FEVZİ EFE SEKİTMEZ - Adıyaman merkezli büyük deprem felaketinin acısı hala hafızalarda yer alırken, ufak sarsıntılarda dahi vatandaşlara panik ve korku yaşıyor. Balıkesir’de 6.1’lik deprem çevre iller kadar İzmir’de de hissedildi, vatandaşlar 30 Ekim 2020’deki depremin travmasıyla yeniden yüzleşti.
Jeofizik Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı Sinancan Öziçer ve İzmir Depremzedeler Dayanışma Derneği Başkanı Haydar Özkan, İzmir’de olası bir depremde yaşanabilecekleri, riskli bölgeleri ve son deprem sonrası durumun ne olduğunu değerlendirdi.
“BİR SONRAKİNİ ATLATAMAYIZ”
İzmir’de depreme hazırlık yapılmazsa ağır sonuçlar doğacağını vurgulayan Jeofizik Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı Sinancan Öziçer, Prof. Dr. Günay Çiftçi önderliğinde yapılan çalışmalarda İzmir’de 4 yeni diri fayın tespit edildiğini kaydetti. Körfez’de bilinmeyen çok sayıda fay olma ihtimalini yüksek olarak yorumlayan Sinancan Öziçer, bu konuya ilişkin Ege Bölgesi ve İzmir’de özenli bir çalışma yapılmasının zorunlu olduğunu ifade ederek “Sisam Adası’ndaki fay depremden sonra ortaya çıktı. İzmir ve çevresinde buna benzer gömülü faylar olabilir. Bunların mutlaka ortaya çıkarılması gerekiyor” dedi.
Fayların tespitinin ve takibinin yanı sıra kentteki bina stokuna ilişkin de değerlendirmede bulunan Jeofizik Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı Sinancan Öziçer, 1 milyona yakın yapının büyük çoğunluğunun 1998 ve 1975 deprem yönetmeliklerine göre yapıldığını hatırlattı. Kentsel dönüşümün kaçınılmaz olduğunu ve geç kalınmadan taşın altına ellerin konulması gerektiğini belirten Öziçer, herkese sorumluluk düştüğünü kaydederek şunları söyledi: “Devlet ve belediyeler hibe projelerle destek verebilir. Müteahhitler kâr marjlarını düşürebilir. Kentsel dönüşüm, devlete ve vatandaşla beraberlik içerisinde yapılması gerekiyor. İzmir’de bir milyona yakın bina var, çoğu eski deprem yönetmeliğine göre yapılmış. 6.9 büyüklüğünde bir deprem meydana geldiğinde bu binalar dayanmayabilir. Birçoğu oldukça deforme olmuş durumda. İzmir’deki yapılaşma kötü, zemin eski. Bu durumda bir sonraki depremi ufak sıyrıklarla atlatamayabiliriz. İzmir bu halde depremi kaldıramaz.”
“KÖRFEZDE BİLİNMEYEN FAYLAR”
Konuya çok gecikmeden el atılmasının önemini vurgulayan Öziçer, belirlenen pilot bölgelere öncelik verilerek çalışma başlatılması çağrısını aktararak riskli bölgelerle ilgili “Bayraklı ve Mansuroğlu mahalleleri zemin anlamında riskli. Karşıyaka, Alsancak, Bornova riskli. Alüvyon zemine sahip doldurma sahil bölgeleri tehlikeli. Alsancak’taki tarihi binalar mutlaka güçlendirilmeli. Önümüze gelen her binayı dönüştürelim demiyoruz; ekonomik şartlar ciddi olduğu için önce pilot bölgeler belirlenmeli” ifadeleri kullandı.
“HASARLI EVLERDE YAŞIYORLAR”
İzmir depremi sonrası, deprem mağdurlarınca oluşturulan İzmir Depremzedeler Dayanışma Derneği’nin (İZDEDA) başkanı Haydar Özkan da, bugünkü duruma ilişkin çarpıcı değerlendirmelerde bulundu. Deprem sonrası ağır ve orta hasarlı binalarda yenileme yapıldığını anlatan Özkan, az hasarlı olarak kayıtlara geçen binaların ise hala kullanımda olduğunu anlattı, şunları söyledi; “İzmir’de evi az hasarlı olan 5 bin vatandaşımız var. Orta hasarlı binalar yıkıldı ancak az hasarlılarda hâlâ oturuluyor. Zemini yumuşaklığı defalarca gündeme geldi. Uygun olmayan zeminlerde az hasar bile büyük risk. Bakan, az hasarlı evler için ‘girmeyin’ dedi ama başka bir çözüm söylemedi. Allah korusun, yaşanabilecek depremde çok daha fazla yıkım ve ölüm yaşanabilir. Bu işin partisi, siyaseti olmaz. Herkesin elini taşın altına koyması lazım.”
7369 sayılı kanunda ‘ağır hasar’ ve ‘az hasar’ tanımlarının bulunduğunu ifade eden Özkan, bunların ‘oturulabilir’, ‘oturulmaz’ şeklinde de düzenlenmesi gerektiğine vurgu yaparak “Ağır hasarlı bina yıkılır, devlet yeni ev üretir. Orta hasarlılara güçlendirme kredisi veriliyor ama az hasarlılar için destek yok. Ekonomik durumu olmayan vatandaşlar bu binaları yenileyemiyor. Az hasarlı gösterilen konutlar düşük gelirli, asgari ücretli ve öğrencilere kiraya veriliyor. Öğrenciler ya da maddi durumu kötü olanların canı yok mu?”
“BİNALARI ÇÜRÜMEYE BIRAKTILAR”
Rezerv alanlara yapılan 3 bin evden bin 200’ünün boş olmasına rağmen çürümeye terk edildiğini belirten İZDEDA Başkanı Haydar Özkan, konuya ilişkin şu görüleri aktardı; “Devletin kredi sistemini geliştirmesi lazım. Meblağ artırılıp ödeme süresi uzatılırsa, Dünya Bankası kredisinin koşulları kolaylaştırılırsa insanlar evlerinden daha rahat çıkar. Devletin kira yardımı 6 bin lira, ama İzmir’de kiralar 30 binden başlıyor. Rezerv alanlarda 8 bin 500 konut yapılması planlandı, sadece 3 bin 500’ü tamamlandı. Oralar düzenlenip prefabrik konut yapılmalı, müteahhitlerle anlaşılmalı. Proje alanlarında bin 200 civarında konut boş. Orta hasarlılar öncelikli olmak kaydıyla depremzedelere satış hakkı verilmesini istedik, yapılmadı. Bu şekilde hem kredi yükü hafifler hem de binalar çürümeye terk edilmez. Parti gözetmeksizin, yerel ve merkezi yönetim bu konuya el atmalı.”
BALIKESİR’DE 68 MAHALLEDE YIKIM
AFAD, saat 19.53'te merkez üssü Balıkesir'in Sındırgı ilçesinde 6,1 büyüklüğünde deprem meydana geldiğini duyurdu. Bakan Yerlikaya, 68 mahallede 16 binanın yıkıldığını, 1 vatandaşın hayatını kaybettiğini, 29 yaralının olduğunu paylaştı.
İZMİR’İN RİSKLİ BÖLGELERİ AÇIKLANDI
Jeofizik Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı Sinancan Öziçer, “Bayraklı ve Mansuroğlu mahalleleri zemin anlamında riskli. Karşıyaka, Alsancak, Bornova riskli… Tekrardan bu büyüklükte bir deprem meydana geldirse bu binalar dayanmayabilir. Bu binalar oldukça deforme oldu. İzmir’deki yapılaşma kötü, zemin eski. Yapılaşma kötü olduğu için bundan sonraki depremi ufak sıyrıklarla atlatamayabiliriz. İzmir bu halde depremi kaldıramaz” dedi.
HASARLI BİNALAR ÖĞRENCİYE KALDI
İzmir Depremzedeler Dayanışma Derneği (İZDEDA) Başkanı Haydar Özkan, Az hasarlı binanın malikiyse, kendisi çıkıp güvenli bir konuta oturuyor, yerini kiraya veriyor. Buraya yerleşen öğrenciler veya ekonomik durumu el vermeyen vatandaşların canı can değil mi?” ifadelerini kullandı.