Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), son raporunda dünya genelindeki doğum izni uygulamalarını mercek altına aldı. Verilere göre, kadınlar ortalama 24,7 hafta ücretli doğum izni kullanabilirken, erkekler bu sürenin yalnızca 2,2 haftasını alabiliyor. Bu tablo, hem iş hayatında hem de ev içinde cinsiyet eşitsizliğini pekiştiriyor.
Türkiye ise bu eşitsizliği azaltmak adına harekete geçti. Hükümetin üzerinde çalıştığı yeni düzenlemeyle birlikte, halen 16 hafta olan annelik izni süresi, 24 haftaya çıkarılacak. Böylece Türkiye, küresel ortalamaya yaklaşmayı hedefliyor. Aynı zamanda babalık izni süresinin de artırılması ve işçi-memur farkının ortadan kaldırılması gündemde. Şu anda işçi babalara 5 gün, memur babalara ise 10 gün izin veriliyor. Yeni modelle birlikte tüm çalışan babalar için 10 günlük ücretli izin uygulanması bekleniyor.
Ücretli iznin kapsamı ve devlet katkısı
Doğum izni döneminde çalışan anneler, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından ödenen geçici iş göremezlik ödeneği alıyor. Bu ödeme, prime esas kazancın üçte ikisi oranında hesaplanıyor ve brüt maaş üzerinden belirleniyor. Asgari ücretli anneler, izindeyken son brüt maaşlarının yaklaşık %67’si oranında ödeme alabiliyor. Ancak brüt ücreti daha yüksek olan kadınlar, sistemin ortalama bazlı işlemesi nedeniyle daha düşük oranlarda ödeme alabiliyor.
Kamu çalışanı anneler ise doğum izni süresince maaşlarını tam olarak almaya devam ediyor. Sosyal yardımlar ve diğer haklar da korunuyor. Bu fark, özel sektördeki kadınlarla kamudaki kadınlar arasında iznin niteliği açısından önemli bir fark yaratıyor.
Nüfus politikası ve toplumsal dönüşüm
Hükümetin bu adımı sadece sosyal bir hak olarak değil, aynı zamanda nüfus politikası stratejisi olarak da değerlendirdiği belirtiliyor. Nisan ayında Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz başkanlığında toplanan Nüfus Politikaları Kurulu, doğum izni süresinin uzatılması konusunda karar aldı. Bu kapsamda, hem annelerin hem de babaların iş hayatından uzak kalmadan çocuk bakımına katılabilmeleri hedefleniyor.
Uzmanlar, bu düzenlemenin özellikle kadınların iş gücünden kopmaması için hayati olduğunu vurguluyor. Ayrıca babaların da doğum sonrası süreçte aktif rol almasının, aile içi eşitlik ve çocuk gelişimi açısından önemli faydalar sağladığı belirtiliyor.
