"Muhacirler kaybedilmiş topraklarımızın aziz hatıralarıdır."
Mustafa Kemal ATATÜRK
Tarihçi İlber Ortaylı, mübadeleyi bir tümcede tarif etmiştir; “Her mübadele bir yaradır, izi kalır!”
Ortaylı’ya göre, “Çok sıkıntılı bir süreçtir mübadele. Büyük dramdır. Sanatlar yok olur, kabiliyetler yok olur.”
“Mübadele” sözcüğünü duyduğumda hüzünlenirim, içim sızlar benim de!
****
Eğitimci-Yazar Firdevs Tunçay, ailesinin de maruz kaldığı zorunlu göç öykülerini kitaplaştırmayı sürdürüyor. Tunçay, "Hasretin Çocukları"na imza attı şimdi. Mübadelenin acısını çekmiş, yoksunluklarına katlanmış mübadil bir ailenin çocuğuydu o çünkü. 1924’te Selanik’in Kavala liman kentinden koparılarak getirilmiş mübadildi ataları! Kitapta, Makedonya ve Rumeli muhacirlerinin gerçek öyküleri yer alıyor.
Öyküler, Osmanlı döneminde Adalar Denizi olarak geçen Ege Denizi'nin Batı yakasındaki Balkanlar'dan başlar, doğu yakasındaki Anadolu'ya, Türkiye'ye doğru sürüp gider. Öykülerin kahramanları da; Balkanlar'dan, Makedonya'dan gözleri arkada kalarak Anadolu'ya, Türkiye'ye göç eden Osmanlı'nın son torunlarıdır. Onlar her türlü zulmü ve acıyı yaşayanlardır.
Onlar geldikleri yeni vatanlarında pek de sıcak karşılanmadılar, uyum sorunu da yaşadılar. Oysa onlar yazarın ifadesiyle, "aynı yüreğin iki gözüydüler!"
****
Yazar Kemal Yalçın, kitabın tanıtımını şöyle yapmış: “Firdevs Tunçay, mübadele ve muhacir edebiyatında önemli bir kalemdir. 'Hasretin Çocukları' adlı bu üçüncü kitabında kalbimizin bir parçası, Anadolu’nun zenginliği olan Makedonya ve Rumeli muhacirlerinin gerçek öykülerini anlatmaktadır. Ayrıca Anadolu’daki kültürel mirasın sembollerinden biri olan Efes’i ve Efes Müzesi’ni de tanıtmaktadır. Günümüzde on milyon kadar Makedonya ve Rumeli kökenli muhacir ve mübadil evladı Türkiye’de yaşamaktadır. Yazar Firdevs Tunçay onlardan biridir. Okyanusta bir damladır fakat içinde okyanusu taşımakta, kalbinde, gönlünde muhacirlerin hayatlarından renkli hatıralar, derin izler dalgalanmaktadır. ‘Hasretin Çocukları’ da Firdevs Tunçay’ın diğer kitapları gibi canlı tarihlerin sesleri, hasretleri, umutlarıdır. Okuyunca muhacirleri daha çok seveceksiniz;
Aşağıdan gelir pampur yel tüte tüte
Biz vatandan ayrıldık bel büke büke
Gitme pampur gitme pişman olursun
Makedonya macırlarına kurban olursun”
****
Mübadiller… Doğdukları topraklardan sürüldü onlar. Komşularından koparıldı onlar. Sonra boşalttın yerlere aynı kaderi paylaşanlar yerleştirildi. Buruktular! Yaşamlarında onarılmaz yaralar açılanlardı onlar! Onlar, "Hasretin Çocukları" mübadiller Cumhuriyet'in bağımsızlık ve bütünlüğüne tutkuyla bağlıydılar. Çektikleri onca acıya ve çileye rağmen; “Ay-Yıldızlı bayrak altında yaşamaya geldik be yav”, “Mustafa Kemal çağırdı geldik be yav!” diyendi onlar!
“Hasretin Çocukları”, insan tarihimizi anımsatan bir kitap.
