Tarihte ilk defa gezegenimiz, bu kadar net uyarıları ardı ardına yapıyor. Dünya ilk defa bu kadar açıkça söyledi, “İnsanoğlu, artık bu kadar açgözlü olarak rahat yaşamına devam edemez!”. Dünyanın bu uyarılarını görmezden gelsek de, ister fark edin ister fark etmeyin, “her birimizi kurtarmadan herkesi kurtardık” diyemeyeceğimiz günleri yaşıyoruz. Fakat, bu uyarıları en çok duyması gereken zengin ülkelerin yöneticileri, duvara sürdüğünü fark etmeyen sarhoş kamyon sürücüsü gibi davranmaya devam ediyor. Aşılama programı bu örneğin canlı bir kanıtı haline gelmeye başladı.

İlk COVID-19 aşısının onaylanmasından aylar önce, zengin ülkeler vatandaşları için yüz milyonlarca ileri tarihli doz aşı sağlamak için çabaladılar. 2020'nin sonunda zengin ülkelerin başında gelenlerden Kanada, nüfusunu dört kat fazla aşılamaya yetecek kadar 338 milyon doz satın aldı. Amerika Birleşik Devletleri 1,2 milyardan fazla doz ayırdı ve halihazırda vatandaşlarının yaklaşık yüzde 14'ünü aşıladı.

Aşılama daha az zengin uluslar için ise son derece farklı bir hikaye oldu. Henüz 100'den fazla ülkeye daha tek bir doz aşı uygulanmadı. Sadece birkaç Sahra-altı Afrika ülkesi sistematik aşılama programlarına başladı. Dünya Sağlık Örgütü müdürü T. A. Ghebreyesus, bu durum karşısında "Dünya felaket bir ahlaki başarısızlığın eşiğinde ve bu başarısızlığın bedeli dünyanın en fakir ülkelerindeki yaşamlar ve geçim kaynakları ile ödenecek" dedi.

COVID-19 aşılarına daha eşit erişim sağlamakla görevli uluslararası bir girişim olan COVAX, düşük gelirli ülkelere ücretsiz aşı gönderen anlaşmalar sağlayarak bu dengesizliği gidermeyi hedefliyor. En zengin ülkelerden bazılarının yeni destek vaatlerine rağmen, COVAX yavaş bir başlangıç yaptı. 600 bin dozluk ilk sevkiyatı 24 Şubat'ta Gana'ya gönderildi. COVAX'ın, yıl sonuna kadar katılımcı ülkelerin yüzde 20'sini aşılama hedefine ulaşmak için hala yaklaşık 23 milyar dolara ihtiyacı var.

Bu tür katı eşitsizlikler sadece ahlaki soruları gündeme getirmiyor. Aşı talebinin arzın hâlâ büyük ölçüde üzerinde olmasıyla birlikte, dengesiz aşı dağıtımı, nihayetinde pandemiyi daha da uzatmaya başladı. Virüsler mutasyona uğruyor. Aşılama eksikliği varyantların evrimi körüklüyor. Bir virüs ne kadar yayılırsa, yeni, daha tehdit edici bir tür doğurma fırsatı o kadar artıyor. Bu durum sağlık için kötü olduğu kadar ekonomiyi de tehdit ediyor. Uzayan pandemi zengin veya fakir, aşılanmış veya aşılanmamış ülkelerin ekonomilerini de aşağı çekmeye devam ediyor. Üstelik yeni varyantlar için yeni araştırmaların getirdiği maliyetleri de hesaba daha katmadık.

Bu tespitler varsayım olmaktan da çoktan çıktı. Aralık ayında, bilim adamları İngiltere’de B.1.1.7 adlı yeni bir varyant tespit ettiler. Kısa süre sonra bu varyantın onu daha bulaşıcı yapan mutasyonlara sahip olduğu anlaşıldı. Sadece birkaç ay içinde, bu varyant dünyayı dolaştı ve Amerika Birleşik Devletleri de dahil olmak üzere 70'den fazla ülkede ortaya çıktı. İlk olarak Güney Afrika'da saptanan bir başka varyantın da daha da bulaşıcı ve mevcut aşılara daha dirençli olduğu gözlemlendi. O da dünya çapında yayıldı. Kalifornia ve New York'ta tespit edilen varyantlar da artık endişe uyandırıyor. Yaygın viral aktarım devam ettiği sürece, daha yeni ve öldürücü korona virüs varyantlarının ortaya çıkması da neredeyse kesin. Bu noktada, virüsü sürekli olarak takip ederek,  yeni varyantlara da etkili daha fazla aşı geliştirmek zorunda olup olmayacağımız da belirsizliğini koruyor.

Dünya iklim değişimleri ile insanoğluna ilk uyarılarını yapmıştı. En zengin ülkelerde hortumlar, fırtınalar yaşandı. Bunun anlamı şuydu; Gezegen, “bir kesim aşırı tüketip, diğer kesimi görmezden gelerek mutlu yaşayacağını sanıyorsa çok yanılıyor” dedi. Fakat zengin ülkeler başta kendilerinin sebep olduğu ama zararlarından hiç etkilenmeyeceklerini düşündükleri bu durumu kesinlikle önemsemedi.

Ardından dünya Covid-10 pandemisi ile bir kez daha uyarısını yaptı. Bu kadar musibetten artık bir ders çıkarıp ciddi ciddi harekete geçmek gerekiyor. Ya tüm insanoğlu beraber yaşamayı öğrenecek ya beraber olarak tüm zararları yaşayarak görecek. Zengin veya fakir kimse gezegenin keseceği bu cezalardan kurtulamayacak. Beraber yaşadığımızı unutmadığımız sağlıklı günler dilerim.