Hazırlayan/ Erkan İYİGÜNGÖR

Sosyal medyada ve bazı gazetelerde yar alan haberler Suriyeli mülteciler hakkında olumsuz bir imaj yaratıyor. Ülkelerindeki savaştan kaçarak Türkiye’ye sığınan Suriyelilerin su, elektrik ve doğalgaz faturası ödemediği, devletten maaş aldıkları, üniversitelere sınavsız girdikleri, hastanelerde sıra beklemedikleri iddiaları toplumda tepki yaratıyor. Mülteciler Derneği de hazırladığı bir raporla, toplumda doğru bilinen iddialara açıklık getirdi.

Devletten maaş alıyorlar: Türkiye Cumhuriyeti devleti ne şimdi ne de bundan önce kendi kaynaklarını kullanarak Suriyeliler’e aylık bağlamadı. Suriyeliler için yapıldığı söylenen harcamalardan kasıt, onlara verilen maaşlar değil, kampların kurulması, alt yapı, gıda, sağlık, eğitim ve güvenlik gibi alanlarda yapılan harcamalardır. Geçici koruma veya Uluslararası koruma altında olan ve belli şartları sağlayan kişilere AB tarafından finanse edilen ve ismi Sosyal Uyum Yardımı (SUY) olan 120 liralık bir aylık veriliyor.

Çalışma izni alıp, istedikleri yerde çalışıyorlar: Bir yabancının Türkiye’de çalışabilmesi için Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'ndan o kişiye ait bir çalışma izni çıkarılmış olması gerekiyor. Çalışma izni, işe alınacak yabancı tarafından değil, işyerinde yabancı çalıştırmak isteyen işveren tarafından alınır. Bir yabancının çalışma izni alma yetkisi yok.

Suriyeli esnaf vergi vermiyor: Vergi denetimi illerde ve ilçelerde yetkili vergi müdürlüğüne bağlı personel tarafından yapılır. Kaçak çalıştırılan veya vergi vermeyen bir işletme varsa bu onlara verilen bir haktan dolayı değildir. Suriyeli esnafın vergi konusunda ne bir muafiyeti ne de bir ayrıcalığı vardır.

İstedikleri üniversiteye sınavsız giriyorlar: Ne devlet üniversitelerinde ne de özel üniversitelerde Suriye uyruklu öğrenciler ile diğer yabancı uyruklu öğrenciler arasında fark yok. Hepsi yabancı öğrenci statüsündedir. Yabancı öğrencilerin devlet üniversitesine yerleşmesi için Yabancı Öğrenci Sınavı’na girmeleri gerekiyor. Özel üniversiteye girmek istediklerinde ise her üniversitenin kendi belirlemiş olduğu şartlara göre tercih yapabiliyor.

Hastanede sıra beklemiyorlar: Sağlık Bakanlığı’nın genelgesine göre Suriyelilerin hastanelerde yasal önceliği yoktur. Yasal öncelik acil vakalar, engelli hastalar, hamileler, hizmetteki askeri personel, şehit yakınları, gazi ve gazi yakınları, 65 yaş üstü hastalar ile yedi yaşından küçük çocuklara verilir. Sıra numarası takip ekranında bir Suriyeli hastanın öncelikli olduğu görülüyorsa bu durum sayılan durumlardan birini sağladığı içindir.

Arabaları için vergi ödemiyorlar: Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu'nun 4. maddesinde motorlu taşıtlar vergisinden müstesna olan araçların tanımı yapılmıştır. Bu araçlar genel ve özel bütçeli idareler, sosyal güvenlik kurumları ile il özel idareleri, belediyeler, köy tüzel kişilikleri ile bunların üyesi oldukları mahalli idare birlikleri ve Türkiye Kızılay Derneği adına kayıt ve tescil edilen taşıtlar, elçilik ve konsolosluk araçları, engellilik oranı en az yüzde 90 olan malûl ve engellilerin adlarına kayıtlı taşıtlar ile müflis bankaların iflâs idarelerine ait taşıtlardır. Suriyelilerin Türkiye’den aldığı taşıtlar tüm vergi, muayene ve trafik cezalarından sorumludur.

Su, elektrik, doğalgaz faturası ödemiyorlar: Suriyeliler'in elektrik, su ve doğalgaz faturası ödemediği iddiası Suriyeliler’e ait bedelsiz olan bir faturanın düşük tüketimden dolayı bedelsizdir açıklaması kesilerek internette paylaşılması ile ortaya çıkmış bir durumdur. Faturada ismi geçen kişi evden taşındığı için su tüketimi yapmamış ve bu sebeple evine sıfır (0) liralık fatura gelmiştir.

5 yıl sonra Türk vatandaşı olacaklar: Türkiye’de bulunan Suriyeliler Geçici Koruma Statüsü'ne sahiptir. Geçici koruma kapsamında olan kişilerin 5 yıl ikamet yoluyla Türk Vatandaşı olma hakları yoktur. Eğer böyle olsaydı 2014 yılının sonuna kadar gelmiş olan 1 milyon 519 bin 286 Suriyeli'nin tamamının Türk Vatandaşı olması gerekiyordu. İstisnai vatandaşlık Türkiye’ye sanayi tesisleri getiren veya bilimsel, teknolojik, ekonomik, sosyal, sportif, kültürel, sanatsal alanlarda olağanüstü hizmeti geçen ya da geçeceği düşünülen ve ilgili bakanlıklarca haklarında gerekçeli teklifte bulunulan yabancılara verilir.

Seçimlerde oy kullanacaklar: Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 67. maddesinde açıkça belirtildiği gibi 18 yaşını dolduran her Türk vatandaşı, seçme ve halkoylamasına katılma hakkına sahiptir. Seçme ve seçilme hakkının kullanılabilmesi için ilk şart Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmaktır. ‘İstisnai Vatandaşlık’tan yararlanarak Türk vatandaşı olan Suriye asıllı kişiler ise Türk vatandaşlığına kabul edildikten sonraki 1 yıl içerisinde gerçekleştirilen seçimlere katılamazlar. Bu süre dolduktan sonra seçimlere katılabilirler.

Müze ve ören yerleri ücretsiz: Sosyal medyada paylaşılan gönderilerde Pamukkale travertenlerinin bulunduğu ören yerine girişte Türk vatandaşlarından 25, turistlerden 9 lira alınmasına rağmen Suriyeliler'in ören yerine bedava giriş yaptığı iddia edildi. Bu iddia doğru değil. Ören yerleri ve müzelere girişte ücret ödemeyecek kişilerin listesi Kültür Bakanlığı Döner Sermaye İşletmesi Genel Müdürlüğü’nün çıkardığı bir yönerge ile belirlenmiş ve ücretsiz giriş yapabilen ziyaretçiler listesinde geçici koruma statüsündeki Suriyeliler bulunmuyor.

Suriyeliler Türk Bayrağı'nı yaktı: ‘Suriyeliler Türk bayrağını yaktı’ iddiasının olduğu fotoğraf, Türkiye’den Irak’taki Başika Üssü’ne asker takviyesi yapılması üzerine gerçekleştirilen protestolarda çekildi.

‘Türkler defolsun’ pankartı açtılar: ‘İstanbul Valiliği’nin Suriyeli mülteciler hakkında aldığı “geri gönderme” kararını protesto etmek için 27 Temmuz 2019’da İstanbul Saraçhane Parkı’nda bazı STK’ların çağrısıyla vatandaşlar toplandı’ iddiası gerçeği yansıtmıyor. ‘Türkler Defolsun’ pankartının orijinaline bakıldığında söz konusu ifadenin göçmen karşıtı söylemleriyle bilinen Hollandalı politikacı Geert Wilders’e atfen kullanıldığı fark edilebiliyor.

Denizde nargile içen Suriyeli: Korkusuz Gazetesi’nin 24 Temmuz 2019 tarihli sayısında “Besle kargayı oysun gözünü” başlıklı bir manşet yayımlandı. Haberde yer alan fotoğraflardan biri “Suriyeliler Türkiye’de denizin keyfini böyle çıkarıyor” alt başlığı ile paylaşıldı. Ancak fotoğrafta görülen kişinin Suriyeli bir mülteci olduğu iddiası doğru değil. Fotoğraftaki kişi Erzin Soylu isimli bir Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı.

Afganları protesto ettiler: Sosyal medyada paylaşılan bir fotoğrafla Hatay’da yaşayan Suriyeli sığınmacıların Türkiye’ye gelen Afganları protesto ettiği iddia edildi. Fotoğraf, 2015 yılında Gaziantep’te Rusya’nın Suriye’ye müdahalesini protesto eden Suriyelilere ait olduğu belirtilerek paylaşılmıştı. Fotoğraftaki pankartlar ise montajlanmış.