İzmir, yıllardır süregelen ve Harmandalı Katı Atık Depolama Tesisi'nin 31 Aralık itibarıyla kapatılacak olmasıyla zirveye tırmanan çöp krizinde, tarihinin en radikal ve modern çözümüne hazırlanıyor. Vahşi depolama ve çöp dağları manzarasına son vermeyi hedefleyen İzmir Büyükşehir Belediyesi, Başkan Dr. Cemil Tugay liderliğinde, kentin atık yönetimi paradigmasını kökünden değiştirecek yeni bir master planı devreye sokuyor. Önceliği geri dönüşüme veren, geri dönüştürülemeyen atıklar içinse vahşi depolama yerine modern çöp yakma tesisi (enerji üretim tesisi) modelini benimseyen planın merkezinde, kentin kuzey ve güney aksına kurulacak üç stratejik tesis yer alıyor.
Menderes projesi raftan iniyor: Depolama yok, sadece yakma var
Gündeme Bakış'ta yer alan habere göre, Başkan Tugay'ın yeni yol haritasında en dikkat çeken hamlelerden biri, kentin güney aksı için planlanan tesis oldu. Daha önceki dönemde gündeme gelen ancak Tarım İl Müdürlüğü'nün olumsuz görüşü sonrası rafa kalkan Menderes'teki entegre katı atık tesisi projesi, önemli bir revizyonla yeniden masaya yatırıldı. Başkan Cemil Tugay, projenin en çok tartışılan ve eleştirilen "depolama" kısmının tamamen iptal edildiğini, bölgeye sadece son teknoloji bir "yakma tesisi" kurulacağını açıkladı. Bu stratejik değişiklikle, projenin yer altı sularını kirletme riskinin ortadan kaldırılması hedefleniyor.
Konuyla ilgili net bir tavır sergileyen Başkan Tugay, "Güney kısmında bir yer bulacağız. Menderes’te daha önce konuşulmuş bir yer var, orası da uygun ama tabii Bakanlığın onayına ihtiyacımız var. Ben Menderes’teki yerin uygun olduğunu düşünüyorum; o yüzden burası için de adım atılabilir” diyerek, güneydeki ilçelerin çöp bertaraf sorununu kökten çözecek bu tesis için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın kapısını çalmaya hazırlandıklarını belirtti.
İzmir'in yeni çöp master planı: Öncelik geri dönüşüm
Başkan Tugay, kamuoyunda "çöp tesisi" olarak bilinen yapıların aslında çok daha kapsamlı bir geri dönüşüm ekosisteminin son halkası olacağının altını önemle çizdi. İzmir'in yeni atık yönetimi master planının ana felsefesinin, atığı bir sorun olarak değil, bir hammadde ve kaynak olarak görmek olduğunu belirten Tugay, "Biz çöp diye atılan atıkların önemli bir kısmını geri dönüştürebiliriz; asıl mesele bu. Bunlar sadece plastik, metal, cam ya da kâğıt değil. Aynı zamanda organik atıklarımızı da komposta dönüştürebiliriz" dedi.
Planın detaylarını paylaşan Tugay, mobilya gibi hacimli atıkların öğütülerek yakılabilir hale getirileceğini, hafriyat atıklarının ise yine öğütme işlemiyle inşaatlarda ve yol dolgularında yeniden kullanılacağını söyledi. "Bu özet olarak söylediğim geri dönüşüm kısmı, bizim master planımızın ana ayağını oluşturuyor. Bunlar, atıkların yüzde 60’ından fazlasını oluşturuyor" diyen Tugay, öncelikli hedeflerinin bu geri dönüşüm tesislerini kurmak olduğunu, yakma tesislerinin ise sadece bu süreçten arta kalan ve geri dönüştürülemeyen nihai atıklar için kullanılacağını vurguladı.
Kuzey'e iki tesis: Yamanlar ve Naldöken için süreç resmen başladı
İzmir'in kuzey yakasındaki atık yükünü karşılamak için ise iki ayrı tesis projesi eş zamanlı olarak yürütülüyor. Karşıyaka Yamanlar ve Bornova Naldöken'de kurulması planlanan modern yakma tesisleri için belediyenin resmi adımları attığı öğrenildi. İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin, Naldöken'deki tesis için Valilik bünyesindeki Mahalli Çevre Kurulu'na resmi başvurusunu geçtiğimiz günlerde yaptığı belirtildi. Başkan Tugay, bu iki projenin takvimine ilişkin, "ÇED (Çevresel Etki Değerlendirme) süreci tamamlandıktan hemen sonra başlayacağız ve en kısa sürede yapacağız. Yamanlar ve Naldöken’i aynı anda yapabiliriz ama bunlar Bakanlığın onay süreçlerine de bağlı” diyerek kararlılık mesajı verdi.
'Çöp istemiyoruz' diyenlere Tugay'dan net yanıt: 'Ben de istemiyorum'
Yeni tesislerin planlandığı bölgelerde yaşayan vatandaşların "çöp istemiyoruz" şeklindeki tepkilerini anladığını belirten Başkan Tugay, bu tepkinin temelinde "çöp dökme" ve "vahşi depolama" endişesinin yattığını ifade etti. Vatandaşlara seslenen Tugay, "‘Biz çöp istemiyoruz’ diyenler, aslında buraya çöp dökülmesini, bir dağ oluşmasını istemiyorlar. Ben de onlara diyorum ki; 'Zaten biz hiçbir yere çöp dökmek istemiyoruz. Bunu yapmak istemiyoruz, bizim planımız bu değil, Bakanlığa da başvurumuz bu değil'" dedi.
Kurulacak tesislerin, dumanı, kokusu ve çevreye zararı olan eski tip tesisler olmayacağının altını çizen Tugay, "Bizim planımız tamamen geri dönüşüm ve yakarak bertaraf amaçlı tesislerdir. Bunlar son teknoloji, çevreye bir zararı olmayan yapılardır. İnsanlar bu modern teknolojiyi anladığı zaman itiraz etmeyeceklerdir" diyerek, yeni dönemde şeffaf bir iletişim süreci yürüteceklerinin sinyalini verdi. Bu modern tesislerle, İzmir'in kanayan yarası Harmandalı gibi manzaraların bir daha asla yaşanmayacağı taahhüdünde bulundu.