Engin YAVUZ

Ege Bölgesi'nde eylül ve ekim aylarında beklenen yağışın yetersiz kalması, ekim öncesinde suya ihtiyaç duyan çiftçiyi sondaja yöneltti. Ziraat Yüksek Mühendisi Ferdan Çiftçi, yağışsızlığın böyle devam etmesi halinde hububat, sebze ve meyve üretiminde gelecek yıl sorun yaşanabileceğini belirterek, “Gelecek yaz içme suyunda sorun yaşamamak için suyu şimdiden tasarruflu kullanmaya alışmalıyız” dedi.

Ferdan Çiftçi'nin tespitlerine göre 2019-2020 su/tarım yılı yağışları uzun yıllar ortamalarının ve geçen yıl yağışlarının altında gerçekleşti. Ülke genelinde yağışlar normallere göre yüzde 4, geçen yıla göre yüzde 18 azaldı. Ege Bölgesi'nde de yağış miktarı uzun yıllara ortalamalarına göre yüzde 14, geçen yıla göre yüzde 23 daha az. Eylül ayı yağışları ise ortalamalara göre yüzde 43, geçen yıla göre yüzde 51 azaldı. Ekim ayında yağışlarda yüzde yüzde 8 artış gerçekleşse de gelen suyun, barajlara bir etkisi olmadı.

İçme suyu çok azaldı

Tahtalı Barajı'nda içilebilir su miktarı 108.330.000 metrekübe, Balçova Barajı'nda 1.192.000 metrekübe, Ürkmez Barajı'nda 2.521.000 metrekübe, Gördes Barajı'nda 24.810.000 metrekübe, Çeşme Alaçatı Barajı'nda ise 2.410.000 metrekübe geriledi. Ege'de tarımsal sulama için inşa edilen Demirköprü, Beydağ, Kemer, Avşar, Çine, Çaltıkoru, Kestel barajlarında su yok denecek kadar azaldı, Gediz Ovası sulamasında kullanılan Marmara Gölü ise kurudu. Günlük su tüketiminin ortalama 620.000 metreküp olduğu İzmir'de de su kaynaklarının hızla azalması, gelecek yıl içme suyu sıkıntısı yaşanabileceği ihtimalini de gündeme getirdi.

Üretimi etkileyebilir

Önümüzdeki günlerde tarımsal alanlarda kış ekimleri için faaliyetlerin başlayacağını belirten Ziraat Yüksek Mühendisi Ferdan Çiftçi şöyle dedi:

“Sıcaklıklar mevsim normallerine göre yüksek ve kasım ayının 10 günü geçtiği halde hala yeterli yağış yok. Bu ayın geriye kalan günlerinde, aralık ve ocak aylarında da kuraklık devam ederse başta buğday olmak üzere hububat ekiminde, kışlık sebze üretiminde sulama ihtiyacı ortaya çıkacak. Toprağın ve yeraltı su kaynaklarının beslenmesi çok önemli. Yağış olmadığı için çiftçimiz şu anda tarlasını sulamak zorunda. Eskiden 50 metreden çıkarılabilen su şimdi 200 metrede zor bulunuyor ve bunun sonu yok. Yağış olsa bile istikrarlı yağmalı. Şiddetle yağan yağmurun toprağa yine bir faydası yok toprağı da sürükleyin denize akıp gidiyor. Yağış miktarı kadar yağışlı gün sayısı, yağışın nasıl alındığı (Yağmur, kar, dolu, çiy, kırağı gibi) son derece önemli. O nedenle bizim suyu tasarruflu kullanıp, planlamalarımızı; yani tarımsal ürün desenimizi, şehir planlamamızı ve endüstri planlamamızı buna göre yapmamız şart.”

Tasarruf gerekli

Salgın nedeniyle evlerde geçirilen zamanın da arttığını belirten Çiftçi, “Şimdi evsel tüketime de dikkat etmemiz gerekiyor. Su hepimizin ortak malı, tasarruflu kullanmak zorundayız. Yoksa hava böyle giderse gelecek yaz İzmir'de de içme suyu sıkıntısı gündeme gelebilir” diye konuştu.

Bir tek damla su bile artık değerli

Dörtte üçü sularla kaplı olduğu halde sahip olduğu su kapasitesinin yalnızca yüzde 3'ü kullanma suyu olan gezegenimizin en büyük sorunu yakın gelecekte kuraklık olacak. Sanayileşme, nüfus artışı, suyun kirlenmesi ve bilinçli tüketilmeyişi nedeni ile su kaynaklarımız hızla tükeniyor. Bunun için de bireyler olarak tasarruf etmemiz şart. İşte pratik tasarruf yöntemleri:

Evlerde suyun % 35'i banyoda, % 30'u tuvalette, % 20'i çamaşır ve bulaşık yıkamada, % 10'u yemek pişirme ve içme suyu olarak, % 5'i ise temizlik amacıyla kullanılıyor. Bu nedenle evdeki bozuk muslukları tamir edersek bir musluktan yılda 1 ton su, tıraş olurken, diş fırçalarken kapatılan musluklardan kişi başına yılda 12 ton su, duş süresini 1 dakika azalttığımızda yılda kişi başına 18 ton su, bulaşıkları elde değil de makinede yıkadığımızda yılda ortalama 40 ton su tasarruf etmek mümkün.

Birkaç kez kullanın

Sebze ve meyveleri elde yıkamak yerine su dolu bir kapta yıkayalım. 4 kişilik bir ailede bu yöntemle yılda ortalama 18 ton su kurtarılabilir. İçme suyu dışındaki suları birkaç kez kullanmaya çalışabiliriz. Sebze ve meyveleri yıkadığımız suyla ya da çamaşır makinelerinden çıkan suyla balkonlarımızı yıkayabiliriz. Sifonu gereksiz yere çekmemeliyiz. Sifonun bir kez çekilmesi ile 10 lt su harcanır. Dört kişilik bir ailenin fertleri günde bir kez sifonu amacı dışında çekerse, yılda 16 ton su harcamış olur. Musluklarda ve duş başlıklarında su akışını azaltan, ancak su basıncını arttıran yeni sistemleri kullanmalıyız.

Barajlarda son durum

İzmir barajlarındaki son durum da kuraklık konusunda yapılan uyarıların ne kadar ciddi olduğunu gözler önüne seriyor. İzmir'e içme suyu sağlayan en büyük baraj konumundaki Tahtalı Barajı'ndaki su seviyesi 2019 yılındaki seviyenin 83 milyon 994 bin metreküp altında. Yılan hikayesine dönen Gördes Barajı'ndan ise halen su verilemiyor. Tabloda İzmir barajlarının son durumu ve 2019 yılı verileri kuraklık gerçeğini tüm çıplaklığıyla ortaya koyuyor.