Haber/ Didar DEMİRCİ
Türkiye Mühendis ve Mimarlar Odaları Birliği (TMMOB) Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) İzmir Şubesi yönetimi, İçişleri Bakanlığı'nın yayımladığı, “Mevsimlik Tarım İşçileri ve Hayvancılık Faaliyetleri ile İlgili Genelge”den tarım iş kolunda çalışan 5 milyon kişinin ne kadar haberdar olduğunu sordu. Çoğu işçinin genelgeye dair bir fikrinin dahi olmadığını ve ne yapacaklarını bilmediklerini öne süren ZMO İzmir Şubesi'nin açıklamasında, “İlgili kurumlarca ivedilikle gerek mesaj gerekse her türlü sosyal bilgi ağı oluşturularak işçilerin bilgilendirilmesi büyük önem taşımaktadır” denildi. Genelgenin kağıt üzerinde kalmaması gerektiği belirtilen açıklamada, “Mevsimlik tarım işçilerinin çoğunun tek bir ilde değil sezon boyunca birçok ilde çalıştığı göz önünde bulundurulursa, bu işçilerin il arası geçişlerinin takibinin düzenli olarak yapılması gerekmektedir. Genelgede söz edilen ulaşım şartlarının uygulanabilirliği maddi açıdan büyük bir yük getirmektedir. Önceden transit dolmuşlarla 15-20 işçi götürülürken genelge ile bu sayı 10’a indirilmiştir. İlgili bakanlıkların maddi destek sağlamaması durumunda işçilerin gerekli bölgelere ulaşımı sıkıntıya girecektir” uyarısında bulunuldu.
İkilemde kaldılar
Çoğu tarım işçisinin hastalık korkusu ve ekmek kazanma ikilemi arasında kaldığının vurgulandığı açıklamada şu ifadelere yer verildi: “Tarım işçi sayısında düşüş yaşanma ihtimali yüksektir. Aynı zamanda 20 yaş altı ve 65 yaş üstü sokağa çıkma yasağı da eklenince tablo daha da ağırlaşmaktadır. Özellikle mevsimlik tarım işçiliği tüm hane halkının iş gücü üzerine kurulmuştur. Çocuklarını evde bırakamayacak olan ailelerin istihdama katılmaları mümkün değildir. Bu konu ile ilgili hiçbir açıklama ya da ek bir genelge yayınlanmamıştır. İçişleri Bakanlığı`nın ‘Mevsimlik Tarım İşçileri ve Hayvancılık Faaliyeti ile İlgili Genelge’sinde söz edilen barınma ve yaşam alanlarının sağlanabilirliği için yapılacak olan çalışmalar nelerdir? Barınma ve yaşam alanlarının uygun koşulara getirilmesi hususunun maddi yükü sadece üreticilere bırakılmamalıdır. Bu konuda üreticilerin ve tarım işçilerinin nakdi olarak desteklenmesi gerekmektedir. Tarım işçilerinin, barınma yerlerinden bahçe ve tarlalara ulaşımında bakanlık ve yerel hizmetler bünyesindeki araçların (otobüs- minibüs) tahsisi ile transfer edilmeleri gerekiyor. Böylece hem hijyen koşulları denetlenebilir hem de maddi olarak destek sağlanmış olur. Sektörün en büyük sorunu olan kayıt dışı istihdam özellikle bu dönemde en büyük risk olarak karşımıza çıkmaktadır. Öncelikli olarak tarım işçilerinin kayıt altına alınmasının önündeki tüm engeller kaldırılmalıdır. Sosyal güvencesi garanti altına alınmalıdır.”
Kayıt dışı sorunu
Sektörde büyük oranda istihdam edilen, Suriyeli geçici sığınmacı statüsündeki işçiler ve yabancı uyruklu diğer işçiler konusuna da değinilen açıklama şöyle tamamlandı: “Tarım sektöründe istihdam oranı çok yüksek olan bu gruptaki işçilerin çoğunun kayıt dışı olarak çalıştırıldıklarını bilmekteyiz. Suriyeli geçici sığınmacı statüsündeki işçilerin il değiştirme süreçlerinde İl Göç İdaresi tarafından verilen seyahat izinlerinin ivedilikle Valilik Bünyesinde kurulan Tarım Kurulu`na bildirilmesi gerekmektedir. Mevsimlik tarım işçilerinin il içi veya il dışından çalışacakları alanlara gelinceye kadar olan süreç, iş paketleri halinde, adım adım hangi işin ve hizmetin hangi kurumlarda kimlerin sorumluluğunda olduğu planlanarak, bir akış şemasıyla birlikte protokollere bağlanmalıdır.”
