Umut KARAKOYUN
İzmir’in Kiraz ilçesine bağlı Sırımlı ve Olgunlar köylerinde 18 yaşından küçük kızların kaçırılarak para karşılığında evlendirildiğine dair iddialar, tüm Türkiye'de yankı buldu. Ailelerin dramı CHP İzmir Milletvekili Atila Sertel tarafından Meclis gündemine taşınırken, konuya dair yaptıkları çalışmaları anlatan Kiraz Belediye Başkanı Saliha Özçınar ise, çaresiz kaldıklarını söyledi. Belediye başkanlığı seçimlerinde çalışma yaparken bu sorunu fark ettiğini belirten Başkan Özçınar, birçok formül ürettiklerini ancak tüm çabaların sonuçsuz kaldığını belirtti. Öte yandan Kiraz'da yatılı okulda okuyan ve 50 gündür kendisinden haber alınamayan 14 yaşındaki E.S.'nin babası Abdullah Sakal da kızının peşinde. Telefonla ulaştığımız acılı baba, şu anda ulusal TV kanalları aracılığıyla kızını aradığını ve onu bulmadan dönmeyeceğini söyledi. Olgunlar köyündeki ailesi, kızlarından güzel bir haber beklerken, sorunun çözümü için çırpınan Belediye Başkanı Saliha Özçınar da bu olayların yeni olmadığını ve 40 yıl öncesine dayanan bir durumla karşı karşıya olduklarını aktardı.
EĞİTİME İLGİ OLMADI
İlçesinde yaşanan ve yıllardır süregelen bu konuya dair bilgi veren Kiraz Belediye Başkanı Saliha Özçınar, özellikle eğitimle sorunu aşabileceklerini düşündüklerini söyledi. Çeşitli eğitim programları ile aileleri bilinçlendirmeye çalıştıklarını vurgulayarak ücretsiz olarak verilen eğitimlere kimsenin ilgi göstermediğini aktardı. Ciddi bir sorun ile karşı karşıya olduklarının altını çizen Özçınar; “Özellikle kız çocuklarını işe almaya çalışıyoruz. Bütün köylerde benim iletişim bilgilerim var. İsterlerse bir telefonla bana rahatlıkla ulaşabilirler” dedi. Açıklamasının satır aralarında ilginç bilgiler de veren Özçınar, bu olayın bu hale gelmesini 'bana vurmaya çalışan birileri var' sözleri ile açıkladı.
SALİHA BAŞKAN ÇARESİZ
Tek tek evleri dolaştığını ve çok farklı şeyler duyduğunu belirten Saliha Özçınar, olayın içinden çıkamadığını söyleyerek çaresiz kaldığını anlattı. Kızları kaçırılan ailelerin ilk gün kendisine gelmesi halinde, kaçıran tarafın ciddi cezalar alması için tüm yasal girişimlerde bulunacağının altını çizen Özçınar, bazı kızların ise gönüllü gittiğini belirtti, “Biz bu konuda elimizden gelenin fazlasını yapmaya çalışıyoruz. Burada aileler çocukları için rol model. Ancak aileler çok da doğru bir örnek değil. Kızlar kaçıyor mu, kaçırılıyor mu belli değil” dedi. Bu sorunu aşmak için bu köylere özgü projesinin olduğunu açıklayan Saliha Özçınar, köyde okulun açılması için girişimlerde bulunduğunu ifade etti.
ÜNİVERSİTELER ARAŞTIRMALI
Burada yaşanan olayların üniversiteler tarafından da araştırılmasını istediklerinin, çözümde etkili olacak kilit noktanın aileler olduğunun ve onlar üzerinde özellikle durulması gerektiğinin altını çizen Saliha Özçınar, tüm bunlar karşısında vicdanının sızladığını ve geceleri rahat bir şekilde uyuyamadığını söyledi. Ayrıca, televizyon kanallarında ekranlara gelen evlilik programlarının da toplumda olumsuz etkiler uyandırdığını belirten Özçınar, bu programlar için Radyo ve Televizyon Üst Kurulu'na (RTÜK) şikayetlerde bulunduklarını açıkladı. Aile ve Sosyal Politikalar eski Bakanı Sema Ramazanoğlu'nu adı geçen köylere götürdüğünü fakat bu hamlenin de etkili olmadığını anlatan Başkan Özçınar, neredeyse tüm enerjisini bu olayların önüne geçmek için harcadığını aktardı.
Dava açılırsa müdahil oluruz
İzmir Barosu Çocuk Haklarından Sorumlu Yönetim Kurulu Üyesi Avukat İlke Erol da konunun takipçisi olduklarını açıkladı. Medyadan yapılacak haberlerin doğru bilgiler üzerinden işlenmesi noktasında ricada bulunan İlke Erol, Kiraz'daki savcılarla görüştüklerini ve savcıların da bu konu üzerinde titizlikle durduğunu gördüklerini belirtti. Erol, “ Buradaki olay yıllardır süren bir geleneğe dönüşmüş. Olmaması gerekirdi. 18 yaşına kadar herkes çocuktur. Tüm yasal düzenlemeler, Medeni Kanun'da ve Ceza Kanunu'ndaki yaş sınırları 18 yaşa göre düzenlenmeli. Burada bunun önemi ortaya çıkıyor. Çift taraflı mağduriyet var. Kızları kaçıran erkeklerin yaşları da küçük, onlar da henüz çocuk. Her iki tarafta mağdur ve aslında her iki tarafta çocuk koruma kanununda korumaya muhtaç çocuklar” dedi.
4+4+4'ÜN YANLIŞLIĞI
Eğitim sistemindeki yanlış politikaların da bu tür olayları tetiklediğini belirten İlke Varol, şunlara dikkat çekti: “4+4+4 eğitim sisteminin yanlışlığı da burada ortaya çıkıyor. 8 yıllık zorunlu eğitimde bu olayların azaldığını ancak ilk dörtten sonra kız çocuklarının okula devam etmeyerek bir süre sonra evlilik hayallerini kurduğunu gördük. Baro olarak önerilerimizi, yapılması gereken yasal düzenlemeleri Meclis'e ileteceğiz. Eğer bu olaylarla ilgili, kızların kendi rızaları dışında kaçırıldıklarına dair davalar açılırsa biz İzmir Barosu olarak müdahil olacağız.”
Hukuki yaptırımı yok
Türk Kadınlar Birliği İzmir Şubesi Yönetim Kurulu, yaşanan soruna dair yerinde ve doğru bilgi almak için Kiraz'a çıkarma yaptı. Türk Kadınlar Birliği İzmir Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Tülin Eraslan, oradaki insanların sahipsiz kaldığını söyledi. Sosyologların, bu bölgede ciddi bir araştırma yapması gerektiği vurgulayan Tülin Eraslan, aynı şikayetlerin Ödemiş'ten de geldiğini açıkladı. Sadece bire bir kendisini 4 şikayet geldiğini söyleyen Eraslan, bu olaylarda cezai yaptırımların ciddi şekilde uygulanması gerektiğini belirtirken eğitimin de önemine dikkat çekti.
Emniyet özel ekip kurdu
Kaçırılma olaylarında ya aileler anlaşıyor ya da davalar sürüyor. Olgunlar Köyü'nde kaçırılan 14 yaşındaki Ebru'dan hala haber yok. Kiraz Emniyet Müdürlüğü de özel bir ekip kurdu. Gelen tüm ihbar ve şikayetleri titizlikle değerlendiren ekipler, kimi olayların da önüne geçti.
Kiraz'daki iddialar
İddialara göre 15-16-17 yaşlarındaki kızlara talip gençler için erkek tarafın köyündeki muhtar, kızların ailelerine 8 bin TL’den başlayıp 18- 20 bin TL’ye uzanan paralar teklif ediliyor. Kız ailesi kabul ederse anlaşıyorlar ancak kabul edilmemesi halinde kızlar kaçırılıyor. Kaçırılan kızlar, erkek tarafının evinde kalıyor. Yine iddialara göre bu süre zarfında da kızların aileleri ile uzlaşılması için çabalar sürüyor ve paralar bu anlarda da teklif ediliyor. Köylerde dolaşan iddialara göre, kızların ailelerine gidenler ‘olan oldu, evlendirin kızınızı, namusunuz da temizlensin’ diyerek aileleri ikna ediyor.
Nüfusun çoğu köylerde
Kiraz, İzmir’e 180 km. uzaklıkta, Manisa, Uşak, Aydın sınırlarına dayanan 43 bin nüfuslu, 52 köyden oluşan bir ilçe. Nüfusun büyük çoğunluğu ise köylerde yaşıyor. Nüfusu binin üzerinde köyler var. Kız kaçırılma olaylarının sıklıkla görüldüğü Olgunlar Köyü de bu kalabalık nüfuslu orman köylerinden biri. Bu köyler klasik köy tanımına ise uymuyor. Büyük bir coğrafi alanda kurulu köyde evlerin birbirine mesafesi bazen 300-400 metreyi bulabiliyor.
Halk da rahatsız
Kirazlılar, ilçelerinin ülke gündemine bu konuyla gelmesinden dolayı oldukça rahatsız. Kahvelerde, çarşıda ve pazarda görüştüğümüz ilçe sakinleri yaşananları şu sözlerle anlatıyor:
“Bu yaşananların tüm Kiraz'a mal edilmesi canımızı sıkıyor. Bu olaylar Kiraz'ın dağ köylerinde özellikle de 3-4 köyünde oluyor. Asıl neden ise ekonomik sıkıntı ve sosyal hayatın sıkıcılığı. İlçede son iki yıl içinde 3 fabrika kapandı. Verilen sözler tutulmadı. Organize sanayi bölgesi daha bitmedi. Gençlerimiz işsiz. İlçe ve köyler göç veriyor. Eğitim kurumları az. İlçeye fakülte veya yüksekokul kurulsun istiyoruz. Gençlerimiz iş bulmak için Ödemiş'e, Bayındır'a, Gümüldür'e gidiyor, mevsimlik işçi olarak çalışıyor. Dağ köylerinde bu kız kaçırma işi adet olmuş, aileler bunu gelir kapısı haline getirmiş.”
