Çevre yatırımlarının önünü açan ÇED raporlarında yetkili kurumlar olumsuz karar vermeyi unuttu. WWF Türkiye, 23 yılda 54 bin 357 proje için 'ÇED gerekli değildir' kararı verildiğini açıkladı.

Haber / Emre DÖKER

Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF Türkiye), Çevreye Uyumlu Sosyal Ekonomik Kalkınma için Sivil Toplum Hareketi kapsamında Türkiye'nin dört bir yanından gelen gazetecilere Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) okuryazarlığı toplantısı gerçekleştirdi. İstanbul'daki toplantıda sunum yapan WWF Türkiye Proje Koordinatörü Aslı Gemci, çevreyi ilgilendiren yatırımların doğaya uyumluluğu başta olmak çevreye vereceği zararların değerlendirdiği ÇED raporları konusunda dikkat çekici bilgiler paylaştı. Gemci, Çevre Bakanlığı'nın verilerine göre 1993-2016 yılları arasında oluşturulan ÇED raporları için çoğunlukla “ÇED gerekli değildir” kararı verildiğine dikkat çekti. Bugüne kadar sadece 46 raporun olumsuz çıktığını dile getiren Gemci, “Bugüne kadar 4 bin 457 ÇED raporu için olumlu karar verildi. Bu olumlu raporların yanında devletin izleme ve denetim sistemi de çalışmıyor. Yatırım yapıldıktan sonra ÇED raporunda yazan olumlu yanların yapılıp yapılmadığı denetlenmesi gerekir. Devlet ÇED raporu üzerinden hiç denetim yapmıyor. Örneğin baraj, termik santral için verilen taahhütlerin yerine getirilip getirilmediği kontrol edilmiyor. Böyle devam ettiği sürece herkes ÇED olumlu raporu almaya devam edecektir” diye konuştu.

DOĞADAN ÜSTÜN DEĞİLİZ

Tema Vakfı Kurucu Hukuk Danışmanı Avukat Ömer Aykul da, yatırımlara ilişkin yargının yürütmeyi durdurma kararı vereceğini düşündüğü anda ÇED yönetmeliğini değiştirme yolunu seçtiğini dile getirdi. İdari yargıda bilirkişi ücretlerinin 20 bin liraya çıktığını, “Paranız varsa dava açabilirsiniz” noktasına geldiğini dile getiren Aykul, çevre yatırımlarının doğayla uyumlu olması gerektiğini vurgulayarak, “Biz ekosistemden, doğadan akıllı, üstün değiliz. Doğayı içselleştirmeli ve onunla uyum içinde kalkınmalıyız” dedi.

GEREKİRSE KULLAN ÇED Nedir?

Gerçekleştirilmesi planlanan projelerin çevreye olabilecek olumlu ve olumsuz etkilerinin belirlenmesinde, olumsuz yöndeki etkilerin önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirilmesi için alınacak önlemlerin, seçilen yer ile teknoloji alternatiflerinin belirlenerek değerlendirilmesinde ve projelerin uygulanmasının izlenmesi ve kontrolünde sürdürülecek çalışmalardır.

ced-(4)Türkiye'nin dört bir yanında olduğu gibi İzmir'de de termik santralden altın madenine, taş ocağından balık çiftliklerine kadar “ÇED olumlu” veya “ÇED gerekli değildir” kararı verilen birçok proje için eylemler gerçekleştiriyor; halk doğasını korumak için bu kararları mahkemelere taşıyor.