Murat ERVİN - Kahramanmaraş merkezli 10 ilde yüreğimizi yakan 7.7 ve hemen arkasından 7.6 büyüklüğündeki depremler, 'inşaatta nerede hata yapıldı?' sorusunu gündeme getirdi. Prof. Dr. Ahmet Ercan 500 TL karşılığında denetlemediği binaya onay veren firmaların bulunduğunu açıklaması sektörde yaşanan vurdum duymazlığı da gözler önüne serdi. İzmir Ticaret Odası (İZTO) önceki dönem meclis üyesi ve İnşaat Mühendisi Levent Bendeş bir çok hatanın bu sonucu doğurduğunu söyledi. Kolon ve sütunlarda kıvrılarak 135 derece açıyla betonun içine girmesi gereken 'gönye' sisteminin bazen inşaat işçileri tarafından vakit kaybı olarak görüldüğünü ve mühendislerin fark etmemesi halinde yapmadan bırakıldığını vurguladı. Bendeş, “Etriye dediğimiz bu donatılar, binanın hemen yıkılmasını önler ve size zaman kazandırır. Çünkü etriye, kolonları tutar” dedi.
VİCDAN, CÜZDAN, HIRS
Taşıyıcı sistemlerde asıl yetkinin mühendiste olduğunun altını çizen Bendeş, “Müteahhitlerin önemli bir kısmı maalesef mühendislerin zafiyetinden, ekonomik sıkıntılarından yararlanıyor. Yapı denetim ve inşaat yönetmeliği aslında son derece yeterli fakat kötü niyetli kişilerce deliniyor. Ekonomik nedenlerden ötürü 'açık kapı' oluşuyor. Mühendislerin 'hayır, olmaz' diyememesinin tek sebebi ekonomik. Çünkü o işe 'hayır' derse işsiz kalacak ve eve ekmek götüremeyecek. Burada mühendisler maalesef cüzdan, vicdan ve bazen hırsları arasında kalıyor. Kimi mühendis veya denetim firması ise daha fazla para kazanmak uğruna hatalara göz yumuyor” ifadelerini kullandı.
'ÖĞRETMEN ŞEF OLAMAZ'
İnşaat mühendisi dışındaki teknikerler ile bazı öğretmenlerin Şantiye Şefi yapılmasının da doğru olmadığını sözlerine ekleyen Levent Bendeş şöyle konuştu: “1 yıllık binanın yıkıldığı bilgisini okuyoruz. Belki de deneyimli kontrol elemanı yerine o binayı yardımcı kontrol elemanı olan genç bir mühendis denetledi. Genç olduğu için de müteahhit, usta gibi kişiler baskı yapmış olabilir. Bilgi eksikliği ve korkutuldukları için onay veriyor. Depremdeki canlarımızı kurtardıktan sonra yıkılan binalar incelendiğinde eminim ki göz yumulan, kağıt üzerinde denetlenmiş gösterilen, bilgi ve tecrübesi az mühendislere onaylatılan veya ekonomik çıkarlar nedeniyle görmezden gelinen noktalar olduğunu göreceğiz.”
'DUVAR, ZAMAN KAZANDIRIR'
Her seçim döneminde gündeme gelen imar barışıyla ilgili “İmar barışı cinayettir” dediklerini ve bu nedenle linç edildiklerini aktaran Bendeş, imar barışı veya imar affının kesinlikle çıkmaması gerektiğini söyledi. Bazı binaların zemin katlarının dükkan, AVM, market gibi duvarsız bölümlerden oluştuğunu kaydeden Bendeş, “Biz buna yumuşak kat diyoruz. Bu duvarları yıkıp yerine cam koyuyorlar. Kimse farkında değil ama duvarlar bizim taşıyıcı yardımcı elemanlarımız. Depremde duvarlar bize kaçmamız için 10-15 saniye kazandırır. Bu nedenle duvarlar kesinlikle yıkılmamalı veya cam ile kapatılmamalıdır çünkü binayı zayıflatırsınız. Evlerde de salon ile balkon arasındaki duvarların yıkılıp birleştirilmesinden dolayı yumuşak kat oluşabilir” dedi. Murat ERVİN
'İLK 100 BİN' VURGUSU
Hata yaptığında insanların hayatına malolan bir meslek için üniversite sınavlarında ilk 100 bin içinden öğrenci kabul edilmesi gerektiğini belirten Bendeş, “Üniversiteye şu an ilk 300 bin içinden alım yapılıyor. 300 bininci kişinin sayısal zekasının ne kadar gelişmiş olacağı belli değil. Sayısal zekanın çok önemli olduğu bu meslekte artık bu karar biran önce alınmalı” diye konuştu.
KIYILAR DAHA RİSKLİ
İnşaat Yüksek Mühendisi, İş Güvenliği ve Hasar Tespit Uzmanı Mutlu Burak Paksoy, yapı denetim firmalarının müteahhitlerin hegemonyasında ilerlediğini ve alacakları ücretlerin yarısını önererek yeni mezunlarla işlerini götürmeye çalıştıklarını anlattı. “Görevli olduğu binanın adresini bilmeyen yapı denetim uzmanları var” diyen Paksoy, kağıt üstünde dört dörtlük bir sistemin olduğunu fakat uygulamada sıkıntılar yaşandığını ifade etti. İzmir'de kıyı bölgeleri, Bayraklı, Karşıyaka, Bornova gibi ilçelerde zeminlerin yumuşak olduğunu açıklayan Paksoy, bu alanlara çok yüksek binaların yapılmaması gerektiğini de sözlerine ekledi.
İŞTE 10 HATA
1- Kamu kurumlarının denetimlerin kağıt üzerinde kalması
2- Fay hattı, dere yatağı gibi yumuşak zeminlere çok katlı bina izni verilmesi
3- İmar affı veya imar barışı ile kaçak binaların yasal hale getirilmesi
4- Kimi yapı denetim görevlisinin deneyimsizliği ve yanlış yönlendirilmesi
5- Yapı Denetim yetkililerinin paralarını denetmedikleri inşaat firmasından alması
6- Yapı Ressamı öğretmeni ile İnşaat Teknik öğretmenlerin 'Şantiye Şefi' olması
7- Doktor, avukat, işçi gibi herkesin müteahhitlik yapabilmesi
8- İnşaat firmalarının sahiplerinin yapı denetim firması kurup kendi yaptığı binaları denetleyip onaylaması
9- Yapı Denetim yetkisine sahip bir çok görevlinin diplomalarını aylık 1500-2500 TL'ye kiralamaları ve önlerine konulan projeleri incelemeden imzalamaları
10- İnşaatta işçilerin mühendisleri dinlememesi, işi hızlandırmak için yapıyı koruyacak olan düğüm noktalarını 'gönyeli' değil düz yapması
