Bir okurumuz soruyor: “Oğlum 4 yıldan beri çalıştığı işyerinden geçen yıl askere giderken kıdem tazminatını da alarak ayrılmak zorunda kaldı. Oğlumun askerliği bir ay sonra bitiyor. Askerlikten sonra oğlumu eski işvereni işe almak zorunda mı?”


4857 sayılı İş Yasası’nın 31'inci maddesinin 4' üncü fıkrasında “Herhangi bir askeri ve kanuni ödev dolayısıyla işinden ayrılan işçiler bu ödevin sona ermesinden başlayarak iki ay içinde işe girmek istedikleri takdirde işveren bunları eski işleri veya benzeri işlerde boş yer varsa derhal, yoksa boşalacak ilk işe başka isteklilere tercih ederek, o andaki şartlarla işe almak zorundadır. Aranan şartlar bulunduğu halde işveren iş sözleşmesi yapma yükümlülüğünü yerine getirmezse, işe alınma isteğinde bulunan eski işçiye üç aylık ücret tutarında tazminat öder” hükmüne yer verilmiştir.


Yasa hükmünden de anlaşıldığı üzere oğlunuz askerliğini bitirdiği tarihten itibaren 2 ay içinde başvurması halinde eski işvereni onu, işyerinde yaptığı eski işleri ya da benzeri işlerde boş yer varsa hemen, yoksa boşalacak ilk işe öncelikli olarak almak zorundadır. Burada söz konusu olan 2 aylık süre hak düşürücü olup, terhis belgesinin ertesi gününden itibaren başlayan 60 gündür. İspat hukuku açısından başvurunun yazılı yapılması gerekir.


Askerlik bitiminden sonra yasal süre içinde başvuruya ve işyerinde boş yer bulunmasına karşın işçinin işe başlatılmaması halinde işverence ödenmesi gereken ücret tutarındaki tazminat neye göre belirlenecektir? Yasa maddesinde bu konuda açıklık bulunmamakla birlikte, kanımızca burada kastedilen ücret, eski çalıştığı işte o anda çalışan işçinin aldığı ücret olmalıdır. Yine ödenecek tazminat 3 aylık çıplak ücret tutarında olacaktır.


Son olarak söylemek gerekirse, oğlunuzun işe başlatılmaması ve 3 aylık ücret tutarındaki tazminatın ödenmemesi durumunda oğlunuzun iş mahkemesinde dava açması gerekmektedir.


Bir başka okurumuz soruyor: “Kendim isteğe bağlı sigortalı iken emekli oldum. İki ay önce vefat eden eşim özel bir bankadan emekliydi. Şu anda kendi emekli maaşımın yanı sıra eşimden de aylık almaktayım. Babam Emekli Sandığı emeklisi iken önce kendisi, arkasından da ondan aylık alan annem vefat etti. Şimdi ben aynı zamanda babamdan da maaş alabilir miyim?”


Siz ve dul aylığı aldığınız eşiniz Emekli Sandığı'ndan emekli olmadığınız için Emekli Sandığı'ndan emekli aylığı almakta iken vefat eden babanızdan, sizden başka hak sahibi yoksa onun aylığının yüzde 50’si oranında yetim aylığı alabilirsiniz. Bunun için SGK’ya başvurmanız gereklidir.