KOAH, kronik obstrüktif akciğer hastalığı anlamına gelen ve solunum yollarının daralmasıyla nefes alıp vermenin zorlaştığı bir akciğer hastalığıdır. KOAH, sigara içenlerde, hava kirliliğine maruz kalanlarda, mesleki risk faktörleri olanlarda ve genetik yatkınlığı bulunanlarda daha sık görülür. KOAH, tedavi edilmediği takdirde ilerleyici bir hastalıktır ve yaşam kalitesini ciddi şekilde bozar.
KOAH, dünyada en yaygın üç ölüm nedeninden biri
Türk Toraks Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Nurdan Köktürk, 16 Kasım Dünya KOAH Günü dolayısıyla yaptığı açıklamada, KOAH’ın dünyada yetişkin nüfusun onda birini etkilediğini ve dünya çapında en yaygın üç ölüm nedeninden biri olduğunu belirtti. Köktürk, KOAH’ın Türkiye’de de önemli bir halk sağlığı sorunu olduğunu, 40 yaş üzeri nüfusun yüzde 14,5’inde KOAH bulunduğunu, ancak bunların yüzde 90’ının hastalığının farkında olmadığını söyledi.Köktürk, KOAH’ın erken tanı ve tedavi ile kontrol altına alınabileceğini, ancak hastalığın geri dönüşü olmadığını vurguladı.
KOAH’ın belirtileri nelerdir?
KOAH’ın en sık görülen belirtileri arasında öksürük, balgam, nefes darlığı, hırıltı, göğüste sıkışma, yorgunluk, kilo kaybı, bacaklarda şişme ve morarma gibi durumlar sayılabilir. Bu belirtiler başlangıçta hafif olabilir ve zamanla şiddetlenebilir. KOAH’ın belirtileri, hastalığın evresine, hastanın yaşam tarzına ve diğer hastalıkların varlığına göre değişiklik gösterebilir. KOAH’ın belirtileri, hastalığın alevlenmesi olarak adlandırılan dönemlerde daha da kötüleşebilir. Alevlenmeler, enfeksiyon, hava kirliliği, alerjenler, stres gibi faktörlerle tetiklenebilir. Alevlenmeler, hastalığın ilerlemesine, hastaneye yatışa ve ölüme yol açabilir.Bu nedenle, KOAH’ın belirtilerini fark etmek ve tedavi için hekime başvurmak çok önemlidir.
KOAH nasıl tedavi edilir?
KOAH’ın tedavisinde en önemli adım, sigara ve diğer tütün ürünlerinin kullanımını bırakmaktır. Bu, hastalığın ilerlemesini yavaşlatır ve yaşam kalitesini artırır. Sigara bırakma konusunda hekimden destek alınabilir. KOAH’ın tedavisinde ayrıca ilaçlar, oksijen tedavisi, solunum egzersizleri, akciğer rehabilitasyonu ve nadiren cerrahi yöntemler kullanılabilir. İlaçlar, solunum yollarını genişletmeye, iltihabı azaltmaya, öksürüğü ve balgamı gidermeye, alevlenmeleri önlemeye ve semptomları hafifletmeye yardımcı olur. İlaçlar, genellikle inhaler (nefes yoluyla alınan) veya nebulizatör (buhar yoluyla alınan) şeklinde verilir. Oksijen tedavisi, kan oksijen seviyesi düşük olan hastalara uygulanır. Oksijen tedavisi, nefes darlığını azaltır, egzersiz kapasitesini artırır, uyku kalitesini iyileştirir ve yaşam süresini uzatır. Solunum egzersizleri, hastanın nefes alıp vermesini kolaylaştırmak, akciğer kapasitesini artırmak, solunum kaslarını güçlendirmek ve oksijen kullanımını optimize etmek için yapılır. Akciğer rehabilitasyonu, hastanın fiziksel, psikolojik ve sosyal durumunu iyileştirmek için bütüncül bir yaklaşımdır. Akciğer rehabilitasyonu, egzersiz, eğitim, danışmanlık, beslenme, ilaç uyumu gibi unsurları içerir. Cerrahi yöntemler, ilaç tedavisine yeterli yanıt vermeyen ve belirli kriterleri karşılayan hastalara uygulanabilir. Cerrahi yöntemler arasında akciğer hacmini azaltma ameliyatı, akciğer nakli ve bronkoskopik yöntemler sayılabilir.
