Neden siyahilerin derileri siyahtır? Özetle; melanin deriye rengini sağlayan bir pigmenttir. Derinin epidermis tabakasında bulunur. Melanosit hücreleri tarafından üretilir. Ne kadar çok sentezlenir ve üretilirse deri daha koyu renk gözükür. Güneş ışınları ise msh hormonu salgısını arttırarak melanin sentezi artırır ve deri daha koyu bir renk alır. Güneşi yoğun gören dünyanın kesimlerinde bu süreç insan evrimine yansımış ve siyahi insanları ten rengini belirleyen durum kalıcı olmuştur.
Okuduğunuz gibi bu kadar basit, “melanin”. Ve hiçbir kabul edilen eli yüzü düzgün tek bir bilimsel araştırma da dahi melanin pigmentinin beden ve ruh sağlığına, zeka kapasitesine, algı yeteneklerine zarar verdiği ile ilgili bir tek bilgi bulamazsınız. Melanin bir insanı güzel de çirkin de yapmaz. Çünkü aslında melanin deri için sadece daha koyu bir renktir. Bu da bir insanı güzel ve çirkin yapmaz. Zaten güzellik anlayışı sübjektif olarak insana öğretilen bir kavramdır.
Fakat insanlardaki melanin yoğunluğu farkı, insanlar arasındaki en büyük, en anlamsız ayrımcılığın, baskının ve şiddetin nedeni olmaya devam ediyor. Ne kadar istesek te ten renginde az melanini olan bizler, çok melenini olanların başlarına ne geldiğini, nasıl hissettiklerini anlayamıyoruz. Çünkü hayatın içindeki her duruma her noktaya bu ayrımcılık tüm tarih boyunca yedirilmiş ve kanıksanmış. Zaman zaman bu ayrımcılığa isyan edilse de halen özellikle de kendini medeniyetin beşiği adlandıran ülkelerde en sert şekilde bu ırk ayrımcılığı devam ediyor.
Fakat Amerika Birleşik Devletleri’nde George Floyd isimli bir siyahinin, beyaz tenli bir polis tarafından boynuna 8 dakika 46 saniye basılarak öldürülmesinden sonra ise bir bardak son damlasını aldı ve taştı. ABD’yi bir isyan dalgası sardı. Bu isyan ile insanlar, hayatın her alanında siyahi insanları inciten tüm konuları tekrar incelemeye ve üzerinde düşünmeye başladı.
Teknoloji terminolojisi de bu sahalardan biri. Açıkçası zaten ırk ayrımcılığı eğer fark ederseniz hayatın her alanında var. Masallardan tutun, günlük giysi terimlerine kadar hayatın her alanında ırkçı terimler bol bol kullanılıyor. Maalesef, dünyanın ortak dili İngilizce olunca da İngilizlerin sömürge kültürünün etkisi ile ırk ayrımcılığını içeren kelimeler dünya kültürlerine de çok fazla yerleşmiş. Konu teknoloji olunca da her terim neredeyse İngilizce kökenli. Bu sebeple bu acımasız kelimelere çok daha fazla rastlıyoruz. Şimdi şimdi fark ediliyor ki bu terimler siyahi insanlar için ne kadar acımasız anılar barındırıyor olsa da hepimiz hiç düşünmeden, kanıksayarak kullanıyormuşuz.
Teknoloji devleri de insanlığın bir türlü aşamadığı bu ırkçı zihniyete karşı bir farkındalık hareketi başlattılar. Irkçı anlamlar taşıyan bu terimleri teknoloji terminolojisinden temizlemek için kampanyalarla da bu farkındalığı arttırmaya ve bu terimleri teknoloji terminolojisinden temizlemek istiyorlar.
Ancak bunu uygulamak, söylemesi kadar kolay olmayacak. O terimler o kadar bizim ile öyle iç içe ki “hadi tamam kullanmayalım” deyince unutulacak gibi değiller. Bu terimlere bazı örnekler verince durumu sizde fark edeceksiniz. Bilgisayarlardaki sabit disklerdeki “master disk” kavramı. Master bu arada İngilizce de ”efendi” kelimesinden geliyor. Daha çok ta bu kelimenin yayılmasının nedeni ise insanlığın utancı olan köle tüccarlarını tanımlamak için kullanılması olmuş. Aynı şekilde fotoğraf makinelerindeki “master-slave”ayarı. Slave kelimesi “köle” demek. Yani sadece bir “master” kelimesinden dahi teknoloji dünyasının “ha deyince, kurtulması” ne kadar mümkün bilemiyorum.
Yine devam edersek iyi ve kötü niyetli iş ve kişileri belirtmek için kullanılan “white” ve “black” kelimeleri. Elbette, “black” tüm kötü işler ile ilişkilendirilmiş durumda. Türkçe’ye de girmiş olan kara liste terimi “black list” bunların başında. Yine kötü niyetli bilgisayar uzmanlarını ve yaptıkları işleri tanımlamak için kullanılan “black hat” terimi de yoğun olarak kullanılan bir terim. Aslında hayatın her alanında olduğu gibi teknolojide de iyi olan her iş ve ürün “white, beyaz” kelimesi ile ödüllendirilmiş.
Bu terminoloji temizliğinin insanların ırkçı zihniyetinin temizlenmesine ne kadar katkı verecek orası bilemiyorum. Mutlaka bir iyi bir şey. Fakat ben bu konu hakkında şöyle düşünüyorum; Teknoloji şirketlerindeki beyaz insanlar, büyük sorun resminin içinde ayrıntı kalan işler ile uğraşmaktan çok, gerçekten yürekten ırkçılığı tarihe nasıl gömeceğine odaklanmalı. Ve ten rengine bakmaksızın toplam da insanlığın yararına daha ne yapabiliriz ile daha çok ilgilenmeli. İşte o zaman biraz yol almış ve siyahi insanları gerçekten sevindirmiş ve onurlandırmış olacaklar.
