Murat ERVİN-ÖZEL- Orta gelirlilerin ev sahibi olması için 0.69 faiz oranıyla banka kredisi verileceği açıklanmasına karşın vatandaşlar evleri alamamaktan şikayetçi. Rayiç bedeli düşük gösteren kimi müteahhitler devlete az vergi verirken, yeni ev alacaklar bankaya takılıyor. Bankalar rayiç değeri kabul edip evin gerçek değerinin 4'te veya 5'i biri kadarına kredi veriyor. İzmir'de 0.69 faiz oranıyla 2 milyon TL'lik bir ev için banka kredisi çekmek isteyen bankalardan 'en fazla 500 bin TL veririz' yanıtı alıyor. Evlerin rayiç bedelleri üzerinden kredi miktarının belirlendiğini söyleyen finans kuruluşları, müteahhitlerin devlete daha az vergi ödemek için çok düşük bedellerle tapuya bildirimde bulunduklarını bunun da kredi limitini sınırlandırdığını aktardı.

EKSPERTİZ SİSTEMİ

İzmir Emlak Kulübü Derneği Başkanı Rıdvan Akgün, önümüzdeki dönemde 'ekspertiz' sisteminin devreye gireceğini söyledi. Böylece tapu dairelerine gitmeden önce gayrimenkul değerleme şirketlerinin satılacak gayrimenkullerin piyasa değerini tespit edip tapuya bildireceğini ve tapunun da bu bildirimin ardından satışa başlayabileceğini anlattı. Belediyelerin bu düzenleme sonrası 'rayiç değer' adı altında gayrimenkul değerlemesi yapamayacağına da dikkat çeken Akgün, “Tapu harçları ve vergiler, ekspertizin raporuna göre çıkacak. Bu sisteme geçilecek fakat oy kaybı yaşamamak için bu sisteme seçimden sonra geçilebilir” dedi.

25 BİNDEN 120 BİN TL'YE

Bir alıcının daire alırken evini 500-600 bin TL gösterip 20-25 bin liralık vergi ödediğini kaydeden Akgün, “Ama ekspertiz sistemine geçilmesiyle 3 milyonluk ev için 120 bin TL vergi çıkacak. Ama bu durum karşımıza yine zam olarak çıkacak. Müteahhitler gerçek değerleri yansıtamadığı ve fatura toplayamadığı için ve KDV, gelir vergisi ödeyeceğinden dolayı inşaat fiyatlarını yüzde 20 artırmak durumunda kalacak. Yani fiyatlar hem yeni hem de ikinci el konutlarda yine artmış olacak” diye konuştu. Rayiç bedellerini yükseltme konusuyla ilgili de bilgi veren Akgün, bu sayede belediyelerin elde edecekleri gelirin, kamulaştırma için harcayacakları paradan 10 kat fazla olacağını vurguladı.

'PEŞİN' VEYA 'ELDEN'

Gayrimenkul Uzmanı Deniz Kezer, müteahhitlerin tesisatçı, sıvacı, havuzcu gibi günübirlik çalışanlardan fatura alamadığı açıklayan Kezer, bunu gider olarak gösteremediği için de farkın fiyata yansıtıldığını kaydetti. Müteahhitlerin bir çoğunun evleri peşin ödeme yapan Rus, Ukrayna gibi ülke vatandaşlarına, gerçek fiyattan satarken; peşin alamayacaklardan ise evin değerinin önemli bir kısmını elden alıp geri kalanı için yüzde 0.69'luk banka kredisi kullandırdıklarını aktaran Kezer, “Eğer yetkililer açıklanan son konut projesi öncesinde tapudaki yüzde 2+2'lik harç tutarını alıcıdan yüzde 1, satıcıdan yüzde 1 olacak şekilde yapsalardı müteahhit evini gerçek değerinden bildirir, alacak kişiler de bu değer üzerinden hiç sorun yaşamadan banka kredisi kullanabilirdi” dedi. Murat ERVİN

'5 YAŞ'A HÜCUM

Açıklanan konut projesinin beklenen etkiyi yaratmaması üzerine şimdi de 2. el konutlara yönelik bir çalışma hazırlandığını kaydeden Gayrimenkul Uzmanı Deniz Kezer, “Bu projede ise en az 5 yıldır alım veya satım işlemi yapılmamış konutlar bu projeden yararlanacak. Elinde parası olan bu kez 5 yaş ve üstü evlere saldıracak. Sıfır konut için açıklanan yüzde 0.69 projesi ölü doğdu; ama ikinci elde aynı hataları yapmazlarsa piyasa hareketlenir” diye konuştu.
 

BAKAN SOPA GÖSTERDİ

Yaşananlar Hazine ve Maliye Bakanı Nurettin Nebati'nin de gündemindeydi. Bakan Nebati bu soruna dikkat çekerek, “Tapuda konut rayiç bedellerinin düşük gösterilmesi konusu Türkiye’nin kangren konularından biri. Konut fiyatlarının yükselmiş olması rayiç bedelleriyle gerçek fiyatlar arasındaki marjı çok genişletti. Bu konuda elimizde çok sağlam veriler var. Satıcı da alıcı da dikkat etsin. Bu kangrenin üzerinden gelecek çok ciddi bir çalışmamız var” diye konuştu.

ORAN VEYA EKSPERTİZ

Hükümetin bu konuda bir adım atacağı anlaşılırken olası yöntemlerde konuşulmaya başlandı. Bu yöntemlerden biri 'evin rayiç bedeli üzerinden en fazla yüzde 30'luk artışla satılması' olabileceği gibi ev alım satımı öncesi ekspertiz tarafından belirlenen gerçek fiyat üzerinden işlem yapılması da gündeme gelebilir. Seçim sonrasında olası bir iktidar değişikliğinde yabancıya 5 yıl boyunca gayrimenkul satışının yasaklanacağının açıklanması ve inşaat maliyetlerini indirmenin de fiyatları indireceği vurgulandı.

TWITTER'DA İSYAN

Sosyal medya uygulaması Twitter'da ev almak için bankaya giden fakat rayiç bedel nedeniyle elleri boş dönen vatandaşlar adeta isyan ediyor. Yaşadıklarını anlatan bir vatandaş, “Değeri 1.2 milyon olan ev, açıklanan 'Yeni Evim' projesinden sonra 1.5 milyon TL oldu. Kredi kullanabilir miyiz diye sormak için bankayı aradım ve 'maksimum 400 bin TL kullanabilirsiniz. Rayiç bedeli yüzünden tamamına kredi kullandıramayız' dediler. Ardından fiyatı 1.5-2 milyon TL arasında değişen 20 ev için daha emlakçıları aradım; hepsi için de 400-500 bin TL aralığında kredi çekilebileceğini söyledi. Yani piyasada 1.5-2 milyon TL arasına satılan evler resmiyette 400-500 bin TL aralığında gösteriliyor, bazı müteahhitler vergi kaçırıyor. Etkin ve caydırıcı cezalar olmadığı sürece her açıklanan proje müjde olmaktan çıkıp vatandaşın mağdur olmasına yol açıyor” ifadesini kullandı.

Editör: Yusuf Tomruk