Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO) Yönetim Kurulu Başkanı Ender Yorgancılar, üretimden satışlar kriterine göre 100 büyük firmayı açıkladı. Ülkedeki ekonomik gelişmeleri değerlendiren Yorgancılar, 45 yıldır iş hayatının içinde olduğunu söyleyerek, " İşlerin düzeleceğine inanıyorum. Belli zaman kaybettik ama sonunda işler yoluna girecek" dedi.
EBSO Yönetim Kurulu Başkanı Ender Yorgancılar, 37 yıldır büyük firmaları açıkladıklarını belirterek 2018 yılında bir değişiklik yaparak üretimi ve merkezi İzmir’de olan firmaların Türkiye genelindeki üretim rakamlarını da değerlendirmeye aldıklarını söyledi. Ayrıca üretimi İzmir dışında olan ama vergisini burada ödeyen firmaların değerlendirmeye dahil edilmediğini ifade eden Yorgancılar, "Tamamen İzmir’de istihdam sağlayan ve üreten firmaları ön plana çıkarmayı amaçladık. Firma olarak bakıldığında 2018 sonunda 81 firma kar beyan ettiğini, 58’inin Ar- Ge yaptığını, 26’sının yabancı sermayeli olduğunu, 19’unun da 2018 bilançolarını zararla kapattıklarını görüyoruz. Sektör olarak ilk 100’ün içinde bakıldığında ise 19’unun kimya ve kimyasal ürünler firmaları, 24’ünün gıda, 16’sının demir çelik, 12’sinin taşıt otomotiv yan sanayi, 9’unun tekstil, 7’sinin maden, 7’sinin kağıt basım, 3’ünün makine, enerji, ağaç ve mobilya sanayisinden ise birer firma var" dedi. Listedeki ilk 10 firmanın 100 büyük firmanın üretimden satışlarının yaklaşık yüzde 57’sini yaptığını anlatan Ender Yorgancılar, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Toplam 106 milyar liralık net satışların 94 milyar lirası üretimden satışlardan oluşuyor. Yani net satışların yüzde 89’u üretimle ilgili. Yüzde 11’i de üretim dışında. 100 büyük firmamızın dış ticaret performansını incelediğimizde 6.5 milyar dolarlık ihracat ve 12 milyar dolarlık ithalat yaptıklarını görmekteyiz. Yani net ithalatçı pozisyonundayız. İzmir’in ithalatı yaklaşık 9 milyar dolar civarında. Üretimi dışarıda olan firmaların da ithalat rakamları da bu değerlendirmey dahil edildi. Firmaların hammadde olarak dışarıya bağımlı olduğunu görebiliyoruz. Tekstil, mermer grubu da net ihracatta öne çıkan sektörler. Bu sektörlerin ithalata bağımlılığı önemli ölçüde az ama gıda ve kimya gibi sektörler maalesef ülkemizde petrol olmadığı için dışa bağımlılığı yüksek sektörler arasında yer alıyor."
Firmalarda finansman giderleri
EBSO Başkanı Ender Yorgancılar, Türkiye’deki firmaların yatırımlarının tamamını banka kredileriyle yaptığını belirterek şöyle dedi:
"Bankaların sistemin içindeki payı önemli ve büyük. Nakit dengesi açısından bakıldığında kısa vadeli borçların toplam borçlar içindeki oranı daha yüksek. Çünkü sanayici uzun vadeli kredi bulamadığı için kısa vadeli krediler kullanıyor. En fazla 6 aylık krediler kullanıyor. Sanayicinin yeni bir yatırımı para kazanır hale getirmek için en az 4-5-6 yıl uzun vadeli kredi alması lazım. Türkiye’deki mevduatın ortalaması 35- 40 gün arasında. Bankalar ise maksimum 6 aylık krediler veriyor. Bu da şirketlerimizin nakit açısından riskini yükseltiyor. Faiz oranlarının yüksek olması nedeniyle finansman giderleri yüksek seyrediyor."
Kur farkının etkisi
Kur farkı nedeniyle firmaların bazı sıkıntılar yaşadığına dikkat çeken Ender Yorgancılar, kur istikrarının önemini vurgulayarak, "Kurdaki dalgalanmalar firmaların zarar etmesine neden oldu. Yabancı sermaye ve yerli firmaların analizini yaptık. Yabacı firmalar da bu iniş çıkışlardan etkilendi" dedi. 2018 yılındaki ekonomik ortama bakıldığında büyüme oranının 2.6’larda olduğunu ifade eden Yorgancılar, Merkez Bankası’nın enflasyon oranını revize ettiğini hatırlatarak doların 6.05’lerden 6.43’e yükselmesiyle Türk Lirası’nın en az yüzde 5 değer kaybı yaşayacağını dile getirdi.
Seçimler
İmalat sanayisindeki büyümenin kendileri için çok önemli olduğunu hatırlatan Başkan Yorgancılar, üretim olmadığı zaman kalkınmanın hayal olduğunu savundu. 2019 yılındaki ekonomik gelişmelerle ilgili bazı öngörülerde bulunan Yorgancılar şöyle devam etti:
"1990’lı yıllarda seçim bittikten sonra partiler erken seçimi dillendirirdi. Şimdi seçimleri zamanında yapabilen bir ülke haline geldik. Bu da ülkemizin demokrasisi açısından önemli. Yerel seçimlerin mart sonunda biteceğini tahmin ettik. İtirazlar nedeniyle 23 Haziran’da İstanbul’da seçim yenilenecek. Hem Ramazan ayı hem bayram tatili ve seçimin haziran sonunda olması bize mayıs ve haziran aylarını da kaybettirdi. Herkes yatırım yapacaksa seçimi bekliyor. Ekonomi ikinci planda kaldı. Hükümetin açıklamaları yaparak yatırım ortamını normalleştirmesini bekliyoruz."
Teröre küresel çözüm önerisi
Küresel piyasada jeopolitik risklerin de bulunduğunu ifade eden EBSO Yönetim Kurulu Başkanı Yorgancılar, Çin ve ABD’de arasındaki gerilimi hatırlatarak, "İki ülke birbirlerine gümrük vergileri uyguluyor. İki dev stratejik ülkelerin arasındaki gerilimin dışında kalmamız söz konusu değil. Sadece bu değil. S-400’ler, F-35’ler, İran ambargosu, doğalgaz fiyatları, terör. Terörü biz yıllardır tanıyoruz. Ama dünya terörle 11 Eylül’de tanıştı. Terör küreselse çözüm de küresel. Bütün ülkelerin taşın altına elini koyması lazım. Sadece bizden beklemeleri son derece yanlış" dedi. İş insanlarının gündeminde erken seçim olmadığını anlatan Yorgancılar, "Dış politika adımlarına bakıldığında Avrupa Birliği entegrasyonunda 67 maddeyi gerçekleştirdik. Ülkemiz elinden geleni yapmaya devam ediyor. Ancak 1990’lı yıllardan beri AB kapısında bekliyoruz. Gümrük Birliği antlaşmasının gözden geçirilmesi gerekir. Bugün yeni bir hikaye yazmak lazım. En büyük sermaye müteşebbis varlığı. İhracatın yüzde 92’si sanayi ürünlerinden oluşuyor. 1990’lı yıllarda tarım ürünlerinden oluşuyordu. Katma değerli üretim ve dijitalleşme doğrultusunda ilerlenmesi yeni doğrudan yatırımların ivedilikle teşvik edilmesi gerekir. Moral bozmak yok. 45 yıldır iş hayatının içinde bir sürü kriz gördüm. Bu uzun sürdü ama bu da geçecek. Hepimizin birlik içinde olması gerekir" dedi.
Konuşmasının sonunda güvenliğin önemli olduğunu belirten Ender Yorgancılar, "Parayı her zaman kazanırsın, kaybedersin ama Atatürk ve silah arkadaşları bu ülkeyi aslanın karnından çekip çıkarıp bize verdiler. Biz de ona sahip çıkıp büyütüp yeni nesillere en iyi şekilde emanet etmek zorundayız. İkinci 6 ay ile ilgili umutsuz bir yaşam yok. İşlerin düzeleceğine inanıyorum. Belli zaman kaybettik ama sonunda işler yoluna girecek" dedi.
Üretimden satışlara göre ilk 10 firma şu isimlerden oluştu:
1- Tüpraş-İzmir Rafineri
2- Petkim
3- İzmir Demir Çelik,
4- Philsa Philip Morris
5- BMC Otomotiv
6- JTI Tütün
7- Özkan Demir Çelik
8- Kocaer Demir Çelik
9- Abalıoğlu Yem-Soya
10- Pınar Süt
