Haber/ Hamdiye Çiftçi Öksüz
Van'daki kadınlar, her yıl onlarca kişinin yaşamını yitirmesine neden olan tandırda ekmek pişirme geleneğini yaşatmaya devam ediyor. Kadınlar, salgın günlerinde kendileri için büyük bir eğlence ve sosyalleşmeye dönüşen tandırda ekmek pişirmekten mutlu olduklarını söylüyor. Kadınlar hem büyüklerinden öğrendikleri bin yıllık kültürü yaşatıyor hem de modern yaşamla birlikte hayatımıza giren ,sürekli zamlanan fırın ekmeğine meydan okuyor.
Kuşaktan kuşağa
Tandır ekmeğinin tadının ve bereketinin hiçbir ekmekte olmadığını söyleyen Vanlı kadınlardan 33 yaşındaki 6 çocuk annesi Meliha Ölmez, 18 yıldır ekmek pişirdiğini belirterek şunları söylüyor: “Ben evlendiğimden beri ekmek pişiriyorum. Ekmek pişirmeyi henüz küçük bir kız çocuğuyken annemden öğrendim. Annem de nenemden öğrenmiş. Şimdi ben de kız çocuklarıma öğretiyorum.”
Ekmek pişirmenin kendileri için çok önemli olduğunu söyleyen Ölmez, “Bizde ekmek pişirme geleneği kuşaktan kuşağa geçer. Tandırda pişirdiğimiz ekmek hem bereketli hem sağlıklı, hem de ekonomiktir. 18 yıllık evliğim ve hiçbir zaman fırın ekmeği almadım. Ekmeğimizi sürekli kendimiz yapıyoruz” diyor.
Ayda bir çuval unu tandırda ekmek yaptığını söyleyen Meliha Ölmez, “Ekmeğimizi her mevsim yapıyoruz. Bazen haftalık pişiriyoruz bazen de bir aylık yapıp muhafaza ediyoruz” şeklinde konuştu.
Hem tehlikeli hem eğlenceli
Kendileri için sosyal aktivite olduğunu söyleyen Vanlı kadınlardan 4 çocuk annesi Hemide Yıldırım ise tandır geleneğini şu sözlerle anlatıyor: “Biz ekmek pişirirken bütün komşular birbirimizin yardımına gidiyoruz. Ben pişirirken komşum ya da eltim bana yardıma geliyor, onlar pişirirken ben yardımca gidiyorum. Buranın sohbetleri çok sıcak ve samimi oluyor. Biri ekmek pişirirken insan evinde oturamıyor. Tandırda ekmek pişirmek çok zor olduğu kadar çok eğlencelidir.”
Hamide Yıldırım, “Her yıl çok sayıda kadın dengelerini yitirerek tandıra düşüp yanarak can veriyor. En son geçtiğimiz aylarda, tanıdığımız bir kadın tandıra düşüp yanarak can verdi. Sesini duyan komşuları yanmış cansız bedenini çıkarabildiler. Bu sıkıntılar olduğu için elimizden geldiği kadar tandırda yalnız kalmamaya çalışıyoruz” ifadelerini kullanıyor.
