Haber / Engin YAVUZ

Tırazlı’da geçen yıl 18 Ağustos’ta başlayan ve Beyler-Efemçukuru-Çatalca köyleri arasında 6 bin 647 hektar ormanı kül ettikten sonra üçüncü gün söndürülebilen İzmir tarihinin en büyük orman yangınından sonra “Burayı bir yılda ağaçlandıracağız” sözü verenler, sözünü tutamadı. Bu arada ilk çam filizleri de küllerinden doğarak boy göstermeye başladı.

İzmir tarihinin en büyük yangını olarak tarihe geçen yangın 18 Ağustos günü Tırazlı Köyü yakınlarında rüzgarın en şiddetli olduğu öğle saatlerinde hala öğrenilemeyen bir nedenle başladı. Rüzgarın etkisiyle hızla genişleyen yangın, Türk Ormancılar Derneği’nin raporunda yer aldığı gibi söndürme organizasyonunun yetersizliği nedeniyle kısa süre içinde Beyler, Çatalca ve 15 kilometre ötedeki Efemçukuru köyleri çevresindeki ormanlık alanlara da yayıldı.

Yangını söndürme çalışmalarında Orman Genel Müdürlüğü’ne ait 20 helikopter, 291 arazöz ve dozer, İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne ait 95 arazöz ve mühendis-işçi bin 272 personel görev aldı. Zaman zaman söndürüldüğü sanılan ancak yeniden alevlenen yangın, 54 saatlik çabanın sonunda, çoğu yarım asırlık devasa çam ağaçlarının bulunduğu toplam 17 bin hektarlık ormanın 6 bin 647 hektarlık kısmını kül ettikten sonra güçlükle kontrol altına alınabildi. Yangın sırasında bölgedeki zeytinlikler ve şaraplık kara üzüm üretilen bağlar da büyük zarar gördü.

Pakdemirli 500 hektar demişti

Yangına müdahale konusunda gelen eleştirileri o günlerde “Üzülerek görüyorum ki yangın fırsatçıları var, bunların bir kısmına ben klavye silahşorları diyorum. Yangının ne olduğunu bilmeden hayatlarında bir defa buraya gelmeyen, bu işi siyasal, kişisel ranta çevirmeye çalışan insanlar var. Yangın üzerinden siyasi rant sağlamayı doğru bulmuyorum” diyerek yanıtlayan Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, üç gün süren süren yangının yalnızca 500 hektarlık alanı etkilediğini iddia etti. Orman Genel Müdürlüğü de bu açıklamayı yalanlamadı ve gerçekte ne kadar ormanın kül olduğu hiçbir zaman açıklanmadı. Yangının verdiği zararı İzmir Büyükşehir Belediyesi, Türkiye Ormancılar Derneği, Ziraat Mühendisleri Odası ve TMMOB’un uzmanları tarafından yapılan araştırmaların sonucunda ortaya çıktı.

Yangının tamamen söndürülmesinden sonra Orman Genel Müdürlüğü bölgede hemen kesim ve araziyi yeniden dikime hazırlama çalışmalarına başladı. Kesim, temizlik ve dikime hazırlık çalışmaları bin 100 personel tarafından yürütüldü. İzmir Orman Bölge Müdürü Zafer Derince, hazırlanan alanda ilk aşamada 500 bin fidan dikildiğini, yangın bölgesine bir yıllık süre içinde 5 milyon fidan dikileceğini söyledi. 

Teraslanmayan yerler var

Milli Parklar Av ve Yaban Hayatı eski Genel Müdürü Hüsrev Özkara’nın ikinci başkanlığını yaptığı Türkiye Ormancılar Derneği’nin hazırladığı rapora göre Güzelbahçe İşletme Şefliği alanında 307 hektar, Seferihisar İşletme Şefliği alanında bin 584 hektar ve Yeniköy İşletme Şefliği alanında 4 bin 792 hektar ormanı kül eden yangının ardından, küçük bir bölümü temizlenip dikime hazır hale getirilen alanda, “Doğaya Destek Ol” kampanyasında bağış olarak alınan ilk fidanlar geçen yıl 11 Kasım’da törenle dikildi.

Gazete 9 Eylül için, yangın alanında ilk filizlerin boy verip vermediğini görebilmek için dün Tırazlı’dan Efemçukuru’na kadar bütün yangın alanını dolaştık, şimdiye kadar yapılan çalışmaları inceledik, fidan dikildiği söylenen teraslara girdik, fotoğraflar çektik. 

İzlenimlerimize göre, Tırazlı tepelerinden baktığınızda ufka kadar uzanan 6 bin 647 hektarlık yangın alanında,  alevlerin kül ettiği yamaçların bir bölümünde teraslama çalışmaları tamamlanmış, bu arada yangının ardından kesilerek istiflenen kızılçam tomruklarının taşınma işlemleri hala devam ediyor. Ancak dikim alanlarında yaptığımız incelemede, yol boylarındaki terasların büyük bölümünde dikilmiş fidan göremedik. 

5 milyon fidan yetmez

Ege Orman Vakfı eski Genel Müdürü yangın uzmanı Metin Gençol’a göre yangından zarar gören alanın, dikildiği söylenen 5 milyon fidanla tamamen ağaçlandırılması olanaksız. Gencol’a göre kızılçam ormanlarında yeniden ağaçlandırma yapılırken hektar başına ortalama bin 500 adet kızılçam fidanı dikilmesi gerekiyor. 6 bin 647 hektar için gereken ise 9 milyon 970 bin adet fidan. Yanan araziye söz verilen fidanların tamamı dikilmiş olsa bile şimdiye kadar alanın yalnızca yarısı ağaçlandırıldı. Çünkü yaptığımız inceleme sırasında derin vadilerde henüz dikime hazırlanmamış çok geniş yanık alanlar vardı.

Ege Orman Vakfı eski Genel Müdürü Metin Gençol, “ Yangın sırasında ağaçlardan düşen kozalakların içinde bulunan ve 200  derece ısıya dayanıklı kızılçam tohumları yanan arazinin dikime hazırlanması için yapılan çalışmalar sırasında toprağa karışacak, sonra filizlenecek. Bu ihtimalin olmadığı bölgelere de yapay tohumlama yapılacak, fidan dikilecek. Terasların bir kısmında fidan olmamasına da şaşırdım” dedi.

Küllerinden doğdular

Bu arada arazide dolaşırken, doğanın kendi şartları içinde yanık kozalakların içinden dökülerek toprağa karışan ve küllerinden yeniden doğan ilk fidanları da fotoğrafladık. Uzmanlara göre bu alanın yeniden ormana dönüşmesi için yaklaşık 20 yıl geçmesi gerekecek.