Dilin ve teknolojinin evrimini her yıl seçtiği kelimelerle kayıt altına alan prestijli Collins Sözlüğü, 2025 yılına damgasını vuran terimi duyurdu. Bu yılın kelimesi, teknoloji dünyasında hızla yayılan ve programlama anlayışını kökten değiştirmeye aday olan "vibe coding" oldu. İnsanların günlük konuşma dilini kullanarak yapay zeka (AI) yardımıyla karmaşık bilgisayar kodları yazdırmasını ifade eden bu yenilikçi yaklaşım, yazılım geliştirmenin geleceğine dair önemli ipuçları taşıyor. Bu seçim, yapay zekanın soyut bir kavram olmaktan çıkıp, yaratıcılığın ve üretkenliğin merkezine yerleştiğinin de bir kanıtı olarak kabul ediliyor.
Kod yazmanın yeni sanatı: 'Vibe coding' nedir?
"Vibe coding," en basit tanımıyla, bir geliştiricinin sezgilerine, hislerine ve doğal dil ifadelerine dayanarak yapay zekaya ne istediğini anlatması ve yapay zekanın bu "his" veya "atmosferi" (vibe) işlevsel bir bilgisayar koduna dönüştürmesi sürecidir. Terim, teknoloji dünyasının en vizyoner isimlerinden biri tarafından ortaya atıldı. Tesla'nın eski yapay zeka direktörü ve OpenAI'nin kurucu mühendislerinden olan Andrej Karpathy, bu kavramı ilk kez kullanarak kodlama sürecinin artık sadece katı sözdizimi kurallarına değil, aynı zamanda insan sezgisi ve yaratıcılığına da dayalı olabileceğini öne sürdü. Collins Sözlüğü de bu tanımı benimseyerek, "vibe coding"i, doğal dille yönlendirilen yapay zekanın, bilgisayar kodu yazımına yardımcı olmak için kullanılması olarak resmen tanımladı. Bu, klavyeye dokunmadan, sadece konuşarak veya yazarak bir uygulama geliştirme fikrini gerçeğe bir adım daha yaklaştırıyor.
İnsan ve makinenin kusursuz birleşimi
Collins Sözlüğü'nün genel müdürü Alex Beecroft, bu seçimin ardındaki felsefeyi açıklarken, dilin teknolojiyle birlikte nasıl evrildiğini mükemmel bir şekilde yansıttığını belirtti. Beecroft, "Collins'in Yılın Kelimesi olarak ‘vibe coding’i seçmesi, günümüzdeki teknolojik devrimin ruhunu yakalıyor. İnsan yaratıcılığı ile makine zekâsının bu kusursuz birleşimi, doğal dilin bilgisayarlarla olan etkileşimimizi nasıl kökten dönüştürdüğünü ve gelecekte nelerin mümkün olabileceğini ortaya koyuyor" ifadelerini kullandı. Bu yaklaşım, kodlama becerisi olmayan ancak harika fikirleri olan milyonlarca insan için teknoloji geliştirme kapılarını aralama potansiyeli taşıyor ve inovasyonun demokratikleşmesi adına devrim niteliğinde bir adım olarak görülüyor.
Pandemiden yapay zekaya: Son 5 yılın kelimeleri ne anlatıyor?
Collins Sözlüğü'nün geçmiş yıllarda seçtiği kelimeler, küresel çapta toplumsal ruh halinin ve gündemin bir yansıması niteliğinde. 2025'in "vibe coding" seçimi, bu trendin ne kadar isabetli olduğunu bir kez daha gösteriyor. İşte son beş yılın kelimeleri ve anlamları:
-
2020: Lockdown: COVID-19 pandemisinin zirvesinde seçilen bu kelime, "seyahat, sosyal etkileşim ve kamusal alanlara erişim üzerine katı kısıtlamaların uygulanması" anlamına geliyordu ve tüm dünyanın ortak deneyimini özetliyordu.
-
2021: NFT: Dijital sanat ve mülkiyet kavramlarını altüst eden ve blockchain teknolojisiyle hayatımıza giren "eşsiz dijital varlıkları" ifade ediyordu.
-
2022: Permacrisis (Sürekli kriz): Pandeminin ardından gelen ekonomik ve politik istikrarsızlıkları tanımlamak için kullanılan bu terim, "uzun süreli bir istikrarsızlık ve güvensizlik dönemi" olarak kayıtlara geçti.
-
2023: AI (Yapay zeka): Yapay zekanın kısaltması olan bu terim, teknolojinin artık herkesin hayatına dokunduğu bir yılı simgeliyordu.
-
2024: Brat: Britanyalı şarkıcı Charli XCX tarafından popülerleştirilen ve "kendine güvenli, bağımsız ve hedonist bir tavırla karakterize edilen" bir yaşam tarzını ifade eden bu kelime, kültürel bir akımı temsil ediyordu.
Bu sıralama, dünyanın son beş yılda kapanmalardan dijital varlıklara, sürekli kriz halinden genel yapay zeka farkındalığına ve şimdi de yapay zekanın spesifik bir uygulaması olan "vibe coding"e nasıl evrildiğini açıkça gösteriyor.