda göl su yükseltisi 33,85 metre, kullanılabilir su hacmi 2,18 milyon m³ ve aktif doluluk oranı yüzde 26,4 olarak ölçüldü. Alaçatı Kutlu Aktaş Barajı ise 13,46 metrelik yükseltiyle 2,59 milyon m³ kullanılabilir su sunuyor; doluluk oranı sadece yüzde 16,2. Her iki baraj da geçen yıla kıyasla yüzde 15-25 oranında geriledi. Ege bölgesine özgü ilkbahar yağışları beklentisi, bu havzalarda kritik öneme sahip.
Geçmiş yılların en düşük ve en yüksek değerleri
Barajların minimum ve maksimum doluluk ölçümleri, su yönetiminde referans değerleri oluşturuyor. Balçova Barajı’nda su seviyesi 101 metrede en düşük, 146 metrede en yüksek değerlere ulaşırken, doluluk hacmi 0,14 milyon m³ ile 7,76 milyon m³ arasında dalgalandı. Gördes barajında 205,5–268,2 metre arası değişim gerçekleşti. Bu veriler, kurak ve yağışlı dönemlerin yarattığı oynaklığı gözler önüne seriyor.
Kuraklık riski ve yerleşik hayat
Kuraklık uyarıları, tarım ve belediye su abonelerini doğrudan etkiliyor. İZSU, su tasarrufu çağrılarını sıklaştırırken, çiftçilere damla sulama sistemlerine geçmeleri öneriliyor. Kent sakini yurttaşlar için musluk kullanımını kısıtlamak, erken saatlerde çamaşır yıkamak gibi pratik tavsiyeler kulağa geçici gelse de yaz aylarında su kısıntıları yaşamamak için kritik.
İZSU’nun yönetim planı
İZSU Genel Müdürü, havzaların su dengelerini korumak için kış yağışlarını en iyi şekilde toplama ve baraj emniyet seviyelerini yönetme stratejilerini anlattı. DSİ yetkilileriyle koordineli çalışma, su transferi hatlarının bakım onarımı ve yeni yer altı suyu kaynaklarının fizibilitesi gündemde. Kriz yönetim planı kapsamında, su kuyularında çekim sınırları belirlendi ve günlük su kotası düzenlemeleri hayata geçirildi.
Tarım sektörüne adaptasyon önerileri
Zeytinlik, bağ ve sebze yetiştiricileri, kuraklığa dayanıklı çeşitlere yönlendiriliyor. Tarımsal sulamada damla sulama, yağmurlama ve gece uygulamaları ile kayıp oranları yüzde 30’a kadar azaltılabiliyor. Tarım danışmanları, su ihtiyacını yüzde 20 oranında düşüren malçlama ve toprak nem ölçer kullanımı tavsiye ediyor. Bu yöntemler, baraj doluluk seviyeleri düşerken üretimin sürekliliğini korumayı hedefliyor.
İklim değişikliği ve uzun vadeli stratejiler
İklim uzmanları, Ege Bölgesi’nde kuraklık riskinin artmasında iklim değişikliği etkisinin büyük olduğunu belirtiyor. Önümüzdeki yıllarda yağış rejimindeki belirsizlik, baraj planlamasını zorlaştırıyor. İZSU’nun hava durumu ve hidrolojik modelleri entegre ederek risk analizi yapması, kentin su güvenliğini sağlamak adına kritik. Uzun vadede, atık su geri kazanımı ve yağmur suyu toplama tesisleriyle kaynak çeşitlendirmesi gündeme gelecek.
Su tasarrufu ve toplum bilinci
Kent genelinde başlatılan su tasarrufu kampanyaları, billboard ve sosyal medya mecralarında geniş yankı buluyor. “Günde 10 litre su kesintisiyle İzmir’in su bilançosuna kıymet katın” mesajı, vatandaşın su kullanım alışkanlıklarına farkındalık katmayı amaçlıyor. Okullarda su bilinci eğitimleri, belediyenin yürüttüğü interaktif seminerlerle destekleniyor. Bu sayede, su krizine karşı toplumun ortak çaba göstermesi hedefleniyor.
