Finlandiya’da halk, NATO’ya katıldıktan sonra ilk kez cumhurbaşkanını belirlemek için sandık başına gidiyor. Ülkede 4,5 milyon seçmen, 3’ü kadın 9 aday arasından tercihini yapacak. Seçim, Rusya ile yaşanan gerilim ve Avrupa’nın güvenlik sorunları nedeniyle büyük önem taşıyor.
Seçim nasıl yapılacak?
Finlandiya’da cumhurbaşkanlığı seçimi iki turda gerçekleştiriliyor. İlk turda adaylardan biri yüzde 50’den fazla oy alırsa seçim sonuçlanıyor. Aksi takdirde, en çok oy alan iki aday ikinci tura kalıyor. İkinci tur, 11 Şubat’ta yapılacak.
Seçimde, 18 yaşını doldurmuş her Finlandiya vatandaşı oy kullanabiliyor. Oy verme işlemi, yerel saatle 09.00’da (TSİ 10.00) başladı ve 20.00’de (TSİ 21.00) sona erecek. Sandıkların kapanmasının ardından ilk sonuçlar gece yarısı civarında açıklanacak. İlk tur sonuçları 30 Ocak’ta resmi olarak ilan edilecek.
Adaylar kimler?
Finlandiya’da cumhurbaşkanlığı seçimine 9 aday katılıyor. Bunlardan 3’ü kadın. Adayların çoğu, mevcut siyasi partilerin temsilcileri. Ancak bağımsız adaylar da var.
Anketlere göre, seçimin favorisi, ikinci dönemini tamamlayan mevcut Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö. Niinistö, merkez sağ Ulusal Koalisyon Partisi’nden ayrılarak bağımsız aday oldu. Niinistö, seçmenlerin yüzde 60’ından fazlasının desteğine sahip.
Niinistö’nün en yakın rakibi, liberal Yeşiller Partisi’nin adayı Pekka Haavisto. Haavisto, 2012’deki seçimde de Niinistö ile ikinci tura kalmıştı. Haavisto, seçmenlerin yüzde 15’inden fazlasının oyunu alabileceği tahmin ediliyor.
Diğer adaylar ise şöyle:
- Alexander Stubb: Eski başbakan ve dışişleri bakanı. Ulusal Koalisyon Partisi’nin adayı. Seçmenlerin yüzde 10’undan fazlasının desteğine sahip.
- Jussi Halla-aho: Parlamento başkanı ve milliyetçi Fin Partisi’nin lideri. Seçmenlerin yüzde 8’inden fazlasının oyunu alabileceği düşünülüyor.
- Tuula Haatainen: Sosyal Demokrat Parti’nin adayı. Eski eğitim bakanı. Seçmenlerin yüzde 5’inden fazlasının desteğine sahip.
- Matti Vanhanen: Merkez Parti’nin adayı. Eski başbakan. Seçmenlerin yüzde 4’ünden fazlasının oyunu alabileceği tahmin ediliyor.
- Laura Huhtasaari: Fin Partisi’nin eski başkan yardımcısı. Aşırı sağcı ve Avrupa karşıtı görüşleriyle tanınıyor. Seçmenlerin yüzde 3’ünden fazlasının desteğine sahip.
- Merja Kyllönen: Sol İttifak’ın adayı. Eski ulaştırma bakanı. Seçmenlerin yüzde 2’sinden fazlasının oyunu alabileceği düşünülüyor.
- Nils Torvalds: İsveç Halk Partisi’nin adayı. Avrupa Parlamentosu üyesi. Seçmenlerin yüzde 1’inden fazlasının desteğine sahip.
Seçimin önemi nedir?
Finlandiya’da cumhurbaşkanı, ülkenin dış ve güvenlik politikalarını belirlemede önemli bir rol oynuyor. Cumhurbaşkanı, aynı zamanda Finlandiya Savunma Kuvvetleri’nin başkomutanı olarak da görev yapıyor. Cumhurbaşkanı, NATO toplantılarında ülkeyi temsil ediyor.
Finlandiya, 2023 yılında NATO’ya katılarak, 1948’den bu yana sürdürdüğü askeri tarafsızlık politikasını terk etmişti. Bu karar, Rusya ile yaşanan gerilim ve Ukrayna krizi nedeniyle alınmıştı. Finlandiya, NATO’ya katıldıktan sonra, Rusya ile sınırı olan tek NATO üyesi ülke oldu.
Finlandiya’nın NATO üyeliği, Avrupa’nın güvenlik sorunlarına da yeni bir boyut kazandırdı. Finlandiya, NATO’nun kuzey kanadının güçlendirilmesine katkı sağlayacak. Ayrıca, Finlandiya’nın NATO üyeliği, İsveç’in de aynı yönde hareket etmesini teşvik edecek. İsveç, Finlandiya ile birlikte NATO’ya üyelik başvurusu yapmıştı. Ancak İsveç’in üyeliği, Türkiye’nin terörle mücadelede destek şartına bağlı.
Finlandiya’nın yeni cumhurbaşkanı, NATO ile ilişkileri geliştirmek, Rusya ile diyalog kurmak ve Avrupa’nın güvenliğine katkı sağlamak gibi zorlu görevlerle karşı karşıya kalacak.
