Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümü Başkanı Prof. Dr. Seda Genç'in açıklamalarına göre, Türkiye'de coğrafi işaretli gıda ürünleri sayısı 2024 yılı itibariyle bin 267'ye ulaştı. Ayrıca, 642 başvurunun da onay beklediği belirtiliyor. Bu sayılar, bölgesel tarım, gastronomi ve ekonomik kalkınma açısından önemli bir katkı sunmaktadır. Genç, ulusal tescilin yanı sıra uluslararası tescilin de elde edilmesinin gerekliliğine vurgu yaparak, AB nezdinde 18 coğrafi işaret tesciline sahip olduklarını ifade etti.
Gelenek ve Lezzet: Coğrafi İşaretli Ürünlerin Önemi
Coğrafi işaretler, ürünlerin değerini artırarak bölgenin tarımına, gastronomisine ve ekonomik kalkınmasına katkıda bulunmaktadır. Prof. Dr. Seda Genç, coğrafi işaret alan ürünlerin, gelenekselliğini ve yöresel özelliklerini koruyarak öne çıktığını belirtiyor. Bu sayede, ürünlerin kültürel miras envanterine kaydedildiği ve üreticilerin emeğinin korunduğu, haksız rekabetin önüne geçildiği bir süreç ortaya çıkıyor. Coğrafi işaretli ürünler, ülkemizin gastronomisi için büyük bir öneme sahip. Zira, tarıma dayalı üretimi destekleyerek, bölgenin zengin mutfak kültürünün sürdürülebilirliğine katkıda bulunurken, kültürel mirası gelecek nesillere aktarmanın da bir aracıdır.
Değer Artışı ve Ekonomik Kalkınma İçin Stratejik Kullanım
Prof. Dr. Seda Genç'in vurguladığı gibi, coğrafi işaretli ürünlerin katma değeri yüksek olması, bölgesel ekonomik kalkınma için daha etkin bir kullanımı gerektiriyor. Bu ürünlerin sadece tescil sürecinde değil, aynı zamanda kullanım sürecinde de değerlendirilmesi, ekonomik büyümeye katkı sağlayabilir. Coğrafi işaret, sadece bir ürünü tanımlamakla kalmaz, aynı zamanda bölgesel kalkınma stratejilerinin bir parçası olarak öne çıkar.
AB Sıralamasında Türkiye'nin Durumu
Yöresel Ürünler ve Coğrafi İşaretler Türkiye Araştırma Ağı (YÜCİTA) verilerine göre, AB coğrafi işaret sıralamasında birinci sırada 333 tescilli ürünle İtalya bulunuyor. İkinci sırayı Fransa, üçüncü sırayı ise İspanya almıştır. AB ülkelerinde, coğrafi işaretli ürünlerin fiyatı, işaretsiz ürünlere göre 2,23 kat daha değerli. Türkiye'de ise toplam bin 490 coğrafi işaretli ürün bulunmaktadır, bunlardan bin 267'si gıda ürünüdür. Ayrıca, 642 adet başvurunun değerlendirme sürecinde olduğu belirtiliyor.
