Türkiye’de 2024 yılında uygulanacak yeni asgari ücret, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 20.002,50 TL olarak açıklandı. Bu rakam, vergi ve kesintiler düşüldüğünde net 17.002,12 TL’ye karşılık geliyor. Yeni asgari ücret, döviz kuru ve enflasyon oranlarına göre nasıl bir değişim gösteriyor? Asgari ücret, Avrupa ülkeleriyle karşılaştırıldığında ne durumda? Asgari ücretle çalışanların yaşam koşulları nasıl etkilenecek? Bu soruların cevaplarını araştırdık.
Asgari ücret döviz bazında ne kadar?
Yeni asgari ücretin döviz cinsinden karşılığı, kurdaki dalgalanmalara bağlı olarak değişiyor. Güncel kura göre 557 dolara civarında.Asgari ücret, daha verilmeye başlanmadan önce önemli ölçüde değer kaybetti.
Asgari ücretin döviz bazında değer kaybetmesi, asgari ücretle çalışanların alım gücünü de olumsuz etkiliyor. Özellikle döviz kurlarına bağlı olarak fiyatı belirlenen veya ithal edilen ürün ve hizmetlere erişim zorlaşıyor. Bu da asgari ücretle çalışanların yaşam kalitesini düşürüyor.
Asgari ücret Avrupa’da kaçıncı sırada?
Asgari ücret, Avrupa Birliği (AB) üyesi ve adayı ülkeler arasında büyük farklılıklar gösteriyor. Eurostat verilerine göre, 2021 yılı itibarıyla AB üyesi 22 ülkede asgari ücret uygulanıyor. Bu ülkeler arasında en yüksek asgari ücret 2.202 euro ile Lüksemburg’da, en düşük asgari ücret ise 332 euro ile Bulgaristan’da. AB üyesi olmayan aday ülkeler arasında ise en yüksek asgari ücret 511 euro ile Karadağ’da, en düşük asgari ücret ise 177 euro ile Arnavutluk’ta.
Türkiye, 2021 yılında asgari ücreti euro cinsinden önceki yıllara göre daha düşük tek ülke oldu. 2016 başında Türkiye’deki asgari ücret 14 AB üyesi ve aday ülkeden daha yüksekti. 2021 yılında ise Türkiye’deki asgari ücret Arnavutluk’un da gerisine düşerek AB üyesi ve adayları arasında en düşük seviyeye geriledi. 2022 yılında uygulanacak yeni asgari ücret ise, 16 Aralık 2021 tarihindeki kura göre 689 euro olarak hesaplanırsa, Türkiye’yi Arnavutluk, Kosova ve Sırbistan’ın önüne geçirecek. Ancak kurdaki değişimler nedeniyle bu rakamın da değişebileceği unutulmamalı.
Asgari ücret çalışanların yaşam koşullarını nasıl etkiliyor?
Asgari ücret, bir çalışanın en temel ihtiyaçlarını karşılamasına yetecek şekilde belirlenmesi gereken bir ücret olarak tanımlanıyor. Ancak Türkiye’de asgari ücretle çalışanların yaşam koşulları, enflasyon, kurdaki dalgalanmalar, vergi ve kesintiler gibi faktörlerden olumsuz etkileniyor. Asgari ücretle çalışanların harcamalarında gıda, konut, ulaşım, sağlık, eğitim gibi kalemler önemli bir yer tutuyor. Bu kalemlerdeki fiyat artışları, asgari ücretin alım gücünü azaltıyor.
Türk-İş’in Ekim 2021 tarihli araştırmasına göre, bekar bir çalışanın yaşam maliyeti 17.803 TL olarak hesaplandı. Bu rakam, 2021 yılı net asgari ücretinin 6.400 TL üzerinde. Yani asgari ücretle çalışan bir kişi, sadece kendisinin değil, ailesinin de temel ihtiyaçlarını karşılamakta zorlanıyor. 2022 yılında uygulanacak yeni asgari ücret ise, Türk-İş’in araştırmasına göre, bekar bir çalışanın yaşam maliyetinin yüzde 4,5 altında kalıyor.
Asgari ücretin yetersiz kalması, çalışanların borçlanmasına, tasarruf yapamamasına, yoksulluk riskine maruz kalmasına ve sosyal hayattan uzaklaşmasına neden oluyor. Bu da çalışanların psikolojik ve fiziksel sağlığını olumsuz etkiliyor.
