Filizlenmiş Patates Yenilir mi?
Patates, hem lezzeti hem de besin değeri açısından sofralarımızın vazgeçilmezidir. Ancak zaman zaman filizlendiğini görebilirsiniz. Filizlenmiş patates yenilebilir mi? Cevabı ise aslında filizlenme oranına bağlıdır.
Eğer patatesin sadece küçük bir noktasında filizlenme varsa, filizi koparıp atarak geri kalan kısmı gönül rahatlığıyla tüketebilirsiniz. Ancak filizlenme yoğun ise ve patatesin kendisi küçülmüş ve buruşmuşsa bu durumda tüketilmesi önerilmez.
Filizlenmiş Patates Neden Zararlı Olabilir?
Filizlenen patateslerde solanin adı verilen bir glikozid maddesi bulunur. Bu madde yüksek miktarlarda tüketildiği zaman baş ağrısı, mide bulantısı, kusma gibi zehirlenme belirtilerine yol açabilir.
Bu nedenle filizlenme yoğun olan veya çürüme başlayan patatesleri tüketmekten kaçınmak en sağlıklı tercihtir. Çocuklar ve hamilelerin ise filizlenmiş patates yenmemesinde fayda vardır.
Filizlenmemiş Patates Nasıl Saklanır?
Patatesleri doğru şekilde saklamak filizlenmeyi önlemenin en etkili yoludur. İşte püf noktalar:
- Karanlık ve Serin Bir Yer Seçin: Patatesleri doğrudan güneş ışığına maruz bırakmayın. Mümkünse kiler gibi karanlık ve serin bir yerde muhafaza edin.
- Nemden Uzak Tutun: Patateslerin nemli ortamlarda daha çabuk filizlendiği unutmayın. Patatesleri buzdolabına koymayın, ancak bodrum katı gibi serin ve havadar bir ortam idealdir.
- Hasarlı Patatesleri Ayıklayın: Patatesleri saklamadan önce mutlaka kontrol edin. Çürük, darbeli veya filizlenmiş olanları ayıklayın. Sağlam patatesleri bir arada tutmak filizlenme riskini azaltır.
- Kâğıt Havlu Kullanabilirsiniz: Patatesleri birbirine değmeyecek şekilde yerleştirmek önemlidir. Bunun için aralarına kâğıt havlu koyabilirsiniz. Kâğıt havlu, patateslerin etrafındaki fazla nemi emecektir.
- Soğan ve Elmadan Uzak Tutun: Soğan ve elma, etilen gazı salan meyve ve sebzelerdir. Etilen gazı, patateslerin daha hızlı filizlenmesine neden olabilir. Bu nedenle patatesleri soğan ve elmadan uzak tutmakta fayda var.
Patates Bozulduğunu Nasıl Anlarsınız?
Filizlenme dışında da patatesin bozulup bozulmadığını anlamanın bazı yolları vardır:
- Yumuşak Dokusu: Sağlam bir patatesin dokusu sert olur. Eğer patatese bastırdığınızda yumuşak bir his varsa bu, bozulmaya başladığının işaretidir.
- Kötü Kokusu: Bozuk patateslerden genellikle hoş olmayan bir koku gelir. Bu kokuyu alıyorsanız patatesi tüketmemek gerekir.
- Yeşillenme: Patatesin kabuğunda yeşillenme varsa bu, solanin maddesinin çoğaldığına işaret eder. Yeşil patates yenilmemelidir.
Sağlıklı ve güvenli beslenme için patatesleri doğru koşullarda saklamak ve filizlenme başlangıcında hemen tüketmek ya da filizi temizleyerek kalan kısmı değerlendirmek en doğru yaklaşımdır.
Filizlenmiş Patatesi Değerlendirmenin Yöntemleri
Filizlenme henüz başlangıç aşamasındaysa ve patatesin genel durumu iyiyse, onu çöpe atmak yerine değerlendirmenin başka yolları da mevcuttur. İşte size birkaç öneri:
- Kompost Yapımında Kullanın: Filizlenmiş patatesleri soyup parçaladıktan sonra kompost kutusuna ekleyebilirsiniz. Patates, kompostun ayrışma sürecini hızlandıran karbon kaynağı olarak işlev görür.
- Hayvan Yemine Karıştırın: Filizlenmiş kısımlarını temizledikten sonra kalan sağlıklı kısımları haşlayarak tavuk veya kaz gibi hayvanların yemine ekleyebilirsiniz. Ancak bu yöntemi uygulamadan önce veterinerinize danışmanızda fayda var.
- Filizleri Ekerek Yeni Patates Fideleri Elde Edin: Eğer filizlenme yoğun değilse ve filizlerin üzerinde tomurcuklanmalar varsa, bu filizleri ayırıp uygun toprak karışımına ekerek yeni patates fideleri elde edebilirsiniz.
Ancak unutmayın, bu yöntemler yalnızca filizlenme az olan ve genel durumu iyi görünen patatesler için geçerlidir. Şüpheniz olduğunda ise sağlığınızı riske atmamak en iyisidir. Filizlenmiş ve durumu kötü patatesleri atarak yeni ve sağlıklı patatesler almaya yönelmek daha güvenli bir tercih olacaktır.
Patates Alırken Nelere Dikkat Etmelisiniz?
Patatesleri doğru saklamak kadar, satın alırken dikkatli olmak da önemlidir. İşte patates alırken dikkat etmeniz gereken noktalar:
- Görünümüne Dikkat Edin: Sağlıklı bir patatesin kabuğu pürüzsüz ve sert olmalıdır. Yumuşaklık, çürükler, yeşillenmeler ve yoğun filizlenmelerden kaçının.
- Boyut Önemli Değildir: Patatesin büyüklüğünden ziyade, formunun düzgün olmasına dikkat edin. Çok büyük veya şekli bozuk patatesler, saklama sırasında daha kolay çürüme eğilimindedir.
- Hasat Zamanı: Mümkünse, taze hasat edilmiş patatesleri tercih edin. Uzun süredir marketlerde beklemiş patatesler daha çabuk filizlenebilir.
Bu basit kurallara uyarak hem doğru koşullarda saklayabileceğiniz hem de daha uzun süre taze kalacak patatesler satın alabilirsiniz.
Patates Hakkında Az Bilinen İlginç Bilgiler
Patates, dünya genelinde en çok tüketilen besinlerden biri olsa da hakkında bilinmeyen bazı ilginç bilgiler de bulunuyor. İşte bunlardan birkaçı:
- Patates aslında Güney Amerika kökenlidir: Patatesin And Dağları'nda M.Ö. 8000 yılı kadar önce yetiştirilmeye başlandığı düşünülüyor. Avrupa'ya ise 16. yüzyılda İspanyol kolonizatörler sayesinde ulaştı.
- Patates sadece yemek olarak değil, ilaç olarak da kullanılıyordu: İnka uygarlığı, patatesin ağrı kesici ve şişlik giderici özelliklerinden faydalanıyordu.
- Uzay yolculuklarında da kullanılıyor: Patates, astronotların beslenme programlarında yer alan önemli bir besindir. Kompakt olması, kolay yetiştirilmesi ve besleyici değeri yüksek olması nedeniyle uzay yolculukları için ideal bir tercih haline geliyor.
- Yalnızca kahverengi değil, renkli çeşitleri de var: Patatesin bildiğimiz kahverengi çeşidi dışında sarı, mor, kırmızı gibi farklı renk seçenekleri de mevcuttur. Bu renkli patates çeşitleri, antioksidan içerikleri açısından da oldukça zengindir.
- Dünyanın en büyük patates kazıcısı Hindistan'dır: Çin ikinci sırada yer alsa da patates üretiminde dünya lideri Hindistan'dır.
Patates, hem sofralarımızın vazgeçilmezi olması hem de az bilinen özellikleriyle oldukça ilgi çekici bir besindir. Doğru yöntemlerle saklayarak filizlenmesini önlemek ve hem sağlığımızı hem de bütçemizi korumak mümkündür.
