İzmir'in kalbi Konak'ta bulunan ve uzun yıllardır kent siluetinin bir parçası olan Çankaya Katlı Otoparkı için alınan yıkım kararı, siyasi ve mesleki çevreleri karşı karşıya getirdi. İzmir Büyükşehir Belediyesi, yapının depreme karşı riskli olduğu ve güçlendirme maliyetinin çok yüksek çıktığı gerekçesiyle yıkım kararı aldığını ve yerine yeni bir yapı inşa edilmeyeceğini duyurdu. Büyükşehir'in bu kararı, AK Parti kanadından "otopark ihtiyacı ne olacak?" eleştirilerini beraberinde getirirken, TMMOB Şehir Plancıları Odası İzmir Şubesi'nden karara güçlü bir destek geldi. Oda, yıkımın sadece teknik bir zorunluluk değil, aynı zamanda İzmir'in tarihi dokusunu korumak adına atılmış stratejik ve doğru bir adım olduğunu savundu.
'Yıkım kararı, tarihi kent merkezi için doğru bir adımdır'
TMMOB Şehir Plancıları Odası İzmir Şubesi, konuyla ilgili yayınladığı kapsamlı açıklamada, yıkım kararını neden desteklediklerini detaylarıyla anlattı. Odanın açıklamasında, söz konusu otoparkın, Antik Smyrna Agorası'nın hemen yanı başında yer aldığına ve UNESCO Dünya Mirası adayı olan "İzmir Tarihi Liman Kenti Alanı" sınırları içinde bulunduğuna dikkat çekildi. Bu konumu itibarıyla yapının, tarihi silueti olumsuz etkilediği ve bölgenin tarihsel bütünlüğüne zarar verdiği vurgulandı. Açıklamada, "Tarihi kent merkezi içerisinde hukuka aykırı biçimde inşa edilmiş bu yapının yıkım kararını yalnızca teknik bir zorunluluk değil, aynı zamanda İzmir`in tarihî kent merkezi için ivedilikle uygulanması gereken doğru bir karar olarak değerlendiriyoruz" ifadeleri kullanıldı.
Alan yönetim planı da 'yıkılsın' diyor
Şehir Plancıları Odası, yıkım kararının keyfi olmadığını, aksine 2022 yılında onaylanan İzmir Tarihi Liman Kenti Alan Yönetim Planı'nda da açıkça öngörüldüğünü belirtti. Planın ilgili maddesinde, "Agora Ören Yerinin siluetini olumsuz etkileyen ve Eşrefpaşa Caddesi‘ndeki trafik yükünü artıran Çankaya Katlı Otoparkı`nın kaldırılacağı" ve alanın Agora ve Basmane bölgeleri için bir "Ziyaretçi Karşılama ve Bilgilendirme Merkezi" olarak düzenleneceğinin ifade edildiği hatırlatıldı. Planda, bu merkezin ulusal veya uluslararası bir yarışma projesiyle elde edilmesi gerektiğinin de altı çiziliyor. Dolayısıyla Oda'ya göre yıkım, sadece riskli bir yapının ortadan kaldırılması değil, aynı zamanda plan kararlarının uygulanması ve tarihi merkezin bütünlüğünü yeniden kurma yönünde atılmış önemli bir adım niteliği taşıyor.
'Otomobil değil, toplu taşıma merkezli planlama esas alınmalı'
AK Parti'nin "otopark ihtiyacı" eleştirisine de yanıt veren Şehir Plancıları Odası, Çankaya Katlı Otoparkı'nın, yapıldığı dönemin artık terk edilmiş olan otomobil merkezli planlama anlayışının bir ürünü olduğunu savundu. Bu anlayışın tarihi kent merkezlerinde geri dönülmez tahribatlara yol açtığının altını çizen Oda, modern şehircilikte kültürel miras açısından zengin merkezlerde özel araç kullanımını teşvik eden değil; tam tersine toplu ulaşımı, yaya ve bisikletli erişimi güçlendiren politikaların esas alınması gerektiğini belirtti. Açıklamada, "Bugün İzmir tarihi kent merkezine metro, tramvay, deniz ulaşımı ve otobüs hatlarıyla erişim mümkündür. Kent merkezine erişim özel araçlar üzerinden değil kamusal ve çevreci ulaşım biçimleri üzerinden planlanmalıdır" denilerek, Büyükşehir'in ulaşım ana planını bu yönde daha da güçlendirmesi gerektiği ifade edildi.
Şehir Plancıları Odası, yıkım sonrası sürecin de şeffaf, katılımcı ve bilimsel bir yöntemle yürütülmesi gerektiğini belirterek, planlama ve tasarım aşamalarına ilgili meslek odaları, üniversiteler ve kentlilerin de dahil edilmesi çağrısında bulundu. Oda, bu tarihi fırsatın doğru değerlendirilmesi için sürece her türlü bilimsel ve teknik katkıyı sunmaya hazır olduklarını kamuoyuna duyurdu.