Gökçe ADAR ÇUBUKÇUOĞLU-ÖZEL HABER Sosyal Güvenlik Müşaviri Dilek Ete, EYT'liler için adım adım yapılması gerekenleri anlattı. Öncelikle, yasanın resmileşmesinin beklenmesi gerektiğini söyleyen Ete, şunları söyledi: “Öncelikle, E-devlet'ten barkodlu hizmet dökümünü almaları lazım. 'Ben EYT'li miyim' diye soran çok fazla kişi var. Eskiden emeklilik süreçleri farklıydı. Ancak, yapılan açıklama ile birlikte, SSK, Bağ-kur ve emekli sandığı ayrım gözekmeksizin 8 Eylül 1999 öncesi girişi olan herkes EYT'lidir. EYT, meclisten geçtikten sonra, Resmi Gazete'de yayınlandıktan sonra, EYT'li kişiler e-devlet üzerinden hizmet dökümünü barkodlu olarak alınacak. Orada ilk 'prim yatan' sigorta girişi ne zaman ona bakılacak. E-devlet üzerinden başvuracaklar; sistem üzerinden 'Gelir tasis başvurusu'na tıklanacak, TC yazılacak. Sonrasında zaten sistem yönlendiriyor ve tüm bilgileriniz çıkıyor. Size bir numara veriyor ve başvurunuz alınmış olunuyor. Bu şekilde, online olarak başvurunuzu yapabilirsiniz. İsteyen kuruma giderek de başvurabilir. Yasa resmileşir, resmileşmez mutlaka başvuru yapılmalı, başvuru ne kadar geç olursa emekli maaşları geç bağlanır. SGK'ya gidip ya da PTT'ye giderek başvurular yapılabilir.”

BORÇLANMA OLACAK MI?

Ete: “EYT kapsamında olmadan borçlanmalar yapılarak EYT'li olunabilir. Bu borçlanmalar; askeri borçlanması ya da yurt dışı borçlanmalar. İlk sigortalı olduğunuz tarihi öne taşıyabiliyor. Bu yüzden ilk girişiniz 8 Eylül 1999 öncesi olmadan borçlanmalar ile 2000-2001 girişinizi 1999 öncesine taşıyarak bu yasa içerisine girebilirsiniz. Mesela, ilk girişiniz 8 Eylül 1999 değil. 2001'de askere gittiniz, askerlik borçlanması yaparak hiç sigorta girişi olmamasına rağmen 8 Eylül 1999 öncesine girişinizi çekebilirsiniz. Ya da ilk işe giriş 2001 ama onun öncesinde 6 yıl doktora yaptınız, doktoralık süreciniz var ya da avukat stajı yaptınız bu süreci borçlanarak emeklilik tarihinizi geri çekerek, EYT kapsamına girebilirsiniz. Fakat doğum borçlanmasında ne yazık ki bu yok. Doğum borçlanmasında devlet diyor ki, 'Önce işe gireceksin, sonra doğum yapacaksın' hayatın olağan akışına aykırı. Bir sürü işe girmeden önce evlenen ve doğum yapan kadın çalışanlar var. SSK yasalarına göre emeklilik bir hak ve bir eşitlik içerisinde olması lazım. İlk sigorta girişinden sonra yaptığın doğumlar sayılıyor ondan önceki doğum sayılmıyor. Bunun da mutlaka düzenlenmesi gerekiyor. Bütün kadınlara, doğum borçlanmasının tanınması gerekiyor. Ancak eğer kadın staj ve çıraklıktan sonra doğum yapıp işe girdiyse bu durum da borçlanarak 8 Eylül 1999 öncesine çekiliyor.”

STAJ VE ÇIRAKLIK SAYILACAK MI?

Ete: “Staj ve çıraklık bizim yasamızda başlangıç değil. Mesela, hizmet döküm belgesinde örneğin giriş 92 çıkıyor. Bu tarihi sigorta olarak başlangıç kabul ediyorlar. Bu doğru bir şey değil. Biz, hizmet dökümünü alıp bizim adımıza prim yatan ilk tarihe bakmamız lazım. Sigorta için önceden bir sigorta numarası almanız, kart numarası almanız bir sigorta kartınızın olması sizin sigorta girişinizin yapıldığı anlamına gelmiyor.”

GURBETÇİLER YARARLANACAK MI?

Ete: “Türkiye'de ilk girişi 8 Eylül 1999 öncesi olan ve sonradan yurt dışına gitmiş gurbetçi vatandaşlar bu yasadan yararlanabilir. Hiç Türkiye'de girişi olmasa da borçlanma yaparak EYT kapsamına girip borçlanma da yapılabilir”

EYT'Lİ ÇALIŞAN NE YAPACAK?

Ete, şöyle devam etti: “Şu an aktif çalışan bir EYT'li mutlaka iş yerinden çıkış yapması lazım. Öncelikle, işveren işçiyi 'emekli sebebiyle, 8 koduyla' işten çıkaracak. Sonrasında işçi E-devlet üzerinden emeklilik başvurusu yapabilir. Eğer, EYT'li işçi aynı iş yerinde çalışmaya devam edecekse, emeklilik başvurusundan 1 gün sonra iş yeri SGDP'li olarak yani EYT'li işçi olarak tekrar işe alabilir.”

BAĞ-KUR'LU EYT KAPSAMINDA MI?

Bağkurlu olan bir kişinin EYT'den yararlanıp, yararlanamayacağı konusuna da açıklık getiren Ete, “SSK girişli bir kadın çalışan, 20 yıl çalışıp 5 bin gün ile emekli olabiliyor. SSK girişli bir erkek çalışan da 25 yıl çalışıp 5 bin günde emekli olabiliyor. Ancak Bağ-kur'da durum farklı. Bağ-kur'lu bir kadın çalışan 7 bin günde emekli oluyorken, erkek çalışan ise 9 bin günde emekli olabilir. Dolayısıyla, Bağ-kur'lu çalışanlar için bir düzenlemenin yapılması gerekiyor. Vatandaşların, gün prim sayıları düzentilmesi gerekiyor. Devlet kişileriyle değil, mutlaka SGK uzmanlarıyla genişçe bir toplantı ile emeklilikte Bağ-kur sorunu çözüme ulaştırılması gerekiyor” diye konuştu.