Geçtiğimiz yıl yayınlanan son albümü “Nothing bad can happen”, Amerika’nın prestijli Caz ve Emprovize Müzik dergisi NYC Jazz Record tarafından “2017’nin En İyileri” listesinde yer alan Timuçin Şahin, iki yıldır Bergama'da bir ütopyayı gerçekleştiriyor. Kolektif Hayalgücü Müzik Merkezi projesi kapsamında kendisi gibi dünyaca ünlü müzisyenleri Bergalamalı çocuklarla buluşturan Timuçin Şahin, “Toplum içindeki sınıfsal ayrımlar, dayatılan niteliksiz düzenin daha da acımasızlaşmasını sağlıyor. Sosyal adaletsizlik sonucu ortaya çıkan bu ayrımı çocukların kafalarında dağıtmak, sosyal statüleri ne olursa olsun onların bir arada olabilmeleri, arkadaş olabilmeleri, üstüne kendilerine ait müzikler yapabilmelerini amaçlıyorum” diyor. “Bergama Kolektif Hayal Gücü” orkestrasının dünyada avant-garde caz alanında yaş, müzikal seviye ve tecrübe bariyerinin olmadığı bir müzisyen profiline sahip ilk orkestra olduğunu vurgulayan Şahin ile, projenin detaylarını konuştuk.
Kolektif Hayalgücü Müzik Merkezi projesi için neden Bergama'yı tercih ettiniz?
- Böyle bir projenin kurgusunun yanında, hayata geçireceğiniz sehrin toplumsal dokusunun da önemi var. Bu proje belli bir zorluk derecesi olan ama o zorluğu aşabilecek genlere sahip bir yerde anlam kazanır. Bergama’nın sosyal dokusundaki çeşitlilik, kentin müziğe olan ilgisi tercih sebeplerimden.
Ama asıl Bergama Belediye Başkanı Mehmet Gönenç’in çocuk ve eğitim haklarındaki duyarlılığı en belirleyici etken oldu benim için. Bu proje kendisinin bizimle kurduğu yol arkadaşlığı sayesinde gerçekleşti.
Bergama'nın genlerinde müzik var diyorsunuz. Projeye başladığınızdan bu yana bu fikriniz değişti mi? Projede yer alan özellikle Atmaca Mahallesi sakinlerinin müziğe ve yaşama bakış açıları için ne düşünüyorsunuz?
- Müzik ve müzikal yetenek Bergama’daki hayatın gerçeklerinden. Projeyi Bergama özelinde daha anlamlı kılan amaç ise Atmaca Mahallesi gibi yetenek anlamında olağanüstü zengin, fakat hayata ve müziğe dair türlü öğrenilmiş çaresizliği içinde barındıran yerlerin zihinsel özgürleşmesine yardımcı olmak. Bunun yanında şehrin diğer sakinleriyle birlikte kendilerine ait müzikleri kurgulayabilmelerini sağlamak. Toplum içindeki sınıfsal ayrımlar, dayatılan niteliksiz düzenin daha da acımasızlaşmasını sağlıyor. Sosyal adaletsizlik sonucu ortaya çıkan bu ayrımı çocukların kafalarında dağıtmak, sosyal statüleri ne olursa olsun onların bir arada olabilmeleri, arkadaş olabilmeleri, üstüne kendilerine ait müzikler yapabilmeleri benim amacım.
Benzer bir projeyi daha önce Afrika'da da uyguladınız? Bu projeden biraz söz eder misiniz?
- Çok benzer bir proje değildi, şartları da karşılaştırlılmayacak kadar zordu. Amsterdam Konservatuarı’nda okurken 2002 yılında 8 müzisyen Senegal’in Casamance bölgesine gitmiştik. O dönemde Casamance bağımsızlığını ilan etmek isterken iç savaş eşiği çoktan aşılmıştı. Amacımız yörenin müziği hakkında alan çalışması yapmak iken, çocuklar ve yöre halkıyla müzik çalısmalarına ağırlık verdik ve bunun onların travmatik yaşamlarına iyileştirici bir etken olduğunu gördük. Bir okul projesi olarak başlayan çalışmalarımız, sonrasında bizi değiştiren bir tecrübeye evrildi. Orada uzun dönem kalmaya karar verdik. Sonra ben ve 3 arkadaşım sıtmaya yakalandık, çalışmalarımız yarım kaldı ve Hollanda’ya geri döndük. Daha sonra bir daha gitme şansımız olmadı.
Dünyanın sayılı caz sanatçılarından birisiniz fakat Türkiye'de yeterince "popüler" olmadığınızı görüyoruz. Bu bir tercih mi?
- Sadece dinleyiciyle kurduğu ticari ilişkinin büyümesine odaklanan bir müzik piyasası benim hiçbir zaman ilgimi çekmedi. Benim müziğim ve türevleri her zaman daha az bilinecektir. Ama bu az bilinmenin komplikasyonları yerine, bana getirdiği özgürlüğe yoğunlaştım hep. Bu özgürlük müziğimin daha çok nefes almasını sağlıyor.
Kolektif Hayalgücü Müzik Merkezi projesi başladıktan sonra farklı şehirlerden, özellikle İstanbul'dan ve sanata destek veren şirketlerden davet aldınız mı? Projeye ilgi gösterdiler mi? Destek olmak istediler mi?
- Şu ana kadar böyle bir ilgi ve davet olmadı.
Proje kapsamında dünyaca ünlü birçok caz sanatçısı Bergama'ya geldi ve workshoplar yaptı. Bu ünlü isimlerle tanışan Bergamalıların caza bakış açıları değişti mi? Projede yer alan sanatçıların keyif aldılar mı?
- Amacımız Bergamalı’ların caza bakış açısını değiştirmek değil. Eleştirel bilincin yeşerdiği, çocukların neyi değil, nasıl düşünmeye odaklandıkları bir eğitim habitatını kurgulamak. Kendi tercihlerini oluşturmaları için onların etrafını duymadıkları müziklerle, keşfetmeye fırsat bulamadıkları müzikal felsefelerle donatıp seçeneklerini arttırmak. Kültür endüstrisinin onlara dayatıp onları edilgenleştirdiği ses ve görüntü yığınları yerine, onları, bize insan olmanın onurunu yaşatan müzik devrimcileriyle tanıştırmak.
- Bu eğitim habitatını üstün vasıflı çağdaş müzik sanatçıları ve eğitmenleri ile kurguluyor oluşumuz onların bakış açısına ister istemez çok olumlu katkılar sağlıyor. BKHMM’deki katılımcılarımızın birçoğu, konvansiyonel konservatuar eğitiminde görülmeyecek kadar hızlı ilerleme kaydediyor.
- Projede yer alan sanatçılar için Bergama’nın bu yetenekli, güzel çocukları ve yetişkinleriyle çalışmak tarifsiz bir mutluluk.
Bu projenin devamı gelecek mi? Ya da başka bir forma (düzenli bir orkestra gibi) dönüşebilr mi? Potansiyeli nasıl değerlendiriyorsunuz?
- Projenin devam etmesi bir gereklilik. Dünyada avant-garde caz alanında yaş, müzikal seviye ve tecrübe bariyerinin olmadığı bir müzisyen profiline sahip ilk orkestra “Bergama Kolektif Hayal Gücü” orkestrası. Kendi evimiz BerKM’de 2 konser gerçekleştirdik. Çalışmalarımız bütün yıla yayılacak önümüzdeki dönemde. BerKM’de bir müzik kütüphanesi kurma çalışmalarımız da başladı. Yaptığımız müziğin yüzü geleceğe dönük, dolayısıyla sürekli geleceği düşünüyorum BKHMM için.
Projede bugüne kadar hangi sanatçılar yer aldı, bundan sonra kimler Bergamalılarla buluşacak?
- Şu ana kadar Reggie Washington, Enric Monfort, Owen Hart, Hülya Tuncağ, Ali Perret, Alp Turaç, Ben Van Gelder, Halil Çağlar Serin, Talya Westbrook, Adam Mirza, Joris Teepe, Hakan Cezayirli, Özgür Dayaç, Apostolos Sideris, Mehmet Can Özer bizlerle oldu. Önümüzdeki dönemde tekrar bizlerle birlikte olacaklar ve yeni eğitmenlerimiz de bize katılacak.
