Gut, eklemlerin içinde ve çevresinde küçük kristallerin oluştuğu bir artrit türüdür. Ani şiddetli ağrı ve şişlik krizlerine neden olur. Türkiye’de her 100 kişiden bir ila ikisinin guttan etkilendiği tahmin edilmektedir. Bu durum temel olarak 30 yaşın üzerindeki erkekleri ve menopozdan sonra kadınları etkiler. Genel olarak, gut erkeklerde kadınlardan daha yaygındır. Gut, son derece acı verici ve zayıflatıcı olabilir, ancak semptomları hafifletmek ve daha fazla atakları önlemek için tedaviler mevcuttur.
Gut belirtileri
Herhangi bir eklem guttan etkilenebilir, ancak genellikle ayak parmakları, ayak bilekleri, dizler ve parmaklar gibi uzuvların uçlarına doğru olan eklemleri etkiler.
• Bir veya daha fazla eklemde şiddetli ağrı
• Eklem sıcak ve çok hassas
• Etkilenen eklemde ve çevresinde şişlik
• Etkilenen eklem üzerinde kırmızı, parlak cilt
Belirtiler birkaç saat içinde hızla gelişir ve tipik olarak üç ila 10 gün sürer. Bu süreden sonra ağrı geçmeli ve eklem normale dönmelidir. Gut hastası olan herkes hemen hemen bir yıl içinde bir noktada daha fazla saldırı yaşayacaktır.
Gut olduğunuzu fark edebilir misiniz?
Gut hastalığınız olduğundan şüpheleniyorsanız ve daha önce teşhis konulmamış olduğundan şüpheleniyorsanız, özellikle ağrı kötüleşmeye devam ediyorsa ve yüksek ateşiniz varsa (ateş), doktorunuza danışın. Teşhisin doğrulanması önemlidir, çünkü enfekte olmuş eklem gibi acil tedavi gerektiren diğer durumlar bazen benzer semptomlara neden olabilir. Gut hastalığı teşhisi konduysa ve bir atak geçirdiyseniz, reçete edilen herhangi bir ilacın birkaç gün içinde çalışmaya başlamaması durumunda doktorunuza danışmanız gerekir.
Gut neden olur?
Gut, kanda ürik asit adı verilen bir madde birikmesinden kaynaklanır. Çok fazla ürik asit üretiyorsanız veya böbrekleriniz yeterince filtrelenmiyorsa, birikebilir ve küçük keskin kristallerin eklemlerin içinde ve çevresinde oluşmasına neden olabilir. Bu kristaller eklemin iltihaplı (kırmızı ve şişmiş) ve ağrılı olmasına neden olabilir.
Gut olma şansınızı artırabilecek şeyler şunlardır:
• Obezite, yüksek tansiyon ve / veya diyabet
• Gut ile yakın bir akraba sahibi olmak
• Böbrek sorunları
• Kırmızı et, sakatat ve deniz ürünleri gibi ürik asit birikmesine neden olan yiyecekleri yemek
• Çok fazla bira veya alkollü içki içmek
Gut başka sorunlara neden olabilir mi?
Bazen gut, özellikle tedavi edilmeden bırakılırsa, başka sorunlara yol açabilir. Bunlar şunları içerebilir:
• Böbrek taşı
• Tophi adı verilen ve derinin altındaki küçük ürik asit kristalleri topakları
• Kalıcı eklem hasarı
Gut hastalığı tedavisinde neler yapılabilir?
Geçmişte, doktorlar hastalarına sıklıkla pürinleri yüksek olan yiyeceklerin bir listesini verdiler ve onlara bu yiyecekleri yememelerini söylediler. Kendi başına, bunun özellikle yararlı olduğu gösterilmemiştir.
Daha yakın zamanlarda, uzmanlar diyet hakkında farklı düşünmeye başladı. Hangi münferit gıdalardan kaçınmanız gerektiğine karar vermek yerine, odak noktası sağlıklı bir diyet uygulamak ve aşırı kilolu veya obezseniz kilo vermeye çalışmaktır. Sadece kilo vermek ürik asit seviyesini düşürebilir. Bol miktarda sıvı içmek de yararlıdır. Ancak, şekerli içecekler ve alkolü sınırlandırın, bu da ürik asit seviyesini artırabilir.
Genel olarak, sağlıklı bir diyet, sebzeler, meyveler ve baklagiller gibi bitki bazlı yiyecekleri vurgular. Kepekli tahıllar işlenmiş tahıllara göre tercih edilir. Yağ alımı, özellikle de doymuş yağ (kırmızı ette bulunur) azaltılmalıdır. Tavuk, hindi, balık ve tofu gibi yağsız protein kaynakları, sığır veya domuz etinden daha iyi seçimlerdir.
Omega-3 yağ asitleri içeren balık, sağlıklı bir diyetin bir parçasıdır. Ancak bazı deniz ürünleri de yüksek miktarda pürinler içerir. Gut hastalığı olan kişilerin balıklardan tamamen uzak durmaları gerekmez. Ancak yediğiniz kabuklu deniz hayvanlarının, sardalye ve hamsi miktarını sınırlamaya çalışın çünkü en yüksek miktarda püresi vardır. Morina, tilapia veya pisi balığı gibi lapa lapa beyaz balıklar daha iyi bir seçimdir.
Sağlıklı beslenmenin bir örneği DASH (Hipertansiyonu Durdurmak İçin Diyet Yaklaşımları) diyetidir. 2016 yılında Artrit ve Romatoloji bölümünde yayınlanan bir araştırma, DASH diyetini 30 gün takip eden kişilerin ürik asit düzeylerini ortalama 0.35 mg / dL düşürdüğünü tespit etti. Başlangıç ürik asit seviyesi ne kadar yüksek olursa düşüş o kadar fazla olur.
Gut hastalığı olan kişilerin mümkün olduğu kadar kısıtlaması veya tamamen kaçınması gereken bazı yiyecekler vardır. Ve bazı yiyecekler faydalı olabilir. Örneğin, çok sayıda çalışma düşük yağlı süt ürünleri tüketen insanlar arasında düşük ürik asit seviyelerini bulmuştur. Bu yüzden kalsiyum içeren bu ürünler, gut ataklarının azaltılmasına ve kemiklerinizi korumanıza yardımcı olabilir.
Araştırmalar, C vitamini ürik asit seviyelerini düşürebileceğini buldu. Gut hastalarına diyetlerine narenciye ve C vitamini bakımından zengin diğer yiyecekler (çilek ve biber gibi) eklenerek yardım edilebilir. Bazı kanıtlar kiraz yemenin gut ataklarını azaltabileceğini ve ağrıyı iyileştirebileceğini öne sürüyor. Bu bulgular kesin değildir, ancak diyetinize kiraz eklemenin bir zararı yoktur.
Unutmayın: Biftek ve ıstakoz yemeklerini aştınız veya çok fazla alkol içtiğiniz için guttan sorumlu değilsiniz. Gut, kan dolaşımında çok fazla ürik asidin etkisinin neden olduğu kronik bir artrit şeklidir. Bazı faktörler, gut riskinizi artırabilir ve gut ataklarının tetiklenmesine katkıda bulunabilir. Bunlara bazı yiyecekler ve alkol dahildir. Ancak sadece pürin bakımından zengin yiyecekleri ve alkolü ortadan kaldırmak, gut hastalığı olan çoğu insan için atakları önlemek için yeterli değildir. İlaçlar akut bir atağı tedavi etmek için kullanılır ve daha fazla atak olmasını önlemek için uzun süreli olarak başka ilaçlar da alabilirsiniz. Diyet söz konusu olduğunda, genel olarak sağlıklı bir beslenme düzenine, bol miktarda sıvıya ve aşırı kilo vermeye odaklanın.
