Kayıp mezarlarda bulunabilecek iskelet kalıntıları, yaralanmalar, diyet ve hastalıklardan, bu kişilerin kökenlerine, ölüm nedenlerine ve yaşlarına kadar birçok şey ortaya çıkarabilir. Mezar eşyaları ise içinde bulundukları kültür hakkında ipuçları verebilir.
Geçmişte önemli roller üstlenmiş kişilerin mezarları, eğer bulunurlarsa bize kendileri ve kültürleri hakkında çok daha fazla bilgi verebilir.
Geçmişin uçsuz bucaksız dokusunda sayısız insan gelip geçti ve arkalarında birçok hikayeler bıraktı. Yine de, tüm teknolojik ilerlemelerimize rağmen, hem arkeologların hem de arkeoloji meraklılarının hayal gücünü cezbetmeye devam eden anlaşılmaz bölümler var. Bunların arasında, yaşamları boyunca öne çıkmalarına rağmen bir şekilde keşfedilmekten kaçan efsanevi şahsiyetlerin, ünlü liderlerin ve ünlü savaşçıların son dinlenme yerleri olan kayıp mezarları var.
Kayıp mezarlarda bulunabilecek iskelet kalıntıları, yaralanmalar, diyet ve hastalıklardan, bu kişilerin kökenlerine, ölüm nedenlerine ve yaşlarına kadar birçok şey ortaya çıkarabilir. Mezar eşyaları ise içinde bulundukları kültür hakkında ipuçları verebilir.
İşte arkeologların hâlâ aramaya devam ettiği en ünlü 20 kayıp mezar.
1- Büyük İskender
Büyük İskender’i gösteren mozaik. C: Wikimedia Commons Büyük İskender, “kayıp” mezarlarla ilgili listelerin hemen hemen hepsinin başında geliyor. MÖ 326’da Makedonya’nın bu genç kralı, Yunanistan ve Mısır’dan bugünkü Afganistan ve Kuzey Hindistan’a kadar antik dünyanın çoğunu fethetti. Babil’de muhtemelen sıtma veya tifodan veya çok fazla şarap içmekten (bazıları zehirlendiğini iddia ediyor) hastalanıp MÖ 323’te öldüğünde daha da fazlasını fethetmek üzereydi.
İskender’in cesedi bal içinde saklandı ve Mısır’a nakledildi. Önce Memphis’e, ardından iki kez kendi adını taşıyan İskenderiye şehrinde iki mezara gömüldü. Ancak İskenderiye, MS dördüncü ve beşinci yüzyıllarda büyük ölçüde tahrip edildi ve arkeologlar cesedinin nerede olduğunu bilmiyorlar.
2- Cengiz Han
Cengiz Han. C: Getty Moğol lideri Cengiz Han, MS 1227’de, yaklaşık 67 yaşında öldüğünde, şimdiki Ukrayna’dan Çin’e uzanan bir imparatorluk kurmuştu. Ölümü hastalığa, av yaralanmalarına veya savaşa atfedildi; Yaklaşık 75 yıl sonra, İtalyan gezgin Marco Polo, Cengiz Han’ın sefer sırasında enfekte olmuş bir ok yarasından öldüğünü bildirdi. Polo ayrıca mezarın yerini bilen 20.000’den fazla kişinin gizli kalması için öldürüldüğünü iddia etti. Arkeologlar şimdi mezarın kuzey Çin’in Ordos bölgesinde bir yerde olabileceğini düşünüyorlar.
3- Kleopatra ve Marcus Antonius
Kleopatra. C: Wikimedia Commons Kleopatra VII Philopator, Mısır’ın son kraliçesi ve Julius Caesar’ın yakın arkadaşı ve yardımcısı olan Romalı general Marcus Antonius’un sevgilisiydi. Caesar’ın öldürülmesinden sonra Antonius, Caesar’ın varisi Octavianus ile ittifak kurdu, ancak daha sonra ona isyan etti ve görünüşe göre Mısır ve Roma’nın doğu bölgelerini kendisi ve varisleri için tutmak istiyordu.
Ancak Antonius ve Kleopatra, MÖ 31’de Octavianus’un güçlerine karşı belirleyici Aktium Savaşı’nı kaybettiler ve Kleopatra krallığını kaybetmekle karşı karşıya kaldı – bunun üzerine MÖ 30’da İskenderiye’de ölümcül bir yılana kasıtlı olarak kendini ısırttıktan sonra öldü. Bu arada Antonius’un Kleopatra’nın ölümünü duyduktan sonra kılıcıyla kendini öldürdüğü söylenir. Birlikte gömülmüş olabilecekleri düşünülüyor, ancak nerede olduğu bilinmiyor.
4- Hun İmparatoru Attila
Attila. C: Getty Attila, MS beşinci yüzyılda doğu ve orta Avrupa’yı işgal eden ve Gotlar, Alanlar ve Bulgarlardan oluşan müttefik gruplarla güçlü Hun İmparatorluğu’nu oluşturan göçebe bir pagan halk olan Hunların lideriydi.
Attila, MS 434’te yönetiminin başlamasından sonra hem Doğu hem de Batı Roma İmparatorluğu’nun en korkulan düşmanlarından biriydi, ancak söylendiğine göre 453’te yaklaşık 47 yaşında, düğün gecesinde öldü. Raporlar, şenlikler sırasında şiddetli kanama geçirdiğini söylüyor ve adı Gotik kökenlere işaret eden yeni karısı Ildico tarafından zehirlenmiş olabileceğine dair spekülasyonlar var. Attila’nın Macaristan’da bir yerlerde değerli eserler arasına gömüldüğü sanılıyor, ancak onu gömen hizmetkarların mezarın yerini gizli tutmak için öldürüldüğü söyleniyor.
5- Khufu
Khufu Piramidi. C: Getty Eski Mısırlılar özenli kraliyet mezarlarıyla ünlü ve kayıp mezarlarının çoğu bu listede yer alıyor. Bununla birlikte, en eski Mısır krallarından birinin mezarı kesin olarak kaybolmuş değil. Çünkü bu, bugüne kadar Kahire yakınlarındaki manzaraya hakim olan Büyük Giza Piramidi. Ancak, Khufu’nun cesedinin gömüldüğü o geniş piramitteki oda, oradaki gömülü geçitlerin ve odaların çoğu keşfedilmiş olmasına rağmen, hiçbir zaman bulunamadı.
Keops olarak da bilinen Khufu, Mısır’ı MÖ 2551’den MÖ 2528’e kadar yönetti. Kozmik ışınları kullanan son taramalar, piramidin içinde gizli bir tüneli ortaya çıkardı, ancak şu ana kadar, bunun gizli bir mezar odasına götürebileceğine dair bir kanıt yok.
6- I. Amenhotep
I. Amenhotep. C: Wikimedia Commons I. Amenhotep, yaklaşık MÖ 1525’ten MÖ 1504’e kadar eski Mısır’ın firavunuydu. Mumyası, 19. yüzyılda, modern Mısır şehri Luksor yakınlarında, onu mezar soyguncularından korumak için saklandığı bir mezarda bulundu, ancak kraliyet mezarı hiç keşfedilmedi.
I. Amenhotep, Mısır’da birçok tapınağı yeniden inşa eden ve Mısır kontrolünü yabancı topraklara yaymaya çalışan güçlü bir firavun gibi görünüyor. Daha sonraki Mısırlılar arasında tarihi bir figür olarak çok popülerdi ve onuruna bir cenaze kültü kuruldu.
7- II. Thutmose
II. Thutmose. C: Wikimedia Commons II. Thutmose, MÖ 1492’den MÖ 1479’a kadar firavundu. Mumyası, I. Amenhotep’inkiyle aynı mezar koleksiyonundaydı, ancak mezarı hiçbir zaman bulunamadı. II. Thutmose, ölümünden sonra firavun ve kendi başına güçlü bir hükümdar olan Kraliçe Hatşepsut’un kocası (ve üvey erkek kardeşi) olarak biliniyor.
8- Nefertiti
Nefertiti. C: Wikimedia Commons Nefertiti, antik çağda Mısır kraliçesi olarak ünlüydü ve 1912’de eski bir Mısır atölyesinin kalıntıları arasında taş heykeller için bir model olduğu varsayılan boyalı ahşap bir kafasının bulunmasıyla daha da ünlü oldu.
Nefertiti MÖ 1370’ten MÖ 1330’a kadar yaşadı ve Aten adını verdiği güneşe tapınma adı altında Mısır’a bir tür tektanrıcılık getiren reformcu bir kral olan firavun Akhenaten’in karısıydı. Akhenaten ayrıca kraliyet ailesini de vurguladı ve birçok oyma onu, bazılarının bir tür eş hükümdar olduğunu düşündüğü Nefertiti ile birlikte gösteriyor. Son iddialara rağmen, Nefertiti’nin kraliyet mezarı ve mumyası hiçbir zaman bulunamadı.
9- Akhenaten
Akhenaten. C: Getty Firavun Akhenaten’in kraliyet mezarı hiçbir zaman bulunamadı, ancak bazı Mısırbilimciler onun yeniden gömülen mumyasının 20. yüzyılın başlarında keşfedildiğini öne sürüyorlar.
Akhenaten, orijinal adı Mısır güneş tanrısı Amun’a ithafen IV. Amenhotep olan tartışmalı bir figürdü. Ancak firavun olduktan sonra yeni güneş tanrısı Aten’in onuruna adını Akhenaten olarak değiştirdi. Akhenaten’in dini reformları, MÖ 1349’dan MÖ 1336’ya kadar olan hükümdarlığında uzun süre ayakta kalamadı. Ancak oğlu Tutankhamun eski Mısır tanrılarına tapınmayı yeniden tesis etti.
10- Ankhesenamun
Ankhesenamun. C: Wikimedia Commons Yaklaşık MÖ 1348’den MÖ 1322’ye kadar yaşamış olan Ankhesenamun, Tutankhamun’un üvey kız kardeşi ve karısıydı. Ayrıca Nefertiti ile Akhenaten’in kızıydı.
Mezarı, Tutankhamun’un mezarının yakınındaki Krallar Vadisi’nde olabilir, ancak henüz keşfedilmedi. Bir firavunun kızı ve diğerinin karısı olarak mezarının bulunması durumunda gösterişli olması bekleniyor.
11- VIII Ramses
VIII. Ramses. C: Wikimedia Commons VIII. Ramses, MÖ 1129 ile MÖ 1126 yılları arasında bir yıldan az bir süre hüküm süren bir firavundu. Hayatının ayrıntıları hakkında çok az bilgimiz var ve firavun olduğunda kaç yaşında olduğu veya neden öldüğü bilinmiyor. Bununla birlikte bilinen şey, bunun Mısır kraliyet ailesi için sıkıntılı bir dönem olduğu, dolayısıyla veraset konusunda bir anlaşmazlığa düşmüş olabileceği.
VIII. Ramses, güçlü firavun III. Ramses’in oğluydu ve babası VI. Ramses olan üvey yeğeni VII. Ramses’in yerini aldı. Hanedanın mezarı henüz keşfedilmemiş tek kralı.
12- Boudica
Boudica. C: Getty Boudica, günümüzde İngiltere’nin doğusundaki Norfolk’ta yaşamış Iceni kabilesinin kraliçesiydi. MS 60’ta, MS 43’te işgal eden Britanya’nın Romalı yöneticilerine karşı kanlı bir isyana öncülük etti.
İsyan, Boudica’nın kocası Iceni kralının ölümüyle ateşlendi; Romalılar daha sonra Iceni krallığının tek mirasçıları olduklarını iddia ettiler. Ancak Boudica, kızlarının mirasın en az yarısını alması gerektiğini düşünüyordu. (Romalılar bu iddiayı kadın oldukları için kabul etmemiş olabilir.)
Romalılar müzakere etmek yerine Boudica’nın dövülmesini ve kızlarının tecavüze uğramasını emretti ve ardından Boudica isyanını başlattı. Birkaç başka Britanya kabilesi de onlara katıldı ve en nihayetinde isyan Romalılar tarafından bastırıldı. Boudica, MS 61’de Romalılara karşı son savaşından sonra, muhtemelen yakalanmamak için zehir içtikten sonra öldü. Mezarının Londra’nın Hampstead bölgesinde veya muhtemelen Londra’daki King’s Cross istasyonundaki bir tren peronunun altında olabileceği söyleniyor.
13- II. Montezuma
II. Montezuma. C: Wikimedia Commons II. Montezuma, İspanyol işgalci Hernán Cortés’in bölgeyi işgal etmesinden önce orta Meksika’daki son Aztek imparatorlarından biriydi. (İspanyol işgali tamamlanmadan önce iki Aztek imparatoru daha tahta çıktı, ancak her ikisi de yalnızca birkaç ay sürdü.)
II. Montezuma, işgalci İspanyolları yatıştırmayı umdu ve onları altınla satın almaya çalıştı. 1520’deki ölümüyle ilgili farklı açıklamalar var: Ya İspanyollar tarafından ihanete uğradı ya da İspanyol kayıtlarına göre, misilleme olarak kendi halkı tarafından ölümcül şekilde yaralandı. Bazı kaynaklara göre, birkaç gün sonra bedeni yakıldı – ancak kalıntıları hiçbir zaman bulunamadı.
14- Atahualpa
Atahualpa. C: Wikimedia Commons Montezuma’nınkine benzer bir kader, 1533’te Francisco Pizarro komutasındaki İspanyol işgalciler tarafından Peru’nun Cuzco kentine giderken esir alınan son İnka imparatoru Atahualpa’nın başına geldi. Atahualpa, bir odayı altınla ve iki odayı daha gümüşle doldurarak fidye vermeyi teklif etti, ancak hazinenin çoğu geldikten sonra, Pizarro yine de Atahualpa’nın idam edilmesini emretti.
Kendisine bir Hıristiyan cenazesi uygulandığı iddia ediliyor, ancak birkaç kayıt, cesedinin daha sonra takipçileri tarafından mezardan çıkarıldığını öne sürüyor. Bugün nerede olduğu bilinmiyor.
15- Christopher Columbus
Christopher Columbus. C: Wikimedia Commons Atlantik’i ilk kez geçen ve Amerika’nın Avrupa kolonizasyonunun yolunu açan Cenevizli kaşif Christopher Columbus’un kalıntılarının nerede olduğu hala tartışmalı. Columbus’un 1506’daki ölümünden sonra cenazesi İspanya’nın Valladolid kentine gömüldü. Ancak mezardan çıkarıldı ve yeniden gömüldü – önce İspanya’nın Sevilla kentinde ve daha sonra Dominik Cumhuriyeti’nin başkenti Santo Domingo’da. Hem Santo Domingo, hem de Sevilla şimdi Columbus’un kemiklerine sahip olduklarını iddia ediyor ve kimse kimin haklı olduğunu bilmiyor.
16- Tecumseh
Tecumseh. C: Wikimedia Commons Tecumseh, Amerika Birleşik Devletleri’nin erken dönemlerinde, topraklarının işgaline direnmek için yerli halkları birleştirmeye çalışan Shawnee halkının lideriydi. Yaklaşık 1768’de Ohio’da doğdu ve uzun yıllar Amerikalı sömürgecilere karşı savaştı; kardeşi Tenskwatawa da aynı mesajı yayan güçlü bir dini liderdi.
Tecumseh, 1812 Savaşı’nda İngilizlerle Birleşik Devletler’e karşı ittifak kurdu. Ancak İngilizler onu terk etti ve 1813’te sayıca fazla olan Amerikan birliklerine karşı bir saldırıyı yönetirken öldü. Savaş alanının yakınına gömüldüğü söyleniyor, ancak mezarına dair bir kayıt yok.
17- Leonardo da Vinci
Leonardo da Vinci. C: Wikimedia Commons Sanatçı, mühendis ve bilim insanı Leonardo da Vinci, İtalyan Rönesansının en ünlü figürü olabilir, ancak kimse kemiklerinin nerede olduğundan tam olarak emin değil. 1519’da Fransa’da öldü ve bir süre Loire Vadisi’ndeki Château d’Amboise’deki bir kiliseye gömüldü.
Ancak yapı, Fransız Devrimi sırasında ağır hasar gördü ve 1802’de yıkıldı; Alandaki birkaç mezar yıkıldı veya içindekiler yeniden yerleştirildi ve da Vinci’nin kalıntılarının nerede olduğu artık belirsiz.
18- III. Vlad (Kazıklı Voyvoda)
Kazıklı Voyvoda. C: Wikimedia Commons Romanya’nın ulusal kahramanı Vlad Drakula (Kazıklı Voyvoda olarak da bilinir) 15. yüzyılda Eflak hükümdarıydı ve bölgenin Osmanlı’dan bağımsızlığı için savaştı. “Kazıklı” lakabını kazandığı söyleniyor çünkü tercih ettiği infaz yöntemi düşmanlarını kazıklara yerleştirmekti. 1462’deki ünlü bir olayda Vlad, ilerleyen Türkleri korkutmak için 20.000 erkek, kadın ve çocuktan oluşan bir köyün tamamını kazığa oturttu.
Vlad’ın soyadı Drăculea, başlangıçta Rumence’de “ejderha” anlamına geliyordu, ancak şimdi “şeytan” anlamına geliyor ve efsanesi, Dracula vampir hikayelerine ilham verdi. Mezarı hiç bulunamadı.
19- Harald Bluetooth
Harald “Bluetooth” Gormsson. C: Aarhus University Harald “Bluetooth” Gormsson, bölgenin savaşan Viking kabilelerini birleştirmesiyle ünlüydü. 10. yüzyılda Danimarka ve Norveç kralıydı. Adı, yaban mersini sevgisine atıfta bulunuyor olabilir veya siyah veya mavi görünen kötü bir dişi olduğu anlamına geliyor olabilir. Mirası bugün, farklı cihazların veri alışverişine izin veren Bluetooth kablosuz standardında anılıyor.
Arkeologlar, Bluetooth’un saltanatını pekiştirmek için inşa ettiği birkaç farklı dairesel kale keşfettiler, ancak mezarı bulunamadı.
20- Caligula
Caligula. C: Wikimedia Commons Caligula olarak bilinen Gaius Caesar Augustus Germanicus’un en despotik Roma imparatoru olduğu söyleniyor, ancak bazı tarihçiler onun kötü şöhretini hak etmeyebileceğini iddia ediyor. Caligula gençken, özellikle babasının general olduğu orduda popülerdi ve takma adı, giydiği çocuk boyundaki Roma üniformasından dolayı “küçük çizmeler” anlamına geliyordu. Ancak tahta geçtikten sonra işler çok kötü gitti ve MS 41’de korumalarının hoşnutsuz üyeleri tarafından öldürüldü.
Birçok Roma imparatorunun mezarı bilinmesine rağmen -hatta kötü olanlarından bazılarının bile- Caligula’nın mezarı hiçbir zaman bulunamadı. İtalyan polisi 2011’de mezarı bulduğunu iddia etti, ancak tarihçiler muhtemelen bulamadıklarını düşünüyor.
