Her yıl binlerce işçi iş yerinde ya da işe giderken ya da gelirken çeşitli nedenlerle iş kazasına uğruyor. Peki iş kazası nedir? İş kazasına uğrayan bir işçi ne yapmalı? İş kazasına uğrayan bir işçinin hakları nelerdir? Bu soruların cevaplarını sizler için araştırdık.
İş Kazası Nedir? Tanımı ve Şartları Nelerdir?
İş kazası, işçinin iş yerinde ya da işveren tarafından görevlendirildiği bir yerde, iş sözleşmesine dayalı olarak yaptığı iş nedeniyle uğradığı bedensel ya da ruhsal zarar olarak tanımlanır. İş kazasının oluşması için şu şartlar aranır:
- İşçinin iş sözleşmesine dayalı olarak çalışıyor olması
- İşçinin iş yerinde ya da işveren tarafından görevlendirildiği bir yerde bulunması
- İşçinin yaptığı iş nedeniyle zarar görmesi
- İşçinin zararının bedensel ya da ruhsal olması
İş kazası olarak sayılan durumlar şunlardır:
- İş yerinde ya da işveren tarafından görevlendirildiği bir yerde meydana gelen trafik kazaları
- İş yerinde ya da işveren tarafından görevlendirildiği bir yerde meydana gelen yangın, patlama, çökme, sel, deprem gibi doğal afetler
- İş yerinde ya da işveren tarafından görevlendirildiği bir yerde meydana gelen terör, sabotaj, halk hareketleri gibi olaylar
- İş yerinde ya da işveren tarafından görevlendirildiği bir yerde meydana gelen saldırı, gasp, soygun gibi suçlar
- İş yerinde ya da işveren tarafından görevlendirildiği bir yerde meydana gelen zehirlenme, enfeksiyon, ısı çarpması gibi sağlık sorunları
İş Kazasına Uğrayan İşçiler Ne Yapmalı? İlk Adım ve Sonrasındaki Süreç
İş kazasına uğrayan bir işçi, ilk olarak durumu en yakın sağlık kuruluşuna bildirmeli ve tedavi olmalıdır. Tedavi sırasında alınan raporlar ve belgeler saklanmalıdır. Ayrıca, iş kazasının meydana geldiği tarih ve saat, yeri, nedeni, sonucu ve tanıkları belirlenmeli ve yazılı olarak kaydedilmelidir.
İkinci olarak, iş kazasını en geç üç gün içinde işverene bildirmeli ve işverenden de bu bildirimi yazılı olarak teyit etmesini istemelidir. İşveren de iş kazasını en geç iki gün içinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) bildirmek zorundadır.
Üçüncü olarak, iş kazasına uğrayan işçi, haklarını aramak için SGK’ya başvurmalıdır. SGK, başvuruyu değerlendirerek iş kazasının gerçekleşip gerçekleşmediğini ve sonucunda ortaya çıkan maluliyet derecesini belirler. SGK’nın kararına itiraz etmek isteyen işçi, kararın kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren 60 gün içinde SGK’ya yeniden başvurabilir.
Dördüncü olarak, iş kazasına uğrayan işçi, maddi ve manevi tazminat talep etmek için dava açabilir. Dava açmak için zamanaşımı süresi iki yıldır. Dava açarken avukat tutmak zorunlu değildir ancak tavsiye edilir.
İş Kazasına Uğrayan İşçilerin Hakları Nelerdir? Rapor, Maaş ve Sigorta Durumu
İş kazasına uğrayan bir işçinin hakları şunlardır:
Rapor
İş kazası sonucunda rapor alan bir işçi, rapor süresince ücret alır. Rapor süresi 600 güne kadar uzayabilir. Rapor süresince sigorta primleri devlet tarafından ödenir.
Maaş
İş kazası sonucunda geçici ya da sürekli iş göremezlik durumu ortaya çıkan bir işçi, SGK tarafından belirlenen oranda maaş alır. Geçici iş göremezlik maaşı, rapor süresince ödenir. Sürekli iş göremezlik maaşı, maluliyet derecesine göre ödenir. Maaşlar, her ayın 5’inde banka hesabına yatar.
Sigorta
İş kazası sonucunda hayatını kaybeden ya da sürekli iş göremezlik durumuna giren bir işçinin sigorta hakları devam eder. Hayatını kaybeden işçinin eşi, çocukları ve anne-babası, SGK tarafından belirlenen oranda aylık bağlanır. Sürekli iş göremezlik durumuna giren işçi, emeklilik şartlarını sağladığında emekli olabilir.
İş Kazasına Uğrayan İşçilerin Dikkat Etmesi Gereken Hususlar
İş kazasına uğrayan bir işçinin haklarını korumak ve kaybetmemek için dikkat etmesi gereken bazı hususlar şunlardır:
- İş kazasının meydana geldiği yerdeki delilleri kaybetmemek için fotoğraf, video gibi kayıtlar almak
- İş kazasının tanıklarının isim, adres ve telefon bilgilerini almak
- İş kazasının nedenini ve sonucunu açıkça belirtmek
- İş kazasının raporunu ve belgelerini saklamak
- İş kazasının bildirim sürelerine uymak
- İş kazasının sonuçlarına göre haklarını aramak
- İş kazasının avukatlık ücretlerini SGK’nın karşılayacağını bilmek
- İş kazasının sonucunda işten çıkarılmayacağını bilmek
İş kazası, hem işçi hem de işveren için ciddi bir sorundur. Bu nedenle, iş yerlerinde iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınması ve uygulanması büyük önem taşır. İş kazalarının önlenmesi için hem işçilerin hem de işverenlerin sorumluluklarını yerine getirmesi gerekir.
